Autor tej książki, J. Hauziński, jest autorem wielu prac dotyczących historii muzułmańskiego średniowiecza. Niemal czterdzieści lat temu napisał już monografię "Muzułmańska sekta asasynów w europejskim piśmiennictwie wieków średnich" i od tamtej pory w swoich publikacjach chętnie poruszał temat tej szyickiej sekty. W tej książce przedstawił losy asasynów/nizarytów od początku istnienia tego kierunku w łonie islamu (sam Nizar żył w latach 1045-1095) aż po drugą połowę XIII wieku, gdy to przestali odgrywać taką, jak w poprzednich dekadach rolę polityczną. W chronologicznym układzie dzieje tego ugrupowania przedstawiają rozdziały I-IV, z kolei rozdział V poświęcony jest obecności asasynów w polityce i kulturze zachodniego średniowiecza.

Większa część tej książki to przedstawienie politycznych dziejów syryjskiej gałęzi nizarytów. To ona zdobyła sobie największą sławę i zarazem odegrała największą rolę polityczną, gdy przewodził jej Raszid ad-Din Sinan. Hauziński przedstawia, jak asasyni byli wykorzystywani w konflikcie między krzyżowcami a światem muzułmańskim, jak lawirowali między obydwiema stronami starając się coś dla siebie ugrać. Nie tak dużo miejsca - wbrew podtytułowi - poświęcono zabójstwom, w których sekta się specjalizowała. Autor skupia się na polityce, także tej europejskiej, gdyż analizuje przekazy wiążące niektórych władców (chodzi tu zwłaszcza o Fryderyka II i jego syna Manfreda). Myślę, że ta praca dobrze ukazuje miejsce nizarytów w dziejach wypraw krzyżowych i frankijskiej obecności w Outremer.

Jakie są natomiast wady tej monografii? Po pierwsze wskazać należy na niełatwy, pełen terminów technicznych język Autora. Dla czytelnika słabo zorientowanego w realiach muzułmańskiego średniowiecza nie jest to praca zbyt przystępna. Jest to istotne tym bardziej, że okładka i podtytuł sugerują raczej popularyzatorski charakter tej książki. Po drugie chciałbym zaznaczyć brak ukazania nowożytnej recepcji tematu asasynów, która jest naprawdę bardzo ciekawa, a na gruncie polskim ciągle nieopracowana. Takie ujęcie bardzo by się przydało, a któż mógłby je napisać lepiej niż Hauziński. Szkoda, że tak się nie stało. Na pewno jest to książka poważna i przeznaczona dla czytelnika dobrze zaznajomionego z tą epoką dziejów Bliskiego Wschodu. Dla zwykłych miłośników gry Assassin's Creed będzie raczej mało zrozumiała.

Tomasz Babnis

Autor tej książki, J. Hauziński, jest autorem wielu prac dotyczących historii muzułmańskiego średniowiecza. Niemal czterdzieści lat temu napisał już monografię "Muzułmańska sekta asasynów w europejskim piśmiennictwie wieków średnich" i od tamtej pory w swoich publikacjach chętnie poruszał temat tej szyickiej sekty. W tej książce przedstawił losy asasynów/nizarytów od...