Nie jestem fanką szeroko pojętej literatury obozowej. Za dużo też wiem o zbrodniach wojennych Japończyków, żeby szczególnie współczuć im Hiroszimy czy Nagasaki. Ale ta książka bardzo mnie poruszyła, patrzę na nią jak na niemal 500 stron trudnego do wyobrażenia, niczym nie zawinionego cierpienia i na odkrycie najciemniejszych kart historii mocarstwa, w którym wielu widzi raj na Ziemi. Nie jest to próba usprawiedliwienia japońskich poczynań podczas II wojny światowej, ale świadectwo jednej z największych porażek ich przeciwników.

Satomi Baker to nie do końca oczywiste połączenie imienia i nazwiska. Nie do końca oczywiste jest też miejsce noszącej je dziewczynki w lokalnej społeczności. W połowie Japonka, urodzona na amerykańskiej ziemi i silnie identyfikująca się z tym krajem, zostaje przez niego zdradzona. Jej ojciec zginął w Pearl Harbor, zabity przez rodaków swojej żony, a Tamura wraz z Satomi zostaje przymusowo przesiedlona do obozu w Manzanarze. W ogarniętym wojennym szałem kraju wystarczy jedna kropla japońskiej krwi, żeby stać się wrogiem...

Bardzo poruszył mnie opis kontrastu pomiędzy skromnym, lecz nie najgorszym życiem rodziny Bakerów przed wojną, a urągającymi godności ludzkiej warunkami w obozie - jak by nie było - koncentracyjnym. I próby zaprowadzenia tam w miarę normalnych zwyczajów czy relacji dobrosąsiedzkich. Niektórzy bohaterowie są nieco zbyt wyidealizowani, dotyczy to zwłaszcza Tamury i obozowego lekarza, jednak główna bohaterka na szczęście nie jest wolna od wad, podobnie jak większość jej rówieśników. Szczególnie interesujący był dla mnie wątek jej relacji z Haru, nastoletnim Japończykiem, do którego zapalała niezwykle silnym, choć w dużej mierze platonicznym uczuciem.

Autorka powieści jest psychologiem i łatwo to wyczuć, choć o dziwo tym razem ten fakt wpływa na lekturę pozytywnie. Umiejętnie wplecione w fabułę zostały bardzo istotne wątki, takie jak zazdrość o własne dziecko, odpowiedzialność zbiorowa, rasizm, homoseksualizm w latach 40. i 50. oraz próby przeciwstawienia się własnej orientacji, wreszcie wpływ niespełnionej miłości i kwestia powodów zawarcia małżeństwa.

Autorka dysponuje dobrym piórem, jej styl pisania o trudnych sprawach nie męczy, ale zaciekawia i skłania do przemyśleń, a bardzo plastyczne opisy pozwalają przenieść się do wszystkich, skrajnie różnych miejsc, w których toczy się akcja. Jedyne, co mogę zarzucić, to nieco za mocno przyspieszone tempo w końcowych rozdziałach - po wszystkich tragicznych wydarzeniach niebo nagle się rozpogadza i nadchodzi umiarkowany happy end, wolałabym, żeby zostało to rozwiązane inaczej, ale nie można mieć wszystkiego. Polecam jako dobrą powieść i jako całkiem niezłe źródło wiedzy o tamtych czasach na drugim końcu świata.

Nie jestem fanką szeroko pojętej literatury obozowej. Za dużo też wiem o zbrodniach wojennych Japończyków, żeby szczególnie współczuć im Hiroszimy czy Nagasaki. Ale ta książka bardzo mnie poruszyła, patrzę na nią jak na niemal 500 stron trudnego do wyobrażenia, niczym nie zawinionego cierpienia i na odkrycie najciemniejszych kart historii mocarstwa, w którym wielu widzi raj...