Gdy widzę jak libertarianie nazywają Thoreau anarchistą po lekturze jednej strony eseju "O obywatelskim posłuszeństwie", to nie wiem czy się śmiać czy płakać. Thoreau nie miał postulatów anarchistycznych, a jedynie pobożne życzenia o społeczeństwie bez rządu "kiedyś tam". Nie wysilił się na żadne rozmyślania jak takie społeczeństwo mogłoby wyglądać, wolał zamieszkać nad jeziorem Walden i napisać dzieło inspirujące socjaldemokratów i hipisów do życia i żarcia.

Błędem będzie chyba nawet stwierdzenie, że ten słynny esej, od którego wzięło się pojęcie "obywatelskiego posłuszeństwa" świadczy o tym, że Thoreau, słynny abolicjonista, był protolibertarianinem. Co prawda są fragmenty, które mogłyby tak sugerować: np. stwierdzenie, że rządy trwają, bo mają siłę, a nie dlatego, że są słuszne lub jego katolicko-anarchistyczna interpretacja słów Jezusa "oddajcie Cezarowi, co należy do Cezara i Bogu to, co należy do Boga" albo napisanie "Rząd, który jest tylko narzędziem wybranym przez ludzi, by realizował ich wolę, może być łatwo nadużywany i deprawowany, jeszcze zanim zdąży tę wolę wypełnić.", czy też wreszcie pewna "deontologiczna intuicja" wyrażona słowami "Uważam, że przede wszystkim powinniśmy być ludźmi, a dopiero potem obywatelami." i ""Gdybym niesprawiedliwie zabrał tonącemu deskę, musiałbym zwrócić mu ją, choćbym sam miał utonąć.". Prawda jednak jest taka, że pisanie o rządzie "proszę nie o jego natychmiastową likwidację, ale o jego natychmiastowe ulepszenie." świadczy w najlepszym przypadku o minarchizmie, ale tylko do momentu gdy przeczytamy pogardliwe słowa "ponad kwestię wolności przedkładają kwestię wolnego handlu", świadczące o zupełnym niezrozumieniu, że wolność gospodarcza i osobista są nierozerwalne. Nie ma wolności słowa bez wolności posiadania własnej drukarni - jak pisał Rothbard.

Sprawę definitywnie rozstrzyga końcówka eseju, w której Thoreau stwierdza: "Naprawdę wolne i oświecone państwo nie powstanie, dopóki nie uzna jednostki za siłę wyższą i niezależną od siebie, z której to siły płynie władza i autorytet rządu, i dopóki rząd nie zacznie odpowiednio jednostki traktować". Jeśli dodamy fakt, że słowa te poprzedza wzdychanie do przyszłości, w której nastanie demokracja, widzimy, że autor dość lekkomyślnie skłania się ku starożytnym ideałom życia obywatelskiego (słowo OBYWATEL w tytule powinno dawać do myślenia), a libertarianizm można tu znaleźć tylko jak się jest nieświadomym istnienia czegoś takiego jak błąd konfirmacji.

Jeśli moje dotychczasowe słowa nabrały wydźwięku "nie czytajcie tego", to muszę zaznaczyć - esej jest krótki i naszpikowany ładnymi cytatami, więc jak najbardziej warto się nad nim pochylić. Za najjaśniejszy jego aspekt uważam swoisty protorandyzm i tym cytatem zakończę:
"Ten, kto w całości oddaje siebie innym ludziom, uważany jest (...) za osobę bezużyteczną i samolubną, ten jednak, kto oddaje im się częściowo, ogłaszany jest dobroczyńcą i filantropem."

Gdy widzę jak libertarianie nazywają Thoreau anarchistą po lekturze jednej strony eseju "O obywatelskim posłuszeństwie", to nie wiem czy się śmiać czy płakać. Thoreau nie miał postulatów anarchistycznych, a jedynie pobożne życzenia o społeczeństwie bez rządu "kiedyś tam". Nie wysilił się na żadne rozmyślania jak takie społeczeństwo mogłoby wyglądać, wolał zamieszkać nad...