Wykłady o literaturze
- Kategoria:
- językoznawstwo, nauka o literaturze
- Tytuł oryginału:
- Lectures on Literature
- Wydawnictwo:
- Aletheia
- Data wydania:
- 2016-08-30
- Data 1. wyd. pol.:
- 2005-01-01
- Liczba stron:
- 556
- Czas czytania
- 9 godz. 16 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788362858996
- Tłumacz:
- Zbigniew Batko
- Tagi:
- Zbigniew Batko
Vladimir Nabokov (1899–1977), jeden z najwybitniejszych pisarzy świata w XX wieku, z urodzenia Rosjanin arystokratycznego rodu, emigrant od czasów rewolucji październikowej, całe późniejsze życie spędził w krajach Zachodu. Mieszkając w latach 40. i 50. w USA, pracował na kilku uczelniach, a jego wykłady zostały opublikowane w postaci trzech książek: Wykłady o Don Kichocie, Wykłady o literaturze i Wykłady o literaturze rosyjskiej. Niniejszy tom dotyczy literatury zachodniej i ma postać omówień kilku konkretnych dzieł europejskich autorów (Austen, Dickens, Flaubert, Stevenson, Proust, Kafka, Joyce). Na tych konkretnych przykładach Nabokov pokazuje nam, czym w jego rozumieniu jest prawdziwa literatura i rozprawia się z przesądami na temat właściwej lektury jej utworów. Nie mają nas one „uczyć życia” ani dostarczać abstrakcyjnych generalizacji. Prawdy nie mamy szukać w postaciach dzieła, lecz w jego autorze i akcie kreacji. Literatura jest magią i wyobraźnią dla nich samych, a artyzm tkwi w szczegółach. Dlatego tekstowi wykładów towarzyszą obficie rysunki, na których Nabokov kreśli detale: przypuszczalny wygląd Samsy-żuka z Przemiany Kafki, orchidei Odety z powieści Prousta czy fasady domu Blooma z Ulissesa Joyce’a. Wykłady o literaturze, podobnie jak pozostałe tomy, nie są ani jej historią, ani teorią, lecz ćwiczeniem z lektury, która tak bardzo zbliża się do dzieła, że aż je przenika na wskroś i dociera do samej natury artyzmu.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Literatura to wilk, którego nie ma
Rok 1940. Vladimir Nabokov przybywa do Stanów Zjednoczonych. Przed rozpoczęciem pracy wykładowcy akademickiego, jak sam pisze zadałem sobie trud napisania stu wykładów – w sumie około dwóch tysięcy stron – o literaturze rosyjskiej, a potem kolejnych stu wykładów o wielkich powieściopisarzach, od Jane Austen po Jamesa Joyce'a. Dzięki temu radziłem sobie doskonale w Wellesley i Cornell przez dwadzieścia lat akademickich.* Wykłady są podzielone na część poświęconą ściśle literaturze rosyjskiej i część obejmującą analizę arcydzieł literatury powszechnej. Niniejszy zbiór dotyczy właśnie tej drugiej części i zawiera omówienie takich dzieł jak m.in. „Mansfield Park” Jane Austen, „Samotnia” Karola Dickensa, „Pani Bovary” Gustava Flauberta czy „Przemiana” Franza Kafki.
Paradoksalnie, esencją tych wykładów nie jest szczegółowa dekonstrukcja wielkich dzieł literatury. Nabokov skupia się raczej na tym, by pokazać w jaki sposób powinniśmy arcydzieła czytać. Znamiennym jest tu proponowany przez niego podział czytelników. Ci „najgorsi”, to – zdaniem autora „Lolity”- tacy, którzy utożsamiają się z bohaterami powieści czując z nimi emocjonalną więź. „Czytelnicy pośredni” szukają w wielkich dziełach konkretnej wiedzy lub nauki. Natomiast najlepsi, najbardziej wartościowi to tzw. „czytelnicy wielokrotni”.
Czytelnik wielokrotny potrafi rozpoznać wewnętrzna strukturę dzieła, dostrzec niuanse stylu oraz rozpatrywać utwór w kontekście reguł świata stworzonego przez autora. Czytelnikom, którzy nie czują się na siłach, by spełnić dość wygórowane wymagania pozostaje jeszcze inny, nieco mniej analityczny typ lektury. Chodzi o czytanie intuicyjne połączone ze zmysłowym odbieraniem tekstu. Nabokov posługuje się w tym wypadku określeniem „czytanie kręgosłupem”: to tam właśnie pojawi się owo niepokojące mrowienie (…) wtedy z przyjemnością zmysłową i intelektualną zarazem będziemy obserwować artystę budującego swój domek z kart i widzieć, jak przeobraża się on w piękny pałac ze stali i szkła.*
Ścisła analiza nie wyklucza zatem pewnej metafizyki. Pojęcie magii pojawia się też w kontekście sensu istnienia literatury i zawodu pisarza jako takiego. Literatura jest dla autora „Wykładów” synonimem baśniowości, tworzenia podwalin świata opartego jedynie na własnej wyobraźni, ale i „idealnego oszustwa”. Autor przywołuje tu popularną opowieść o chłopcu alarmującym wioskę o nadchodzącym (nieistniejącym) wilku. Literatura – podobnie jak przysłowiowy wilk - pojawia się tam, gdzie zmyślona historia zaczyna żyć własnym życiem, w wielokrotnych wyobrażeniach przekładających się później na świadomość powszechną.
