Okładka mówi sama za siebie. To na podstawie tej książki powstał scenariusz filmu Boba Fossa "Kabaret" (z Lizą Minnelli w roli głównej), a dokładniej na podstawie tylko jednego epizodu. Dzieło Isherwood'a nie jest bowiem powieścią, lecz właśnie zbiorem epizodów - wspomnień autora i narratora jednocześnie, które jednak tworzą spójną i bardzo ciekawą opowieść o Berlinie z początku lat 30 ubiegłego wieku.

Ponieważ autor zarabia na utrzymanie udzielaniem korepetycji z angielskiego i nie ma stałego lokum, możemy zajrzeć wraz z nim do berlińskich mieszkań: od wystawnych apartamentów bogatych przedsiębiorców, przez solidne i gotycko zdobione pokoje klasy średniej, po zatłoczone, zapchlone i wilgotne siedziby biedoty. Jakiekolwiek by to mieszkanie nie było, służy raczej tylko jako miejsce do jedzenia i spania. Drugie życie Berlina toczy się na ulicach, w barach, kafejkach i lokalach z tańcami czy występami pseudoartystów różnych profesji. Wstąpimy do tych przybytków, a nawet spędzimy długie godziny w oparach alkoholu i dymie z papierosów, prowadząc zupełnie jałowe rozmowy. Poznamy całą galerię malowniczych postaci, głównie naciągaczy i drobnych złodziejaszków, ludzi wybitnie beztroskich, choć bez pracy, pieniędzy czy nawet ambicji. Cóż, przecież "Life is a cabaret"*, jak głosi jedna z piosenek w filmie Fossa.

Poznamy również Sally Bowles, w postać której wcieliła się Liza Minnelli. Sally jest młodziutką dziewczyną i marzy, by zostać aktorką. Dąży do swojego celu włażąc do łóżka każdemu facetowi, który wydaje się jej wystarczająco bogaty i wpływowy. Jest przesadnie ekscentryczna, nieodpowiedzialna i samolubna. W książce (inaczej niż w filmie) jej związek z autorem nie ma cech romansu, jest to bardziej przyjaźń, choć też dziwaczna i egocentryczna. Taka bowiem jest Sally, ale takie też są tu wszystkie relacje międzyludzkie. Nikt nie mówi o uczuciach, za to każdy o pieniądzach, bo przecież "Money makes the world go round"** (kolejna piosenka z "Kabaretu"). Trudno się zresztą dziwić, w końcu są to czasy kryzysu, upadku banków i wielkich prywatnych fortun, czasy galopującej inflacji i powszechnego bezrobocia.

Opowieść Isherwood'a jest oparta na faktach i, chociaż ma raczej radosny, a nawet komiczny ton, to jej wymowa jest podszyta tragizmem i poczuciem nadciągających zmian. Czytając, widzi się cień wzniesionej w nazistowskim pozdrowieniu prawicy. Hitlerowi przybywa zwolenników, co widać nawet na plażach Rugii, gdzie autor natyka się na gołego pięciolatka z flagą ze swastyką na ramieniu. Pojawiają się pierwsze ataki na Żydów, których społeczeństwo niemieckie obwinia za panującą biedę.

Tytułowe "Pożegnanie z Berlinem" ma więc dwa wymiary. W sensie literackim, autor po prostu wraca do Anglii, ale metaforycznie głosi pochwałę starych czasów, kiedy to Żyd, obcokrajowiec czy gej mógł swobodnie przechadzać się po ulicach miast Rzeszy i zachwycać się zarówno ich dziennym ładem i porządkiem, jak i nocnym dekadenckim klimatem.

Szczerze polecam przeczytać i również się zachwycić!



* Życie to kabaret
** Forsa rządzi światem

Okładka mówi sama za siebie. To na podstawie tej książki powstał scenariusz filmu Boba Fossa "Kabaret" (z Lizą Minnelli w roli głównej), a dokładniej na podstawie tylko jednego epizodu. Dzieło Isherwood'a nie jest bowiem powieścią, lecz właśnie zbiorem epizodów - wspomnień autora i narratora jednocześnie, które jednak tworzą spójną i bardzo ciekawą opowieść o Berlinie z...