Stefan Chwin urodził się w 1949 roku w Gdańsku i głównie w tym mieście osadza akcję swoich książek – są to zarówno powieści, jak i eseje. Jest również krytykiem literackim i historykiem literatury. Znany jest także pod pseudonimem Max Lars (jako twórca prozy dla młodzieży). Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim, tam też doktoryzował się i habilitował. Jest profesorem zwyczajnym na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego. Jest autorem utworów literackich: Krótka historia pewnego żartu. Sceny z Europy Środkowowschodniej, Hanemann, Esther, Złoty pelikan, Żona prezydenta, Dolina Radości, Dziennik dla dorosłych, Panna Ferbelin oraz książek historyczno-literackich: „Bez autorytetu (szkice)”, „Romantyczna przestrzeń wyobraźni”, Literatura a zdrada: Od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy”, Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni.

Zdobył wiele nagród, m.in. Nagrodę Fundacji im. Kościelskich, Paszport Polityki, Nagrodę Literackiej Gdyni. Odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W swej twórczości literackiej dotyka problemów egzystencjalnych i historycznych. Swój ulubiony Gdańsk przedstawia nie realistycznie, ale jako twór wyobrażony, legendarny, czasem fantastyczny, naznaczony przez jego historyczno-kulturowe uwarunkowania.

Dziś zachęcamy do wysłuchania cyklu z udziałem Stefana Chwina. W tej pisarz opowiada o podróżach do Europy Zachodniej. Mówi o swym pierwszym spotkaniu z rzeczywistością zza Muru Berlińskiego i o tym, jak inny jest to świat, jak odmienny cywilizacyjnie. Zastanawia się nad przyczynami takiego zróżnicowania. Czy są one uwarunkowane sytuacją polityczną? Jego zdaniem nie tylko. Jako miasto pełne kontrastów i przepaści kulturowych ponownie przywołuje Gdańsk – miejsce zetknięcia się starej niemieckiej cywilizacji mieszczańskiej i tej reprezentowanej przez przybyłą po wojnie ludność zza Buga. Co jest powodem takiej rozbieżności rozwoju cywilizacyjnego? Przypomina niebezpieczną, jednak wciąż żywą w Niemczech – nawet wśród inteligencji –  koncepcję rasowej wyższości kultury zachodniej nad Słowianami, a przynajmniej stereotypowy podział na dwie Europy – rozwiniętą, m.in. gospodarczo i tę rolniczą, ubogą kulturowo. Czy może okazać się prawdziwa? Wykazuje także wady społeczeństw zachodnich – kryzys więzi emocjonalnych, reżim pracy i wydajności, wolność rozumiana jako nieskrępowany konsumpcjonizm – to cena, która trzeba płacić za dynamiczny rozwój. Podróże sprowokowały Chwina do zadawania sobie pytań o źródła cywilizacji, „cywilizacyjny rozkwit” i jego konsekwencje. Rozmyślania te stały się przyczynkiem książki Krótka historia pewnego żartu. Zaprezentowane w niej krytyczne spojrzenie na współczesność, zdaniem Chwina, łączy pisarzy niezależnie od narodowości. Antagonizuje ich natomiast względem społeczeństwa, które interesuje coraz częściej jedynie „kultura zapomnienia, kultura odlotu”.

Wysłuchajcie fragmentu wypowiedzi Stefana Chwina:

Fragment słuchowiska z cyklu „Zapiski ze współczesności”, prod. Polskie Radio S.A. (1997), udostępniony dzięki uprzejmości serwisu ninateka.pl.

„Zapiski ze współczesności” to cykl audycji, które dają słuchaczowi możliwość zaznajomienia się z gościem programu – bohaterem tygodnia. Pisarze, artyści, naukowcy snują biograficzne wspomnienia lub dzielą się przemyśleniami i refleksjami na temat różnych zjawisk współczesnego świata.

Zachęcamy do wysłuchania pozostałych części cyklu: pierwszej, drugiej, trzeciej i czwartej.

Za udostępnienie materiałów serdecznie dziękujemy serwisowi ninateka.pl.