Stefan Chwin jako prozaik debiutował pod koniec lat 80-tych, powieściami fantastyczno- przygodowymi. Jest także autorem wielu książek naukowych. Jako znany pracownik Uniwersytetu Gdańskiego napisał wiele książek i artykułów krytyczno –literackich. Publikuje w prasie polskiej, niemieckiej, szwedzkiej i anglojęzycznej, a jego dzieła są tłumaczone na wiele języków. Twórczość Chwina skupia się wokół gdańskiego palimpsestu, miejsca skupiającego różne kultury, tradycje i obyczaje. Przeciwstawne sobie estetyki i odmienne wyznania, wielowarstwowa i niejednorodna rzeczywistość, do której poznania dąży autor, aby wydobyć jak najwięcej informacji sięga pamięcią do odległych wspomnień z dzieciństwa i próbuje rekonstruować tamtejsze wydarzenia patrząc na świat oczami dziecka.
Krótka historia pewnego żartu jest duchową biografią bohatera, którego rodzice przybyli do poniemieckiego Gdańska z Wilna i Warszawy. Powieść przypomina pewnego rodzaju kronikę, która powstaje dzięki niezwykle wyraźnym i bogatym wspomnieniom z dzieciństwa. Chwin próbuje na nowo uchwycić dawny klimat, cywilizację i wygląd miasta, w którym się urodził i dorastał, a także miasta, które brało duży udział w tworzeniu historii. Książka jest powrotem do świata dzieciństwa naznaczonego pamięcią o czasach Stalina oraz regularnie aplikowaną w szkole i w domu pamięcią o czasach Hitlera. Stanowi próbę rekonstrukcji gdańskich miejsc i zdarzeń, które po latach zamieniają się w skarb duchowej genealogii, w swego rodzaju prywatny mit literacki. Powraca tutaj pamięć ran i urazów, ale również powracają fascynacje obcością i bliskością polsko- niemieckiego sąsiedztwa.
Powieść ma charakter autobiograficznego eseju, opowieści o dzieciństwie pełnym obaw i tajemnic w powojennym Gdańsku. Chwin oparł swoja opowieść na wspomnieniach, które pozwalają zbudować wiarygodną historię. Powrót do Krainy lat dziecięcych niesie za sobą konotacje wiarygodności i ufności.
Krótka historia to opowieść dorosłego, patrzącego na własną przeszłość oczyma dziecka, człowiek , który poprzez wspomnienia wraca do czasów dzieciństwa. Tego rodzaju narracja stanowi narzędzie do stopniowego zdejmowania warstw biografii autora, sięga do czynników, które ukształtowały jego osobowość brały bezpośredni udział w przekraczaniu kolejnych granic wtajemniczenia w dorosłe życie. Jest, zatem powieścią o dojrzewaniu, o przekraczaniu progu dorosłości, o porzucaniu stanu niewinności i wkraczaniu w etap grzechu i doświadczenia.
Bohater – narrator samodzielnie odkrywa tajemnice i historię miasta, jest nim zafascynowany i ciekaw nowych odkryć. Powojenny Gdańsk był bardzo silnie zniszczony przez wojnę, bardzo niewielka część miasta ocalała. To tu właśnie przyszło mieszkać młodemu chłopcu, którego rodzice zmuszeni byli szukać szczęścia, a raczej spokoju w mieście do niedawna zamieszkałym przez znienawidzony naród. Jednak bohatera- narratora zachwyca urok tego miejsca, przeżywa i pochłania świat przez pewnego rodzaju idealizację tego, co postrzega. Na te same miejsca patrzy jako kilkuletni chłopiec i dorosły mężczyzna, spaceruje po mieście obserwując ocalałe budynki, łapczywie chłonąc wszystkie detale. Miejsca z tak szczególną dokładnością opisywane przez Chwina to głownie tereny Oliwy, którą jakimś cudem ominęła fala zniszczenia. Oliwska rzeczywistość i przeszłość tego miasta fascynuje chłopca, który pragnie poznać każdy skrawek tej ziemi. Gdańsk jest miastem, gdzie łączą się kultury wschodu i zachodu, miastem wielokulturowym, wielonarodowym, a tym samym łączącym w sobie różne wyznania i przeciwstawne sobie estetyki. Chłopiec nie zastanawia się nad historią i przeszłością Wilna nie interesuje tamta przeszłość, pragnie odkrywać ( samodzielnie) historię Oliwy, różnorodność tego miasta kształtuje jego wyobraźnię i odkrywa przed nim zupełnie inny obraz Niemca, niż ten stale adaptowany w szkole, w domu czy w kinie. Powoli odkrywa złoża czasu i historii, stawiając pytania dotyczące sensu istnienia i roli historii. Ta wielokulturowość i wielonarodowość komplikują chłopcu zrozumienie owej rzeczywistości. Bohaterowi Krótkiej historii pewnego żartu towarzyszy ciągła świadomość bycia kimś nowo przybyłym , kimś obcym na nowej ziemi. Narrator urodził się tutaj właściwie zaraz po przybyciu do miasta jego rodziców. Zatem jego rodzina nie była w żaden sposób związana z tym miastem, ich przeszłość , to zupełnie inna rzeczywistość kresów wschodnich, teraz tak odległych, nieznanych i tajemniczych. Dlatego bohater dąży do poznania swojej własnej historii i historii niezwykłego miejsca, w którym przyszedł na świat. Historia tego miasta staje się stopniowo historią bohatera – narratora, która przenika miasto i wchłania wszelkie jego tajemnice

Może nie jest to najłatwiejsza i beztroska lektura, ale na pewno warto po nią sięgnąć.

Stefan Chwin jako prozaik debiutował pod koniec lat 80-tych, powieściami fantastyczno- przygodowymi. Jest także autorem wielu książek naukowych. Jako znany pracownik Uniwersytetu Gdańskiego napisał wiele książek i artykułów krytyczno –literackich. Publikuje w prasie polskiej, niemieckiej, szwedzkiej i anglojęzycznej, a jego dzieła są tłumaczone na wiele języków. Twórczość...