Podchodzenie do tej książki jak do sf czy, szerzej, fantastyki to niekoniecznie dobry trop, podobnie jak odczytywanie jej tylko w kategorii antyhitlerowskiej satyry. Moim zdaniem jest to rzecz o tym, jak sprzężenia zwrotne na linii ekonomia-polityka-nauka-obyczajowość-kultura oddziałują na ludzkie życie. Jest to więc książka o "wielkim" biznesie, który zaczyna się od pirackiej przygody z pozyskiwaniem od Płazów pereł na drodze wymiany, a kończy na sprzedaży Płazów jako taniej siły roboczej na globalną skalę. O "wielkiej" polityce i nierozerwalnie z nią związanej wielkiej hipokryzji, w ramach której państwa składające pokojowe deklaracje zbroją siebie i "swoje" Płazy, a państwa neutralne dostarczają im broń. O "wielkiej" nauce, która dąży do prawdy o Płazach tylko pod warunkiem, że ta prawda odpowiada człowiekowi i jego dominacji nad wszystkim co żywe. I wreszcie o "wielkiej" kulturze, która zamiast reprezentować niezależną ludzką myśl, służy interesom pozostałych "wielkich", w zależności od koniunktury generując mody i nurty pro- lub antypłazowe.

Ale przede wszystkim jest to rzecz o społeczeństwie masowym, bardzo trafnie wyobrażonym tutaj pod postacią Płazów: przeciętniaków bez duchowych aspiracji, nie widzących dalej niż czubek jaszczurczego nosa i niedbających o opisane wyżej "wielkie" rzeczy - a zarazem przekonanych, że wszystko się im należy i zdecydowanych bez wahania po to sięgnąć. I przy tym dość poczciwych. W tym sensie "Inwazja jaszczurów" nie zestarzała się ani na jotę: dzisiaj nawet bardziej niż w Čapkowych czasach mamy coraz mniej myślące, roszczeniowe masy oraz ludzi którzy patrzą, jak ładnie na tym zarobić. Pod staroświeckim czeskim humorem ta satyra ma więc gorzko aktualny smak.

...A jednocześnie, mimo wszystko, jest to książka o człowieku i o tym, że jego własny, osobisty wkład w tę wariacką karuzelę zwaną życiem jednak ma znaczenie. Bardzo dobra rzecz, polecam.

Podchodzenie do tej książki jak do sf czy, szerzej, fantastyki to niekoniecznie dobry trop, podobnie jak odczytywanie jej tylko w kategorii antyhitlerowskiej satyry. Moim zdaniem jest to rzecz o tym, jak sprzężenia zwrotne na linii ekonomia-polityka-nauka-obyczajowość-kultura oddziałują na ludzkie życie. Jest to więc książka o "wielkim" biznesie, który zaczyna się od...