Fenomenalny zbiór opowiadań. Bardzo wartościowe są rozważania na temat tożsamości świadomości, duszy, sensu istnienia. Szkoda, że nie ma tu jednego z najlepszych pomysłów Lema dotyczącego transformacji świadomości z ciała biologicznego do komputera i z powrotem, o którym kiedyś przeczytałem w jednej z jego książek. Niestety nie pamiętam gdzie. Te rozważania były w istocie najgenialniejsze i odkrywcze, czego nie można powiedzieć o wszystkich innych pomysłach na całym świecie. Tylko pomysł Lema zachowywał tak zwaną „ciągłość świadomości”. Rozważania w niniejszej książce ukazują wyłącznie problemy, bez powyżej przytoczonego rozwiązania.
Rozważania dotyczące maszyny czasu, to trochę kula w płot. Teoria względności nie przeszkadza w przenoszeniu się w przyszłość z powodu względności czasu. Jeśli ktoś udałby się z prędkością podświetlną w kierunku najbliższej gwiazdy i z powrotem, to wracając na Ziemię zostanie przeniesiony w przyszłość i się nie zestarzeje zgodnie z czasem ziemskim. Być może Lem ma na myśli innego rodzaju przenoszenie w czasie, ale z powodu tak zwanego „paradoksu dziadka” - tego typu ruchy w czasie (wstecz i do przodu) nie są możliwe bez wprowadzenia koncepcji multiwersum. Wówczas ktoś cofający się w czasie, by zabić własnego dziadka może to zrobić bez uszczerbku dla własnego zdrowia, gdyż zabije dziadka w równoległym wszechświecie i tam nie urodzi się tylko jego kopia. Rzecz jasna koncepcja multiwersum, to zagadnienie sci-fi jak dotąd i nie da się pomyśleć przy pomocy równań nawet - jak to zrobić. Tak czy inaczej koncepcja starzenia się - młodnienia wraz z przenoszeniem w czasie to moim zdaniem nieporozumienie w niniejszej książce.
Ciekawe i zabawne rozważania na temat problemów prawnych jakie pojawiają się wraz z rozwojem technologii.
Zaśmiecanie kosmosu u Lema brzmi jak żart odnoszący się w istocie do rzeczywistości ziemskiej, jednak w rzeczy samej zaśmiecanie przestrzeni orbitalnej wokół Ziemi stało się dzisiaj faktem i poważnie zagraża satelitom. Zagrożenie to będzie się coraz bardziej zwiększać.
Na koniec mamy doskonałe rozważania na temat jak demokracje liberalne rozwiązują problemy, które w istocie same stwarzają. Problemy te uosabia rosnący smok. Być może autor miał na myśli Związek Sowiecki, jako smoka, ale z perspektywy czasu wydaje się, że na dobrą sprawę smok symbolizuje obecnie dużo więcej. Na przykład pasożytniczy tzw. kapitał finansowy (nie mylić z kapitałem przemysłowym), czy też wykarmiona na własnej piersi bomba zegarowa w postaci antykulturowego marksizmu..

Fenomenalny zbiór opowiadań. Bardzo wartościowe są rozważania na temat tożsamości świadomości, duszy, sensu istnienia. Szkoda, że nie ma tu jednego z najlepszych pomysłów Lema dotyczącego transformacji świadomości z ciała biologicznego do komputera i z powrotem, o którym kiedyś przeczytałem w jednej z jego książek. Niestety nie pamiętam gdzie. Te rozważania były w istocie...