Książke przesłuchałem w formie audiobooka, lektorem był jeden ze współautorów, Po Bronson. Mocno zaangażowany w temat psychologii wygrywania i przegrywania, widać, że podchodzi z entuzjazmem i pasją do tematu.
Początek książki zaczyna się dość nietypowo. Autor przytacza nam badanie wykonane w Niemczech, które graniczyło z etycznością, mianowicie, w badaniu chodziło o zmierzenie poziomu stresu u ludzi, którzy po raz pierwszy w życiu skakali ze spadochronem z wysokości kilku tysięcy metrów i następnie kilkukrotnie potarzali ten skok. Następnie autor przytacza inne badanie, gdzie badano poziom hormonów stresu u doświadczonych profesjonalnych tancerzy podczas zawodów tanecznych. Okazuje się, że amator skoków spadochronowych po kilku skokach, mimo, że każdy skok związany jest z pewnym ryzykiem utraty zdrowia, lub nawet życia, przeżywa mniejszy fuzjologiczny stress niż profesjonalny tencerz przed zawodami, w których bierze udział od ponad dziesięciu lat. Morał wypływający z tych badań jest dość prosty: sytuacja związana z rywalizacją powoduje spory stres, i z biegiem lat, mimo wieloletniego treningu, wieloletniego udziału w zawodach poziom stresu wcale się nie redukuje, tak jak to ma miejsce na przykład w przypadku sportu ekstremalnego, rekreacyjnego skakania ze spadochronem. Tu po kilku skokach poziom stresu znacznie się obniża.

Współczesny człowiek, homo sapiens, stworzył taki system społeczny, który polega na ciągłej tywalizacji. To jest fakt i chyba tego nie jesteśmy w stanie zmienić. Ale, to, że właśnie powstał wielu tysiącach lat taki system społęczny, nie oznacza tragedii dla samego homo sapiens. Wręcz przeciwnie, bez zdrowej rywalizacji ludzkość nie posuwałaby się do przodu. Bez rywalizacji następojue regres człowieka jako jednostki. Regres społęczeństwa. Myślę, że ten temat przerobiliśmy w Polsce jako państwo socjalistyczne i definitywnie roziwane zostały wątpliwości, przez nasze doświadczenie socjalizmu, że rywalizacja jest potrzebna dla naszego dobra.

Sam osobiście sporadycznie oglądam rywalizacje sportową w telewizji (teraz o wiele rzadziej niż kiedyś) ale opis finałowego wyścigu sztafety pływackiej na olimpiadzie w Pekinie, który zawarty jest w książce zrobił na mnie duże wrażenie.

Polecam serdecznie ten filmik na youtube. Obejrzałem go kilkukrotnie. Wiele osób zna Michael Phelpsa za zdobycie rekordowej ilości złotych medali na olimpiadzie. Jednak prawdziwym bohaterem amerykańskiej sztafety pływackiej jest Jason Lezak i o nim autorzy dość sporo piszą w książce. Lezak to wyjątkowy sportowiec. Kapitan, weteran pływackiej drużyny amerkańskiej. Cieszący się wielkim autorytetem swoich kolegów z drużyny. Ciągnie do sukcesu drużynę jak przysłowiowy koń pociągowy, pływając w sztafecie osiąga o wiele lepszy wynik niż w zawodach indywidualnych. Niesamowite w tych zawodach sztafety 4x100 w pływaniu na olimpiadzie w Pekinie jest to, że dzięki niewyobrażalnej sile i motywacji Lezak pokonał Francuza Bernarda, mimo, że nawet komentatorzy skreślili jego szanse sporo przed zakończeniem sztafety. Lezak "pociągnął" za sobą pięć zespołów tak aby wszystkie pięc pokonały aktualny rekord świata. Czwarty i piąty zespół mimo, że nie zdobył medalu ma mimo to powód do dumy, gdyż też im się udało pokonać rekord świat! To taki drobny sukces na otracie łez po tym jak znaleźli się poza podium.

https://www.youtube.com/watch?v=ziV6tCqBJBY


Kończąca się rywalizacja versus nieskończona rywalizacja
Autorzy w książce przytaczają różne przukłady rywalizacji, kończącą się i nieskończoną. Zawody pływackie na olimpiadzie do rywalizacja która ma jasny, definitywny koniec. Ale rywalizacja, na przykład na miejscu pracy, rywalizacja między firmami, krajami, (zdrowa rywalizacja -- wcale nie chodzi tu o wyścig szczurów),to rywalizacjia nie mająca definitywnego końca. Innymi słowy, człowiek musi nauczyć się radzić sobie również z niekończącą się rywalizacją, bo ta jest po prostu częścią naszego życia i to jak sobie z nią radzimy ma bezpośredni wpływ na jakość naszego życia.


Autorzy książki podkreślają, że celem uczestniczenia w rywalizacji nie jest samo zwycięstwo. Celem uczestniczenia w rywalizacji jest osiągnięcie i zmotywowanie siebie do jak najlepszego wyniku. I faktycznie, uczestniczenie w rywalizacji wyzwala hormony stresu, sztuka polega na tym, aby wykorzystać to na naszą korzyść, tak jak zrobił to na przykład Jason Lezak.


