Trzy części Neandertalskiej Paralaksy (Hominids, Humans, Hybrids), tworzą zwartą, dobrze napisaną powieść science-fiction. Po przeredagowaniu można by rzecz wydać w jednym tomie – byłoby to wskazane, bo żadna nie tworzy jednolitej całości.
Czytadło przednie. Można się przy lekturze uśmiechnąć, można zadumać – można rzucić po nosem „no właśnie”... i o to chodzi w tym gatunku! Na kartach książki sporo się dzieje (tak pod kątem wydarzeń, jak i w głowach głównych bohaterów, z czego to drugie śledzi się z większym zainteresowaniem). Porządna, konstruktywna rozrywka, która nie jest czasem straconym.
Trzeci tom nie odstaje od dwóch poprzednich – niezmiennie jednak irytuje ciągłe przypominanie czytelnikowi who is who, oraz co zaszło wcześniej (co niestety robi narrator, więc jest wyłożone wprost). Jest to mimo wszystko jedyny rażący mankament, który idzie przełknąć.

W czasie lektury nie można się oprzeć wrażeniu, że autor przelewa na Pontera i cały jego gatunek nader lube mu rozwiązania, oraz własne refleksje (w zasadzie inaczej być nie może, wszak autor jest autorem). Brzmi to jak zarzut, ale nim nie jest. Jeśli Robert J. Sawyer podpisałby się pod przedstawionymi w książce alternatywami jako własnymi, deklarowanymi preferencjami, umieściwszy je dajmy na to w posłowiu-apelu do czytelników, od razu dałby się poznać jako humanista któremu nie są obce wszelkie przejawy ludzkiej egzystencji, jego mentalność i psychologia, a także troska o środowisko w jakim żyjemy.

Styl życia Barastów jest rozsądniejszą wersją tego co my samy zwykliśmy nazywać cywilizacją. Jest też wizją laickiego społeczeństwa, które zapewne wywołuje przerażenie wśród ludzi którzy boją się samodzielnie myśleć i odważnie realizować cele jakie stawia przed nimi rzeczywistość (i powinność wobec własnego gatunku, oraz gatunków pozornie słabszych, od których mniej lub bardziej zależymy, i tych które są niekiedy zależne od nas). Neandertalczycy, znający umiar, dobrze gospodarzą planetą – my, w porównaniu z nim, jesteśmy po prostu szaleni (w pełnym znaczeniu tego słowa) i bardzo krótkowzroczni.
Szkoda że w książce nie ma elementów historycznych, które urealniałby przed odbiorcą tekstu pozornie karkołomnie wygenerowany świat; mimo to wizja jest spójna, choć w czytelniku rodzi się wiele pytań na które chciałby znaleźć odpowiedzi w kolejnym tomie serii...

Bardzo mi się podobał cały cykl, tom trzeci ma wiele dobrych fragmentów; rzecz nie jest pisana na silę i ma dokładnie taką objętość jak zaplanowano, jaka jest konieczna by dobrze zaprezentować tę historię. Ciekawym wątkiem jest dramat Ruskina, którego pod koniec zaczyna się żałować, choć na początku jawi się jako niereformowalny niegodziwiec (potem staje się w naszych oczach niegodziwcem żałosnym, człowiekiem słabym, a jak ktoś chce przesadzić, to może śmiało rzec że finalnie objawia nam się jako ofiara systemu); jego wątek to subtelna krytyka poprawności politycznej, oraz regulacji mających w założeniu być przyjaznymi dla mniejszości (ongiś dyskryminowanych: mniej cenionej płci pięknej czy po prostu homo sapiens odmiennych rasowo od większości społeczeństwa), a de facto dyskryminujących większość – jest to więc swego rodzaju prawny bubel. Frustracja Ruskina nie bierze się znikąd. Nie można usprawiedliwiać gwałtu, ale czasami jest tak, że sami tworzymy zwyrodnialców. Sami prowadzimy do radykalizacji ich postaw i doprowadzamy do obłędnego żalu. Jest tu jednak powiedziane dosyć jasno, że przy odpowiedniej chemii mózgu, można wyjść z błędu, i żałować błedów, tragedii ofiar, zgodnie z prawidłowymi reakcjami (choć może być już na to zbyt późno). Historia opowiedziana przez Sawyera nie jest czarno-biała, niektórym da pewnie sporo do myślenia, tych mniej wartkich umysłowo może odrzucać (będąc osobą krytyczną wobec religii, nie czuję że burzy mi się gwałtem mój światopogląd, przeciwnie – myśli i refleksje autora idą w parze z moimi, co prawda nie wprowadza żadnych nowych koncepcji do mojego życia, ale utwierdza w już poczynionych założeniach). Wizja wykreowanego przez autora świata silnie pobudza naszą ciekawość, intryguje odmiennością, inspiruje. Książka wciąga od pierwszych stron, kibicujemy bohaterom w każdym akapicie i każdym wersie. Tak powinno pisać się dobrą SF, dobrą literaturę. Genialne!

W II tomie mowa o windzie ułatwiającej drogę do portalu, a w III Mary boi się schodzić po drabince... chyba autorowi wkradł się niewielki błąd.

Trzy części Neandertalskiej Paralaksy (Hominids, Humans, Hybrids), tworzą zwartą, dobrze napisaną powieść science-fiction. Po przeredagowaniu można by rzecz wydać w jednym tomie – byłoby to wskazane, bo żadna nie tworzy jednolitej całości.
Czytadło przednie. Można się przy lekturze uśmiechnąć, można zadumać – można rzucić po nosem „no właśnie”... i o to chodzi w tym...