Jak oswoić przypadek? Czy jest on wyłomem w racjonalności, czy da się go jakoś ująć w matematyczne karby?
Sformułujmy problem kontrastowo: czy światem rządzi Bóg, czy czysty przypadek?

Komu można zadedykować Filozofię przypadku?
Michał Heller przyznaje, że sam mógłby ją zadedykować Richardowi Dawkinsowi i Williamowi Dembskiemu, którzy spierają się o to, czy biologiczna ewolucja jest „ślepym zegarmistrzem”, czy raczej świadczy o „Inteligentnym Projekcie”.
W biologicznej ewolucji przypadek odgrywa rolę nadrzędną – jest źródłem zmienności gatunków. Autor proponuje szersze spojrzenie: odwołując się do historii pojęcia przypadku i jego ewolucji wskazuje miejsce, jakie przypadki zajmują w strukturze całego Wszechświata. A miejsca te są… nieprzypadkowe.
Dlatego Filozofię przypadku można zadedykować i polecić każdemu, kto potrafi dostrzec głębię samego pytania o istotę przypadku. I ciekaw jest odpowiedzi.

Siła, uroda i znaczenie dzieła prof. Hellera polega na tym, że stawiając fundamentalne pytania, nie ma ono w sobie cienia jakiegokolwiek fundamentalizmu.
"Polityka"

Część pierwsza: Preludium

Rozdział 1. Od starożytności do Pascala i Fermata
1. Hazard w starożytności i potem
2. „To, co się zdarza, ale nie zawsze, ani z konieczności, ani najczęściej”
3. Od przypadkowości do przygodności
4. Prekursorzy
5. Geometria przypadku

Rozdział 2. Małe i wielkie stawki
1. „Logika z Port Royal”
2. Inspiracje i treść
3. „Zakład”
4. Huygens – jak oczekiwać wygranej?

Rozdział 3. Teologia i prawdopodobieństwo
1. Pośmiertne dzieło Jakuba Bernoulliego
2. Boża wszechwiedza i prawo wielkich liczb
3. Prawdopodobieństwo
4. Moralne spory
5. Bernoulli i Leibniz. Logika zdarzeń przygodnych
6. Polityczna arytmetyka

Rozdział 4. Przypadek i organizacja świata
1. Zasada najmniejszego działania
2. Polemiki akademika
3. Jak funkcjonuje Wszechświat?
4. Sprawa Königa
5. Zasada najmniejszego działania we współczesnej fizyce
6. Czy w całce jest więcej tajemnicy niż w różniczce?
7. Przypadek i Inteligencja

Rozdział 5. Poskramianie przypadku
1. Dlaczego przypadki wymagają poskromienia?
2. Przypadki a strategia stworzenia
3. Eksperymentowanie z przypadkiem
4. Moralność a rachunek prawdopodobieństwa
5. Teologia – nauka – teologia
6. Perspektywy

Część druga: Fuga

Rozdział 6. Rewolucja probabilistyczna
1. Wprowadzenie
2. Prawdopodobieństwo i astronomia
3. W kierunku teorii miary
4. Mechanika statystyczna
5. Ruchy Browna
6. Kołmogorow
7. Interpretacje – von Mises
8. Interpretacje – de Finetti
9. Prawdopodobieństwo jako miara
10. Probabilistyka a strukturalizm matematyczny
11. Po Kołmogorowie

Rozdział 7. Co to jest przypadek?
1. Uwagi wprowadzające
2. Wstępne określenia
3. Subiektywne źródła prawdopodobieństw
4. Obiektywne źródła prawdopodobieństw
5. Niestabilność i ignorancja
6. Strategia przyrody
7. Przypadki i racje wystarczające
8. Uwagi na zakończenie

Rozdział 8. Uogólnione rachunki prawdopodobieństwa
1. Wprowadzenie
2. Trochę historii
3. Trochę matematyki: niektóre własności algebr von Neumanna
4. Program von Neumanna
5. Trochę rachunku prawdopodobieństwa
6. Nieprzemienna teoria prawdopodobieństwa
7. Wolny rachunek prawdopodobieństwa
8. Konsekwencje

Rozdział 9. Prawdopodobieństwo w strukturze Wszechświata
1. Prawdopodobieństwo – od zastosowań do teorii
2. Miara i prawdopodobieństwo
3. Interpretacje
4. Struktura przypadku

Część trzecia: Coda

Rozdział 10. Krótka historia antyewolucyjnego fundamentalizmu
1. Początki fundamentalizmu
2. Małpie procesy
3. Inteligentny Projekt
4. Bóg czy czysty przypadek?

Rozdział 11. Pokusa manicheizmu
1. Dawne spory w nowej postaci
2. Gnostycy, czyli „wiedzący”
3. Matematyka przeciw gnozie
4. Czy Bóg jest Panem wszystkiego?

Rozdział 12. Ex casu et fortuna
1. „Przeciw poganom”
2. Skąd zło?
3. Przygodność i wolna wola
4. Spotkanie na rynku
5. Przestroga św. Augustyna

Rozdział 13. Bóg prawdopodobieństw
1. Ontologia prawdopodobieństwa
2. Problem małych prawdopodobieństw
3. Problem dużych prawdopodobieństw
4. Zasada obojętności

Rozdział 14. Jedno z włókien kosmicznej ewolucji
1. Splot zagadnień, któremu poświęca się zbyt mało uwagi
2. Ściek bałaganu
3. Naturalna historia węgla
4. Układy dynamiczne
5. Dynamika życia
6. Dobór naturalny

Rozdział 15. Inteligentny Projekt czy Zamysł Boga?
1. Dwie strategie
2. Konieczność i przypadek
3. Czy biologia winna budzić emocje metafizyczne?
4. Zamysł Boga
5. Gra hazardowa zwana życiem
6. Wielka Matryca

Indeks rzeczowy
Indeks nazwisk