Taką naczelną zasadę zdają się wyznawać bohaterowie debiutanckiej książki Katarzyny Czajki, Adam i Marian, Polak i Żyd. Bo odkąd porwali się na rzecz ryzykowną i wspólnie otworzyli kino, choćby się waliło i paliło (i to nie raz!) premiera filmu musi się odbyć. Choć nie zawsze wszystko idzie zgodnie z planem a bycia biznesmenem trzeba się nauczyć, dwaj panowie są dalecy od poddania się. Perypetie dwóch przyjaciół zaczynamy śledzić niemalże przed samym wybuchem pierwszej wojny by z żalem rozstać się z nimi tuż po zakończeniu drugiej, na gruzach pięknej niegdyś Warszawy.

I choć w życiu obu panów dzieje się czasami sporo, nie jest to prowadzona z aptekarska precyzją kronika ich losów. W „Dwóch panach z branży” akcja toczy się niespiesznie, nie ma karkołomnych pościgów, skandali i sensacji rodem z brukowca. Owszem, zdarzają się czasami sytuacje, w których trudno zachować zimną krew. Ale fabuła jest raczej jak słuchanie wspomnień dwóch starszych już panów, którzy z nostalgią wspominają dawne czasy. Bo niewątpliwe autorka darzy dwudziestolecie międzywojenne sentymentem a że przy tym kino i film są jej wielką pasją, postanowiła swoją miłością podzielić się z czytelnikami.

Oczywiście kino i jego magia to główny bohater powieści, wokół którego autorka osnuła fikcyjne losy Mariana i Adama (co nie znaczy, że są takie całkiem nieprawdopodobne). Czytelnik może więc przyjrzeć się, z jakimi problemami borykali się ówcześni właściciele, jak wyglądała codzienność związana z prowadzeniem i działalnością kina oraz prywatne życie przyjaciół. A działo się sporo, bo zawsze mogła wpaść z wizytą niezapowiedziana kontrola z urzędu, a to przepisy przeciwpożarowe nie przystają do warunków panujących w kinie (albo odwrotnie), to znów zabrakło pieniędzy i trzeba wspólnie pogłówkować nad ich zdobyciem.

Historię przyjaźni poznajemy z perspektywy obu panów, bo ich obu Katarzyna Czajka uczyniła narratorami. Ta swoista wymiana myśli pozwala przyjrzeć się bliżej ich poczynaniom i zrozumieć powody niektórych decyzji. A w tle toczy się wielka historia, losy bohaterów splatają się z przełomowymi dla sztuki filmowej zdarzeniami. Oprócz Mariana i Adama przez karty powieści przewija się cała galeria mniej lub bardziej frapujących postaci. Szczególnie małżonki obu panów zasługują na uwagę, są dość wyraziste i mają ciekawe, silne osobowości. Posłuchajcie uważnie, co mają do powiedzenia…

Katarzyna Czajka ma lekkie pióro i poczucie humoru, którym świetnie ubarwia dialogi. Nie raz zaśmiałam się, słuchając ironicznych czy też złośliwych acz trafnych ripost bohaterów. Powieść spodoba się czytelnikom lubiącym podróże w czasie, stare kino, dawne gwiazdy (można je spotkać na kartach książki) i ciekawostki związane z filmami. A w życiu dwóch panów z branży dzieje się niemal jak w przeboju Andrzeja Frajndta: „Ze starej płyty melodia płynie, jak w niemym kinie, ktoś na pianinie gra…”

Magdalena Świtała