Żyjemy w czasach przesyconych technologicznymi nowinkami. Nasze telefony potrafią tyle, ile 15 lat temu olbrzymie pudła, które trzymaliśmy przy biurkach i nazywaliśmy pieszczotliwie komputerami. Dostajemy drgawek na widok złotego iPhone'a albo błyszczącego Samsunga. Zakładamy na nadgarstki inteligentne zegarki, które zmierzą nam nie tylko czas, ale także spalone kalorie. Pewnie niedługo będziemy nosić kurtki mówiące nam o temperaturze pod materiałem i na zewnątrz, a we wszystkich domach będą stały lodówki przypominające o zrobieniu zakupów. A gdyby tak to wszystko się zbuntowało i zaczęło żyć własnym życiem?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w książce „Bot” napisanej przez Maksa Kidruka. Co prawda nie ma tam nowych smartfonów za złotówkę, Xboxa ani Playstation – są za to krwiożercze istoty, stanowiące mariaż nanotechnologii, programowania oraz modyfikacji genetycznych. „Bot” to technothriller science fiction, dlatego autor okazjonalnie próbuje wstrząsnąć czytelnikiem i dostarcza odbiorcy sporej dawki informacji z różnych dziedzin nauki. Nie należy zapominać o tym, że powieści fantastycznonaukowe to jeden z najtrudniejszych gatunków literatury popularnej. Autor musi bardzo dobrze orientować się we współczesnych wynalazkach, fundamentem dla fabuły jest aktualny stan wiedzy, a co bardziej zorientowani czytelnicy nie omieszkają wytknąć wszelkich błędów.

Na szczęście Max Kidruk przygotował się bardzo dobrze. Stworzył powieść interesującą, wciągającą i otwartą na różne odczytania. Głównym bohaterem bota jest programista Tymur Korszak, który otrzymuje bardzo lukratywną propozycję pracy. Nieświadomy zagrożenia wyrusza na spotkanie z botami. Jak się okaże później, konfrontacja ta będzie pełna niespodziewanych zwrotów akcji i ofiar. Fabuła jest bardzo spójna i dynamiczna, nie nudziłem się nawet przez chwilę. Autor umiejętnie wprowadza czytelnika w świat przedstawiony, a czasem zdradza dalszy ciąg. Moim zdaniem te komentarze pozwalają odbierać książkę jako formę dokumentu, zapisu tragicznych wydarzeń, których świadkiem był główny bohater. Nie niszczą one fabuły – wprost przeciwnie – bardzo często dookreślają pewne elementy. Max Kidruk postarał się, aby wszystkie wątki były rozwiązane, a zagadki wyjaśnione. Myślę, że to dobrze, że taki zabieg bardzo porządkuje fabułę i pozwala poznać wszystkie jej elementy. Oczywiście nie wszystko zostało tak dookreślone, bo sam finał rozpala wyobraźnię i pozwala na snucie własnych interpretacji na temat dalszego ciągu historii.

Negatywna wersja

Siła „Bota” nie polega wyłącznie na bardzo dobrej fabule. Max Kidruk pokusił się o stworzenie solidnej krytyki współczesnego zapatrzenia w technologię, traktowania jej jako czegoś, co przyniesie wyłącznie pozytywne zmiany. W swojej książce pyta on o granice człowieczeństwa, o konfrontacje z rzeczami nieznanymi oraz atakuje postępującą specjalizację. Wszystko to nie zostało osadzone w scenerii postapokaliptycznej, ale we współczesności, w podziemnym laboratorium na terenie Ameryki Południowej, można nawet powiedzieć, że „gdzieś obok”. Bo czy wiemy wszystko na temat rządowych eksperymentów? Czy faktycznie możemy czuć się bezpieczni i wierzyć w to, że technologia zbawi nasze życie?

Do takich pytań prowokuje autor. Sam daje odpowiedź negatywną, ponieważ koncentruje się na stworzeniu najgorszego scenariusza w wersji mikro. Zagrożenie – prawdopodobnie – zostało opanowane, ale dlaczego do niego doszło? Na celowniku znajdują się wojskowi oraz naukowcy. Ci pierwsi szukają coraz lepszych metod unicestwiania przeciwnika, co prowadzi do inwestycji w niebezpieczne eksperymenty. A drudzy są zamknięci we własnych specjalizacjach i nie zdają sobie sprawy z szerszego kontekstu swoich odkryć.

Max Kidruk prosi o ostrożność, o zrozumienie własnych ograniczeń i zachęca do dyskusji. Rozkładając tytułowe boty na czynniki pierwsze, każe czytelnikowi skonfrontować się z pojęciem człowieczeństwa. Co odróżniało te twory od człowieka? Gdzie przebiega granica? Czy jest nią kultura, a może oddziałujące na jednostkę społeczeństwo? Na te pytania autor nie daje odpowiedzi - poszukiwanie rozwiązania leży po stronie odbiorcy.

Popularyzator nauki

Właśnie w krytyce widać, jak dobrze do pisania był przygotowany autor. Sprawdził sporo informacji i postanowił je zamknąć w formie powieści fantastycznonaukowej. Dzięki temu „Bot” staje się nie tylko rozbudowaną krytyką współczesności i naiwnej wiary w technologię, ale także przybiera formę książki popularnonaukowej. W ten sposób autor straszy i uczy. „Bota” powinien przeczytać każdy fan nowinek technologicznych oraz miłośnik science fiction. Jest to pozycja obowiązkowa i prowokująca do myślenia.

A wszystko zaczyna się tak niewinnie. Od zlecenia i dziwnego dziecka spotkanego na skraju drogi...

Adrian Jaworek