Mózg a rywalizacja.
U niektórych w mózgu działają enzymy ktore redukują szybko poziom dopaminy. Tacy ludzie wręcz potrzebują stresu i napięcia aby optymalnie funkcjonować, bez stresu funkcjonują suboptymalnje. Z drugiej strony są ludzie którzy są paraliżowani przez stres i funkcjonują optymalnie tylko bez stresu. Okazuje się, że biologia mózgu ma kluczowe znaczenie jeśli chodzi o to jak podchodzimy do rywalizacji.


Różnice płciowe w podejściu do rywalizacji.
Okazuje sie że ze względu na to, niezależnie od przyczyn, że pewne obszary mózgu, inaczej się rozwijają u kobiet i mężczyzn. W efekcie kobiety i mężczyźni reagują odmiennie na sytuacje stresowe. Autorzy w książce opisują przykład trenera piłkarskiego który trenował przez 30 lat jedną z czołowych uniwersyteckich kobiecych drużyn piłkarskich, na 30 sezonów w 21 sezonach zdobył mistrzostwo. Okazuje sie ze kluczem sukcesu tej kobiecej drużyny piłkarskiej było to w jaki sposób trener uczył piłkarki radzenia sobie ze stresem podczas rozgrywek z trudnym przeciwnikiem. Trener uczył podejścia do zawodów tak aby ich stres nie paraliżował lecz wręcz pomagał osiągnąć lepszy wynik. Tajemnica sukcesu właśnie polegała na budowaniu silniejszych relacji w zespole oraz relacji miedzy trenerem i zespołem. Na przykład, w czasie przerwy trener dość serdecznie, ciepło traktował piłkarki. To powodowało lepszy wynik na koniec meczu. Mężczyzni potrzebują innego podejścia. W przerwie ten sam trener, trenując męską drużynę piłkarską rzucał epitetami, w ekstremalnych sytuacjach był w stanie nawet wyrzucic kosz przez okno. Po zastosowaniu epitetów, ostrych słow i nerwów piłkarze kończyli mecz z lepszym wynikiem.


Równe szanse, dlaczego kobiety tego potrzebują, dlaczego mężczyźni nie.
Dlaczego jest mniej kobiet w polityce i w biznesie na wyższych stanowiskach? Okazuje się, że kobiety bardziej strategicznie podchodzą do rywalizacji. Badania potwierdzają ze uczestniczą w rywalizacji tylko wtedy kiedy wiedza ze szanse są przynajmniej mnie wiecej równe. Kobiety w przypadku mniejszego prawdopodobieństwa niż 50% wygrania rezygnują z rywalizacji.
Ale czy kobiety rzeczywiście mniej rywalizują niz mężczyźni? Nie, okazuje sie, ze kobiety rywalizują w tak samym stopniu jak mężczyźni tylko robią to na innych polach, innych dziedzinach. Generalnie mówiąc kobiety bardziej realistycznie oceniają sytuacje niz mężczyźni.Do rywalizacji wybierają dziedziny i pola gdzie czują duże prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu.


Jak działają dobre szkoły?
Dobrzy nauczyciele, dobra infrastruktura, dobrze zorganizowany program nauczania oraz zdrowa rywalizacja miedzy uczniami. To rzeczy cechujące dobre szkoły. Bez jednego z tych składników szkoła nie może osiągnąć wysokiego poziomu. Ciekawe jest jednak to jaki wpływ ma rywalizacja na człopców i na dziewczyny. Okazuje sie jednak ze dziewczyny lepiej radzą sobie w dobrych szkołach, chłopcy z wynikami poniżej przeciętnej dość często odpadają i nie radzą sobie w przeciwieństwie do dziewczyn. Morał tych badań jest taki, że niezależnie od predyspozycji i umiejętności dziewczynę można zawsze wysłać do najlepszej szkoły. W przypadku chłopca lepiej wysłać go do szkoły gdzie będzie przynajmniej przeciętnym lub ponadprzeciętnym uczniem. Chłopcy odpadają z rywalizacji, nie radzą sobie w rywalizacji jeśli są poniżej przeciętnej, w przeciwieństwie do dziweczyn.


Naturalna selekcja sięgająca okresu kiedy człowiek prowadził koczowniczy tryb życia prawdopodobnie ukształtowała biologię mężczyzn w tem sposób ze ci głownie funkcjonują, rywalizują w grupie, (polowanie na dzikie zwierzęta odbywało sie w grupie) natomiast kobiety ewidentnie preferują system społeczny oparty na parach. Ta oddzielna biologia rywalizacji powoduje iż mężczyźni inaczej reagują na sytuacje związane z rywalizacja niz kobiety, ktore są o wiele bardziej ostrożne w podejmowaniu rywalizacji i podejmują sie jej tylko wtedy kiedy wiedza ze maja duża szanse wygranej.

