„Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku.” autorstwa Stanisława Kozieja jest pozycją traktującą o szeroko pojmowanym bezpieczeństwie narodowym. Książka zawiera przegląd podstawowych problemów bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego oraz strategii i systemów działania w wymiarze narodowym i globalnym w XXI wieku.
Publikacja składa się z ośmiu rozdziałów, grupujących merytorycznie główne tezy w niej przedstawione. W dwóch pierwszych rozdziałach omówiona została istota i historyczna ewolucja podstawowych kategorii pojęciowych z dziedziny bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego oraz środowiska współczesnego bezpieczeństwa. Kolejne rozdziały skupiają się głównie na problematyce międzynarodowej, rozpatrując treść koncepcji strategicznych najważniejszych organizacji międzynarodowych oraz USA i Rosji. Przedstawione zostały również trzy kampanie bezpieczeństwa: w Kosowie, Afganistanie i Iraku. Dwa ostatnie rozdziały są próbą analizy bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, skupiając się na procesie ewolucyjnym w warunkach samodzielności strategicznej, a także problematyce kierowania bezpieczeństwem narodowym.
Już we wstępie jasno zdefiniowano cel omawianej publikacji. Stanisław Koziej pragnie naświetlić czytelnikom istotę oraz charakter wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa międzynarodowego oraz narodowego związanych ze współczesnością. W tym miejscu podkreślić należy znaczenie znajomości oraz rozumienia problematyki bezpieczeństwa – źródła, istota, charakter konfliktów i sposób funkcjonowania w sytuacjach kryzysowych nie są przeznaczone tylko dla osób związanych z szeroko pojętą wojskowością czy polityką. Jest to wiedza potrzebna każdemu człowiekowi w codziennym życiu, biznesie, administracji i zarządzaniu. Identyfikacja zagrożeń oraz funkcjonowanie w różnych sytuacjach kryzysowych – ekonomicznych, militarnych, społecznych, cywilizacyjnych czy krajowych - wymaga posiadania umiejętności przewidywania czy zapobiegania konfliktom, a także organizacji skutecznego reagowania kryzysowego. Podstawowa wiedza oraz rozumienie źródeł i istoty współczesnych zagrożeń oraz charakteru kryzysów, a przede wszystkim efektywne funkcjonowanie w tych nadzwyczajnych sytuacjach, to atrybut każdej współczesnej jednostki na wszystkich szczeblach funkcjonowania społecznego – od rodziny do systemów o zasięgu globalnym.
Autor próbuje przybliżyć czytelnikowi strategie bezpieczeństwa narodowego wybranych państw - Stanów Zjednoczonych oraz Rosji – ich wpływ na kształtowanie się podobnych strategii u innych podmiotów międzynarodowych. Stanisław Koziej skupia się głównie na ocenie zmieniającego się środowiska bezpieczeństwa – pomimo niepewności zmuszeni jesteśmy do radzenia sobie z problemami nieprzewidywalnymi oraz adaptowaniem się do warunków i kształtujących wydarzeń.
W opracowaniu następuje próba sprawiedliwego osądu współpracy pomiędzy największymi organizacjami międzynarodowymi np. NATO, UE a także państwami USA i Rosją. Podkreślić należy, że oprócz tych stałych graczy na arenie międzynarodowej, pojawiają się nowi globalni gracze strategiczni, tacy jak Indie czy Chiny o różnych priorytetach strategicznych.
Pomimo próby neutralnego przybliżania czytelnikowi różnych strategii bezpieczeństwa, odniosłam wrażenie, że autor przedstawia USA oraz NATO w sposób stronniczy, uwypuklając głównie pozytywny aspekt powyższych strategii. Jednocześnie Stanisław Koziej odnosi się z dozą sceptycyzmu do założeń strategicznych Unii Europejskiej, zauważając trudność logicznego rozgraniczenia wpływów NATO i UE w niektórych państwach europejskich. Moim zdaniem sojusz UE – NATO wspólnie jest w stanie podjąć wiele działań na rzecz bezpieczeństwa świata i nie ma w tej chwili lepszej alternatywy w dziedzinie bezpieczeństwa globalnego. Należy jednak podkreślić, że należy zminimalizować wpływ doraźnych celów politycznych.
Uważam, że autor w swojej publikacji, realizuje założone cele. Stanisław Koziej prowadzi czytelnika przez ogólny przegląd problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego i narodowego. Możemy swobodnie uznać, że procesy globalizacji oraz rewolucja informacyjna mają wpływ na kształtowanie się bezpieczeństwa. Jednocześnie należy podkreślić potrzebę sformułowania zintegrowanego międzynarodowego podejścia do budowy systemów bezpieczeństwa, w tym głównie systemem zarządzania bezpieczeństwem.
Należy wskazać, że pomimo ogromnej ewolucji bezpieczeństwa w latach dziewięćdziesiątych, wciąż stoimy w obliczu poważnych wyzwań z dostosowaniem naszego rodzimego systemu bezpieczeństwa narodowego do nowych i przyszłościowych warunków.
Pamiętać należy, że przy podejściu pragmatycznym, które stara się stosować Stanisław Koziej w swojej książce, bezpieczeństwo ma zawsze wymiar społeczny.
Stanisław Koziej w książce „Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku” przedstawia w sposób uporządkowany przegląd bezpieczeństwa narodowego wraz z analizą jego współczesnego środowiska oraz problemów w systemie działania zarówno globalnym, jak i narodowym.
„Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku” to opracowanie, które syntezuje wnioski z przeglądu współczesnych warunków bezpieczeństwa międzynarodowego, podkreślając jakościową zmianę środowiska bezpieczeństwa w stosunku do okresu wcześniejszego. Parafrazując Stanisława Kozieja, do opisu bezpieczeństwa nie wystarczą klasyczne kategorie wojny i pokoju. Bezpieczeństwa nie możemy utożsamiać z czymś czarnym lub białym – jest to po prostu stan mieszany, szary.
Sądzę, że adresatami powyższej pozycji są wszyscy Ci, którzy zainteresowani są ewolucją szeroko pojętego bezpieczeństwa, by w sposób samodzielny byli w stanie ocenić kierunek i kształt współczesnego zarządzania systemem bezpieczeństwa.

„Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku.” autorstwa Stanisława Kozieja jest pozycją traktującą o szeroko pojmowanym bezpieczeństwie narodowym. Książka zawiera przegląd podstawowych problemów bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego oraz strategii i systemów działania w wymiarze narodowym i globalnym w XXI wieku.
Publikacja składa się z ośmiu...