Sam Nabokov jawi się jako czytelnik niezwykle precyzyjny. Błyskotliwy, nieco staroświecki erudyta, podążający niczym detektyw za najdrobniejszymi niuansami treści, stylu czy języka omawianego dzieła. Jego wszechstronna wiedza i poziom niewiarygodnej wręcz dociekliwości może budzić jedynie szacunek. Nieodzownym elementem analizy dzieła są u Nabokova odręcznie sporządzane notatki (robione na marginesie oryginalnych wydań), szczegółowo rozrysowane plany pomieszczeń i analizy słowotwórcze. Pojedynczym metaforom poświęca się w wykładach kilka ustępów, jednemu motywowi kilka stron a sam wykład może być poświęcony zaledwie jednemu elementowi konstrukcji dzieła.
Nie zmienia to faktu, że blisko pięćsetstronicowy wolumin czyta się szybko i intensywnie, śledząc literackie tropy niczym losy bohaterów dobrego kryminału. W czasach dominacji literackich bestsellerów i hitów jednego sezonu warto przypomnieć sobie tą literaturoznawczą perełkę. Kto wie, może mamy jeszcze szansę na przeobrażenie się w idealnego Czytelnika Wielokrotnego?
*wszystkie cytaty pochodzą z recenzowanego tekstu
Katarzyna Pryga
Książka na półkach
- 682
- 153
- 58
- 13
- 12
- 12
- 4
- 4
- 4
- 4
Cytaty
Literatura nie narodziła się w dniu, w którym z doliny neandertalczyka wybiegł chłopiec wołający „wilk, wilk”, niosąc za sobą wielkiego, szarego wilka; literatura narodziła się w dniu, w którym przyszedł chłopiec krzycząc „wilk, wilk”, a za nim nie było wilka.
Opinia
Moi znajomi postukali się w czoło, widząc mnie niosącą dumnie „Wykłady o literaturze” Nabokova. Jak to-uczyć się z własnej woli i to jeszcze literatury światowej, wykładanej przez Rosjanina? Otóż nie, moi drodzy, właśnie nie „uczyć”, a smakować. Nabokov uczy jak należy czytać, jak patrzeć na powieść, okraszając całość szczyptą krytyki i humoru. Przyznam szczerze, że nie spodziewałam się niczego specjalnego po tej pozycji, a jednak wciągnęła mnie jak mało która.
Książka jest zbiorem wykładów Nabokova, które wygłaszał w swoim czasie na jednym z uniwersytetów. Ze stronic wypływa atmosfera dostojnej sali wykładowej, z szumiącymi drzewami za oknem i z profesorem stojącym za katedrą, opowiadającym o meandrach literatury. Prowadzi on nie przez teoretyczne zawiłości, a zabiera w podróż po świecie przedstawionym. Razem z autorem rozciąga przed studentami obrazy, wzbogacając je o własne odczucia, zwraca uwagę na tło zdarzeń, na charakter bohaterów i ich rolę w wydarzeniach. Nabokov oprowadza nas po domu w Mansfield Park czy przemyka się po brudnych ulicach Londynu, szukając małego Jo z „Samotni”. Sam, będąc pisarzem, uczy jak czytać aby rozsmakować się w lekturze, jak przeniknąć przez umysł autora, jak docenić kunszt pisarski.
Czytając „Wykłady o literaturze” człowiek dowiaduje się, że nie potrafi dobrze czytać, a jedynie ślizga się po powierzchni, nie próbując nawet zatopić się w niuansach, mających nierzadko ogromny wpływ na dalszy bieg wydarzeń. Nabokov udowadnia, że warto przyjrzeć się lepiej, że warto wyciągnąć mikroskop i pochylić się nad małym pyłkiem, który często jest kamieniem milowym. Pozycja obowiązkowa zarówno dla znawców literatury jak i dla hobbystów.
Moi znajomi postukali się w czoło, widząc mnie niosącą dumnie „Wykłady o literaturze” Nabokova. Jak to-uczyć się z własnej woli i to jeszcze literatury światowej, wykładanej przez Rosjanina? Otóż nie, moi drodzy, właśnie nie „uczyć”, a smakować. Nabokov uczy jak należy czytać, jak patrzeć na powieść, okraszając całość szczyptą krytyki i humoru. Przyznam szczerze, że nie...
więcej Pokaż mimo to