Nick Cave to postać barwna, sama w sobie. Australijczyk, muzyk (wokalista i multiinstrumentalista), poeta, pisarz i aktor, znany przede wszystkim z występów w zespole Nick Cave and the Bad Seeds. Był także członkiem zespołów Grinderman, The Birthday Party i The Boys Next Door. Przez ponad 30 lat istnienia, zespół Nick Cave and the Bad Seeds osiągnął znaczny sukces komercyjny, a niektóre ich utwory – w szczególności „Where the Wild Roses Grow” z płyty „Murder Ballads”, zaśpiewany przez Cave'a w duecie z Kylie Minogue – stały się światowymi przebojami. Cave jest również współautorem wielu ścieżek do filmów m.in. takich jak: „Propozycja” (do którego był autorem scenariusza) i „Zabójstwo Jesse'go Jamesa przez tchórzliwego Roberta Forda”. Przez 20 lat z przerwami był uzależniony od heroiny i amfetaminy. Wydał 2 powieści - „Gdy oślica ujrzała anioła” w 1989 roku i „Śmierć Bunny'ego Munro” w 2009 roku.

„Gdy oślica ujrzała anioła” to debiut prozatorski Cave'a. Opowieść osnuta jest wokół życia Euchrida Eucrowa, syna trapera z górskich klanów splamionych kazirodczymi związkami i alkoholiczki, zdeformowanego niemowy, którym pogardza społeczność. Euchrid to postać wypełniona religijnym natchnieniem, ale równocześnie jest głęboko zafascynowany ludzkim okrucieństwem i cielesnością. Okres dorastania tego wyrzutka przypada na lata 40 i 50 XX wieku, a miejscem jest Ukulore Valley, bagnista okolica na południu Stanów Zjednoczonych. Jego losy splatają się z losami Beth – córki prostytutki, podrzutka, uważanej w miasteczku za święte dziecko (a która w Euchridzie dopatruje się istoty boskiej) oraz całą plejadą innych groteskowych postaci, takich jak nawiedzeni kaznodzieje, wykolejeńcy, przygłupy i miłośnicy podłego bimbru. Co warto zaznaczyć, to fakt iż ta powieść nie ma ani jednego bohatera pozytywnego.

Na tą powieść składa się suma kontrastów. Porusza bowiem poważne tematy pokroju alkoholizmu, fanatyzmu religijnego czy prostytucji, ale równocześnie każde zdanie przenika groteska, absurd i makabra. Autor wprowadza styl biblijny a równocześnie dodaje do niego dużo wulgaryzmów i kolokwializmów, co nadaje całości obrazoburczego posmaku. Trudno tę powieść jednoznacznie sklasyfikować gatunkowo, natomiast na pewno nie zgodzę się ze stwierdzeniem iż jest to powieść grozy, czy też w ogóle horror – moim zdaniem jest to raczej traktat o złu wpisanym w naturę człowieka, o demonach człowieczeństwa, które zdolne jest zadawać niewyobrażalny ból, taplającego się w ohydzie i zepsuciu. Groteska zawsze ma odniesienie do rzeczywistości i to widać w tej prozie w sposób bardzo jaskrawy. Cave obnaża ludzką zgniliznę moralną, czarną stronę duszy, w brutalny sposób wyciąga na wierzch całe możliwe wynaturzenie człowieka, jego cielesność i zwierzęce instynkty, a także w ogóle możliwe zezwierzęcenie.

Niezaprzeczalnym atutem tej książki jest sposób narracji, przede wszystkim fraza – nie jest ona może specjalnie wyszukana, ale jednak maniera pisarska Cave'a ma w sobie sporo mrocznej poetyckości, nonszalancji, symbolizmu. Widać również, że proza Nicka wyrasta także z ducha sztuki, którą na co dzień uprawia, czyli z twórczości muzycznej, tekściarsko-poetyckiej; jest ona przytłaczająca, psychodeliczna i kontrowersyjna. I nie chodzi mi tu już nawet o samą treść, ale o to w jaki sposób Cave oprawia tę historię słowami. Przeważa tu obrazowanie ekstremalnie naturalistyczne, poszczególne sceny to ciągi zdań, w których dominuje przede wszystkim wyliczanie potworności do których zdolny jest człowiek przetykane niemalże psalmicznymi fragmentami religijnych uniesień postaci, a ponadto specyficznego posmaku tej powieści dodają elementy językowe tkwiące w poetyce surrealizmu, ballady a także samego gotyku.

Nick Cave stworzył powieść niesztampową i dekadencką. „Gdy oślica ujrzała anioła” uważam za książkę odznaczającą się sporą dozą wybitności, a jeśli nie wybitności, to na pewno ambicji literackich. Jest to naprawdę mocna literatura. I cholernie wciągająca. Pozostawiająca z uczuciem wewnętrznego zbrukania, splugawienia, ale równocześnie ożywcza.

Polecam, chociaż to zdecydowanie nie jest literatura dla każdego.

Nick Cave to postać barwna, sama w sobie. Australijczyk, muzyk (wokalista i multiinstrumentalista), poeta, pisarz i aktor, znany przede wszystkim z występów w zespole Nick Cave and the Bad Seeds. Był także członkiem zespołów Grinderman, The Birthday Party i The Boys Next Door. Przez ponad 30 lat istnienia, zespół Nick Cave and the Bad Seeds osiągnął znaczny sukces...