To czy mieliśmy starsze rodzeństwo wydaje sie mieć duży wpływ na nas i na to jak podchodzimy do rywalizacji w życiu dorosłym. To w jaki sposób nasi rodzice sie z nami bawili jak byliśmy małymi dziećmi tez nie jest bezznaczenia. Szczególnie ważne są przepychanki, siłowanki i zapasy od około 3 roku życia do około 10 roku.

Według jakiej strategii gramy, czy żeby wygrać lub czy żeby nie przegrać?
Jeśli gramy po to aby tylko utrzymać dobrą pozycję to skazani jesteśmy na przegraną. Trzeba grać po to aby odnieś sukces, aby wygrać. Okazuje sie, że przyjmowanie postawy mocno defensywnej częściej kończy się przegraną niż sukcesem. W defensywie popełniamy więcej błędów, unikamy ryzyka. Jeden błąd powoduje kolejny, dochodzi do reakcji łańcuchowej popełniania błędów.


Popełnianie błędów pozwala nam sie uczyć, ale tylko w ramach treningu, w sytuacji gdzie uczestniczymy w rywalizacji jeden błąd prowadzi do kolejnego, nasz mózg staje sie sztywny podczas rywalizacji. Ale nie w każdym przypadku.
Istnieją dwa style rywalizacji, orientacja na zwycięstwie i orientacja na uniknięciu przegranej. W zależności jaki mamy styl zwrócenie uwagi na błędy albo pomaga albo prowadzi do popełnienia kolejnych błędów.
Odkrycie własnego styli rywalizacji jest kluczowe gdyż często idzie w parze lub tez nie z zawodem wykonywanym przez nas. Albo gramy po to żeby zwyciężyć ale wtedy podejmujemy większe ryzyko, albo gramy po to aby nie przegrać, wtedy jesteśmy ostrożniejsi z natury i unikamy ryzyka. W wykonywaniu niektórych zawodów umiejetność podejmowania ryzyka i radzenia sobie z podwyższonym ryzykiem jest ważna, znowu w innych zawodach kluczowe jest unikanie ryzyka. To ważne, ze istnieją te dwa rożne profile rywalizacji. Najlepiej jednak jeśli wypracowaliśmy oby dwa i umiemy je zastosować zależnie od sytuacji.
Kluczowe jest aby trener rozumiał styl rywalizacyjny swojego wychowanka. Korygowanie błędów, zwracanie na błędy podczas rywalizacji u jednej osoby ma efekt pozytywny, u innej ma tragiczne skutki.


Lęk poznawczy vs. Lęk somatyczny.
Badania potwierdzają, ze sa rozne rodzaje leku i roznie one wpływają na nas. lek somatyczny wydaje sie byc wyjatkowo nieprzyjemny, ale daje sie kontrolowac, i daje sie go wykorzystac na nasza korzysc. wiekszy problem wydaje sie byc z lekiem poznawczym. Jeśli ten się pojawia, nie jesteśmy pracować nad sobą, nasze zdoloności poznawcze są mocno ograniczone.

Ważną role odgrywa testosteron. Bez testosteronu człowiek nie ma w sobie energii do działania.

Sprawczość.
Autorzy wspominają pod koniec książki bardzo ważne zjawisko. Chodzi o oprawczosc. To wazna kompetencja ktora rozwija sie w dzieciństwie kiedy dziecko uczy sie kreatywności poprzez branie udzial w zdrowej rywalizacji. Autorzy opisuja to zjawisko na przykladzie transformacji systemowej bylego NRD. Sprawczosc to podstawowa kompetencja ktora pomaga nam funkcjonkwac we współczesnym swiecie i powoduje wykorzystanie naszego pełnego potencjału i satysfakcji życiowej.

Co bylo najpierw, olimpada czy demokracja? Oby dwa wynalazki pochodzą ze starożytnej Grecji. Z historii wiemy, że rozrywki olimlijskie o 200 lat wyprzedziły powstanie demokracji. Można wysunąć wniosek, że rywalizacja sportowa była ważnym prekursorem demokracji.

Wreszcie autorzy podsumowują style zwyciężania oraz przegrywania. Zwyciężanie jak i przegrywanie to tylko krótki przystanek na drodze do nieustannego samoulepszenia.

Świetna książka. Zawiera wiele ważnych wniosków. Oparta na najnowszych badaniach naukowych. Autorzy wykonali kawał dobrej roboty. Ważne jest też to, że książka zawiera sporo opisów sytuacji, opisów osób, case studies. Wszystko jest opisane w taki sposób, że mnie słuchało się tego audiobooka z wielką przyjemnością.

Książke przesłuchałem w formie audiobooka, lektorem był jeden ze współautorów, Po Bronson. Mocno zaangażowany w temat psychologii wygrywania i przegrywania, widać, że podchodzi z entuzjazmem i pasją do tematu.
Początek książki zaczyna się dość nietypowo. Autor przytacza nam badanie wykonane w Niemczech, które graniczyło z etycznością, mianowicie, w badaniu chodziło o...