W pogoni za nadzieją

W dobie współczesnych powieści młodzieżowych traktujących o utopijnych czy wręcz postapokaliptycznych społecznościach można zadać sobie pytanie czy ktoś potrafi jeszcze nas mile zaskoczyć ?. Powieść Patricka Nessa mimo, że bazuje na tym współczesnym nurcie to stanowi świetne połączenie znanych i lubianych schematów z naręczem dobrych i oryginalnych pomysłów i rozwiązań. W uproszczeniu można by stwierdzić, że pierwszy tom trylogii Ruchomy Chaos jest powieścią drogi, ale byłoby to dużym niedopowiedzeniem. Owszem posiada ona wszelkie znamiona powieści drogi, lecz cechuje się również kilkoma nietypowymi rozwiązaniami. Być może „Na ostrzu noża” nie jest jakąś epicką pozycją pozbawioną błędów, lecz zmusza do myślenia, a jej lektura sprawia przyjemność, a chyba to w świecie literackim jest najważniejsze.

Todd Hewitt jest jedynym chłopcem w osadzie pełnej mężczyzn. Odkąd osadnicy zostali zarażeni Szumem, Todd słyszy wszystko, co mężczyźni myślą, a oni słyszą wszystko, co on myśli. Za miesiąc Todd ma stać się mężczyzną, lecz orientuje się, z mieszkańcy osady cos przed nim ukrywają. Zmuszony jest uciec wraz ze swym psem. Ścigani przez wrogo nastawionych osadników, natrafiają na dziwną, milczącą istotę: dziewczynę. Kim ona jest? Dlaczego nie została zabita przez chorobę, tak jak wszystkie inne kobiety w Nowym Świecie?

Wydarzenia opisane w „Na ostrzu noża” poznajemy z punktu widzenia Todda, który pełni rolę narratora książki. Pełna dynamizmu i nieco chaotyczna narracja sprawia, że kolejne strony niemal same się odwracają. Już od samego początku jesteśmy wessani w ciąg wydarzeń, które zmuszają głównego bohatera, który nigdy nie opuścił granicy swojej osady, do ucieczki przez świat, którego praktycznie nie zna, ponieważ jego wiedza opiera się jedynie na kłamstwach. A jest to bardzo malowniczy świat, pełen dyskretnego uroku, ale i kontrastów. Można odczuć, że autor nakreślił miejsce akcji w subtelny i niewymuszony sposób, chociaż roi się tam od fantastycznych i nierealnych stworzeń, wyjętych niby ze snu.

Zdecydowanym plusem narracji pierwszoosobowej jest fakt, że wszystkie szczegóły tajemnicy kolonii poznajemy równocześnie z głównymi bohaterami. Inna sprawa trochę obniżająca poziom książki , że niektórzy z nich nie są zbyt bystrzy i czytelnik szybciej od nich przewiduje następstwa wypadków. Zwłaszcza można odnieść wrażenie, że główny bohater nie jest rozgarnięty intelektualnie. Sam Todd zachowuje się jak klasyczny nastolatek przeplatający mądre i dorosłe decyzje z dziecięcymi fochami. W efekcie w kilku miejscach czytelnik może być zirytowany zachowaniem chłopca. Jeśli był to zamierzony efekt, udał on się autorowi w stu procentach.

Jeśli miałbym wybrać jedno słowo opisujące tempo akcji, byłby to dynamizm. W powieści cały czas coś się dzieje, czytelnik dosłownie do ostatnich stron nie uświadczy znużenia. Wędrówka z jednego miejsca na mapie na drugie, walka zarówno z ludźmi, jak i siłami przyrody, a nawet namiastka zbierania drużyny. Jednakże już pod koniec większość czytelników będzie chciało, aby bohaterowie dotarli wreszcie do upragnionego miejsca.

Główny motyw powieści czyli Szum niesie w sobie najwięcej możliwości do przemyśleń. Czym jest Szum? Otóż, występująca na planecie naturalna zdolność odczytywania, a może raczej słuchania, myśli innych istot. Jeden wyjątek w regule, mężczyźni nie słyszą myśli kobiet. Rzecz na pewno przydatna, niestety, dla ludzi doń nieprzywykłych na dłuższą metę stanowiąca źródło konfliktów ¬– w końcu każdy z nas ma tajemnice, które wolałby zachować wyłącznie dla siebie. Czy dałoby się żyć w świecie, w którym znamy myśli innych? Sądzę, że społeczeństwo szybko by upadło, a ludzie poszukiwaliby alienacji. Autor nie pozostawia złudzeń: wolelibyśmy żyć tak, jak żyjemy teraz niż słyszeć się nawzajem. Nie bez powodu nazywa to chorobą: czy gdybyśmy mogli słyszeć dosłownie wszystko, słyszelibyśmy siebie? Może zabrzmi to brutalnie, ale każda istota żywa aby przetrwać musi mieć w sobie „ziarno” egoizmu. Człowiek również. Musi posiadać swoje wewnętrzne ja, ukrywające jego najgłębsze sekrety, chęć posiadania czegoś (choćby sekretów) definiujących jego samego. W świecie, w którym znalibyśmy sekrety innych sami tracilibyśmy cząstkę samego siebie. Można zadać sobie pytanie, czy w takim świecie można ostać się o zdrowych zmysłach? Dobra koniec przemyśleń ;), idźmy w opinii dalej.

Troszkę o głównych wadach powieści. Czytelnika może drażnić sposób ujawnienia głównej zagadki książki. Rozumiem, że autor celowo z tym zwlekał, ale kilkakrotne powtarzanie sceny nagłego przerywania wyjawiania tajemnicy na dłuższą metę jest męczące. W efekcie, kiedy dochodzi do wielkiego finału, czytelnik posiada już wystarczająco dużo danych, żeby samemu wszystkiego się domyślić. Znów uwidacznia się „niemoc” intelektualna głównego bohatera. I bez Szumu można było wszystkiego się domyślić. Irytują także błędy logiczne – jakoś nie chce się wierzyć, aby przez prawie trzynaście lat życia Todd nie zdołał zdobyć za pomocą Szumu żadnej wskazówki dotyczącej prawdy o historii kolonii. Jednakże częściowo owe błędy rekompensuje zakończenie, które przybiera nieoczekiwany obrót. Jak to w trylogiach bywa, wręcz zmusza do sięgnięcia po kolejny tom.

Podsumowując, owszem nie jest to pozycja pozbawiona błędów, lecz niezależnie od preferencji czytelniczych „Na ostrzu noża" będzie idealną lekturą, niejednokrotnie skłaniającą do pewnych refleksji nad naturą ludzką. Może i nie jest to książka, która zmienia życie, ale z pewnością ubarwi chwilę, a przecież tak ważne jest, by w życiu chwytać każdy moment.

W pogoni za nadzieją

W dobie współczesnych powieści młodzieżowych traktujących o utopijnych czy wręcz postapokaliptycznych społecznościach można zadać sobie pytanie czy ktoś potrafi jeszcze nas mile zaskoczyć ?. Powieść Patricka Nessa mimo, że bazuje na tym współczesnym nurcie to stanowi świetne połączenie znanych i lubianych schematów z naręczem dobrych i...