Książka kompromituje autora, zreszą bliżej nieznanego, więc wiele nie stracił. Natomiast utrzymana w pozytywnym tonie recenzja kompromituje jej autora, Skibińskiego. Ten już ma sporo do stracenia, bo to bądź co bądź jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich hispanistów. Po prostu nie wierzyłem własnym oczom, czytając opinię Skibińskiego na temat tej żenującej publikacji.

Już sama formuła książki od razu zdradza jej dramatycznie powierzchowny charakter: na ok. 150 stronach nie da się uczciwie przeanalizować prawie 40 lat rządów Franco, więc już biorąc rzecz do ręki na wagę widzimy, że nie można jej traktować poważnie. Oczywiście książka nie jest oparta na żadnej kwerendzie archiwalnej; autor nie schylił się też po żadne hiszpańskie źródła zdigitalizowane, które można przejrzeć nie ruszając się sprzed komputera w Pcimiu. Swoje przydługie wypracowanie napisał na podstawie książek, które przeczytał, a wśród ich autorów poczesne miejsce zajmują wspomniany Skibiński, Wielomski, Chodakiewicz i Moa.

Nigdy nie było żadnej polityki pojednania. Fundament frankistowskiej Hiszpanii stanowiła zasada, że należy ona do zwycięzców wojny domowej, a przegrani mają albo się wynosić, albo siedzieć cicho. Nie było żadnego „porozumienia ponad podziałami”, żadnego kompromisu, żadnego „wyważania racji” czy „budowania wspólnej Hiszpanii”.

Wszystkie argumenty Stępniaka za tezą o pojednaniu są, mówiąc najoględniej, wątpliwe. Po pierwsze, bierze on za dobrą monetę niektóre i dość niereprezentatywne nurty oficjalnej propagandy, na podobnej zasadzie moglibyśmy analizując propagandę np. Gierka pisać jakim to wolnym i demokratycznym krajem był PRL. Po drugie, za wyraz pojednania Stępniak traktuje amnestie lat 40. i 50, będące raczej zagrywką pod międzynarodową publiczkę i próbą rozwiązania kryzysu penitencjarnego. Po trzecie, eksponuje pewne wątki kultury, podczas gdy powstały one (np. liczne powieści o ambiwantnej wymowie, typu Sanchez Ferlosio czy Gironella) nie dzięki, ale raczej pomimo istnienia reżimu. Po czwarte, przypisuje Franco zasługi za politykę, którą naprawdę prowadził Kościół Katolicki, i to od pewnego momentu w ostrym konflikcie z reżimem. Po piąte, w konkretnych sprawach bezczelnie odwraca kota ogonem; najlepszy przykład to Dolina Poległych, przedstawiona jako symbol pojednania, podczas gdy w rzeczywistości była symbolem triumfu.

Ja rozumiem że pisząc pracę historyczną można przedstawić przeszłość koślawo. Ktoś czegoś nie doczytał, tu źle skojarzył fakty w fałszywy ciąg przyczynowo-skutkowy, tu pomieszał sprawy ważne i drugorzędne, tu skupił się na zjawiskach niereprezentatywnych a zmarginalizował reprezentatywne, zdarza się. Ale ta książka to nie jest rzecz z błędami, do poprawki, skrzywiona perspektywa. Tutaj wszystko jest na opak!

Książka kompromituje autora, zreszą bliżej nieznanego, więc wiele nie stracił. Natomiast utrzymana w pozytywnym tonie recenzja kompromituje jej autora, Skibińskiego. Ten już ma sporo do stracenia, bo to bądź co bądź jeden z najwybitniejszych współczesnych polskich hispanistów. Po prostu nie wierzyłem własnym oczom, czytając opinię Skibińskiego na temat tej żenującej...

Ogromny kontrast pomiędzy obecną oceną wydarzeń wojny domowej w Hiszpanii przez lewicowy rząd, a interpretacją zawartą w książce.
Historia nie jest czarno-biała, nie wszystko jest oczywiste.

Ogromny kontrast pomiędzy obecną oceną wydarzeń wojny domowej w Hiszpanii przez lewicowy rząd, a interpretacją zawartą w książce.
Historia nie jest czarno-biała, nie wszystko jest oczywiste.

Brak obiektywizmu i choćby próby przedstawienia racji drugiej strony to podstawowy problem autora i tej książki. Trudno uznać ją za książkę naukową. Trudno też dać jej jakąkolwiek inną ocenę niż okrągłe 0.

Brak obiektywizmu i choćby próby przedstawienia racji drugiej strony to podstawowy problem autora i tej książki. Trudno uznać ją za książkę naukową. Trudno też dać jej jakąkolwiek inną ocenę niż okrągłe 0.

W ubiegłym tygodniu głośno było o ekshumacji generała Francisco Franco i przeniesienia go do prywatnego grobowca, aby w ten sposób "Dolina Poległych" upamiętniająca ofiary wojny domowej nie kojarzyła się właśnie z jego postacią. Krytycy tej decyzji lewicowego rządu zarzucają mu przede wszystkim, że postanowił w ten sposób zatriumfować po śmierci "Caudillo" i zemścić się na jego osobie.

Trudno w tym kontekście nie zauważyć, że fiasko poniosły założenia wdrażane przez samego generała, który poprzez swoją "politykę pojednania" chciał zasypać podziały w hiszpańskim społeczeństwie, osłabić wpływy lewicy oraz wzmocnić tamtejszą prawicę. Tymczasem stworzone przez niego państwo udało się rozmontować w przeciągu kilku lat, zaś Hiszpanie są jednym z najbardziej lewicowych społeczeństw na całym świecie. Sam generał został natomiast w końcu ekshumowany, stąd o żadnym pojednaniu i zabliźnieniu ran nie może być mowy.


Na te wszystkie kwestie zwraca uwagę w swojej nowatorskiej pracy Aleksander Stępniak. Co prawda tematyka rządów generała Franco i samej wojny domowej doczekała się w naszym kraju wielu opracowań, ale jak dotąd nie zajmowano się szczególnie aspektem "polityki pojednania". Autor opisuje więc skrótowo cały historyczny kontekst wspomnianego konfliktu, aby następnie już bardziej szczegółowo przedstawić założenia, sposób realizacji oraz efekty tego projektu "Caudillo". Nie jest to może praca wybitna, lecz na pewno ciekawa i warta polecenia.

W ubiegłym tygodniu głośno było o ekshumacji generała Francisco Franco i przeniesienia go do prywatnego grobowca, aby w ten sposób "Dolina Poległych" upamiętniająca ofiary wojny domowej nie kojarzyła się właśnie z jego postacią. Krytycy tej decyzji lewicowego rządu zarzucają mu przede wszystkim, że postanowił w ten sposób zatriumfować po śmierci "Caudillo" i zemścić...