Walczyć z samym sobą, czy z całym otaczającym światem? Nie mogę powstrzymać się od wrażenia, że idea rozwiązania tego dylematu przyświecała Palahniukowi kiedy pisał najgłośniejszą ze swoich książek - "Fight club".

Fabułę tej - bądź co bądź niezbyt długiej powieści - można streścić w następujący sposób: trzydziestoparoletni bohater [alter ego autora?] jest pracownikiem dużej korporacji. Cierpi na bezsenność i liczne frustracje. Uwagi przez niego wygłaszane pod adresem ludzi i świata są przesiąknięte goryczą i cynizmem. Swoje problemy usiłuje leczyć, uczęszczając na spotkania rozmaitych grup terapeutycznych, wcale jednak nie po to, by wspólnie z podobnymi sobie osobami wyjść z dołka, a raczej, by naśmiewać się i szydzić. Kiedy przestaje mu to wystarczać, jego - nazwijmy to umownie - przyjaciel wpada na pomysł założenia czegoś w rodzaju podziemnego klubu walki, w której każdy mężczyzna - w ramach wcześniej ustalonych zasad - może stanąć do pojedynku z innym. Idea rozprzestrzenia się na cały kraj i w wielu miastach pojawiają się tajne stowarzyszenia, w których pierwszą zasadą jest: nie rozmawiać o klubie walki.

Tyle jeśli chodzi o fabułę. Średnio zajmująca, prawda? Trzeba przyznać, że pisząc "Podziemny krąg" Palahniuk zaczął z grubej rury, a konkretnej - z lufy pistoletu przystawionej do głowy głównego bohatera. Później zostały ukazane wypadki, które do tego wyprowadziły. Tak więc początek książki mogę uznać za intrygujący, może nawet nieszablonowy. Niestety, później mamy do czynienia ze zjawiskiem równi pochyłej. Typowy dla Palahniuka twardy, brutalny styl, mający za zadanie obnażyć rzeczywistość z całą jej obłudą w "Podziemnym kręgu" funduje czytelnikowi nie tyle koktajl z prawdy, co potężny ładunek agresji i nienawiści do świata. Cała książka zdaje się być zapisem autodestrukcyjnych dążeń głównego bohatera, który nie potrafi poradzić sobie ze sobą i w związku z tym postanawia zniszczyć świat, który go otacza, by wymienić go na lepszy model [w tym celu powstają specjalne subkomórki klubów walk, przeprowadzające "Operację Masakra" - rozliczne akty sabotażu dokonywane na zwykłych ludziach].

"Fight club" to książka emanująca goryczą, agresją, brutalnością i tajoną frustracją. Momentami buzuje adrenaliną, ale nie jest to bynajmniej komplement. W założeniu miała być szokująca, a wyszła po prostu wulgarna [i nie mam na myśli wulgaryzmów słownych]. W posłowiu autor wspomina o "uroku uzgodnionej przemocy", ale ciężko dopatrywać się jakichkolwiek pozytywnych aspektów choćby na przykładzie głównego bohatera, który wraz z rozwojem fabuły staje się coraz bardziej bezwzględny; można by powiedzieć, że twardnieje w podobnym stopniu, co jego mięśnie po każdej kolejnej walce. Podobnie rzecz ma się z filozofią. Palahniuk chciałby widzieć w swoim "Podziemnym kręgu" odbicie Heideggera, Kierkegaarda i Nietzschego. Ja dostrzegam tam raczej lekko złagodzoną wersję prozy Breta Eastona Ellisa z jego "American Psycho".

Nie uważam się za osobę przesadnie wrażliwą i przeczuloną; w literaturze staram się otwierać na wszystkie kierunki i nie uprzedzać się zawczasu do żadnej książki. Nie zmienia to faktu, że do tej lektury po prostu nie mogę się przekonać. Nie widzę sensu pisania tego typu książek i chyba wiele musiałoby się zdarzyć, żebym zmieniła zdanie. Chociaż zakończenie można uznać za stosunkowo ciekawe, a całą kompozycję powieści - przemyślaną, "Fight club" z głównym bohaterem, którego motto brzmi [cytat z książki]: "Chciałem, żeby cały świat stoczył się na dno", zdecydowanie nie zapisze w mojej pamięci pozytywnej karty.

Walczyć z samym sobą, czy z całym otaczającym światem? Nie mogę powstrzymać się od wrażenia, że idea rozwiązania tego dylematu przyświecała Palahniukowi kiedy pisał najgłośniejszą ze swoich książek - "Fight club".

Fabułę tej - bądź co bądź niezbyt długiej powieści - można streścić w następujący sposób: trzydziestoparoletni bohater [alter ego autora?] jest pracownikiem...