Najlepiej zacząć od napisania czym „Teoretycznie Minimum” nie jest. Na pewno nie jest typową książką popularnonaukową, nie dowiemy się z niego nic o czarnych dziurach, tunelach czasoprzestrzennych czy martwych kotach. Nie jest też wartką lekturą futurystyczno-teoretyczną na podobieństwo bestsellerów Michio Kaku, ani fizyką w pigułce dla opornych. „Teoretyczne Minimum” to podręcznik napisany na podstawie wykładów o fizyce klasycznej, które Leonard Susskind prowadził na Uniwersytecie Stanforda w Kalifornii. Cieszyły się one sporą popularnością, zarówno na uczelni jak i na portalu YouTube, gdzie można je obejrzeć, nic dziwnego więc, że narodził się pomysł (jego autorem był George Hrabovsky) wydania ich w postaci książkowej.

Warto jednak zaznaczyć, że „Teoretyczne Minimum” przeznaczone jest dla ludzi pragnących bardziej poważnego związku z fizyką (ale tylko klasyczną, mechanika kwantowa pojawia się dopiero w drugim tomie, już dostępnym po polsku), takiego który wymaga przypomnienia sobie podstaw analizy matematycznej ze szkoły. Pod tym względem jest to książka unikatowa: za mało rozrywkowa dla niedzielnego ścisłowca i zbyt podstawowa dla absolwenta fizyki. Susskind i Hrabovsky robią co mogą, żeby ułatwić wyprawę w świat mechaniki klasycznej, budują ciekawą narrację, wymyślają krótkie historyjki z Georgem i Lennym (bohaterami „Myszy i Ludzi” Steinbecka) ilustrujące kolejne wykłady, mówiąc krótko – tchną amerykańskością, ale i tak nie są w stanie ochronić czytelnika przed sporym wysiłkiem umysłowym oraz mnogością wzorów, równań i ćwiczeń zawartych w książce.

Na szczęście nowe zagadnienia wprowadzane są powoli i czytelnik ma szansę przepracować porządnie jeden rozdział, pobawić się z zadaniami, a dopiero potem przejść dalej, uzbrojony w nową wiedzę. Warto, mimo wszystko, zajrzeć na YouTube i wpisać hasło Susskind Classical Mechanics, aby nieco pomóc sobie przy lekturze. Całość złoży się na dość dobrze wyposażoną skrzynkę z narzędziami przydatną tym, których pociąga fizyczność świata.

Jeżeli damy mu szansę, Susskind pokaże nam fizykę zupełnie inną, niż ta, do której przywykliśmy w szkole. Poprowadzi od prostych układów zamkniętych, poprzez rachunek całkowy, różniczkowy, istotę energii potencjalnej, aż do monumentalnych lagranżjanów, stanowiących jądro tej książki. „Teoretycznie Minimum” powinno być konsumowane powoli, z tym nieprzyjemnym dla umysłu słuchającego tylko tych piosenek, które już zna uczuciem bycia przeciskanym przez maszynkę do makaronu przerabiającą jego zastygłą bryłę połyskującymi walcami. Dobra wiadomość jest taka, że sami kręcimy korbką, zła – i tak będzie bolało.

Rafał Łukasik