Kobieta rozpaczająca po śmierci żonatego kochanka to, zdawałoby się, dość banalny początek książki. Jednak nie jest to zwyczajna historia o miłości, jakich wiele, bo opowieść Careya jest niezwykła i niejednoznaczna. Akcja toczy się równolegle w dwóch odległych epokach. Zupełnie niespodziewanie (ale czy przypadkowo?) przetną się drogi dwojga ludzi, których dzieli kilkaset lat. Połączą ich osobiste tragedie i mechaniczna zabawka, genialne dzieło francuskiego naukowca.

Catherine, główna bohaterka, cierpi po śmierci żonatego kochanka. Strata jest tym dotkliwsza, że romans przez wiele lat rozwijał się w całkowitej tajemnicy. Kobieta pracuje w londyńskim Muzeum Swinburne jako horolożka, czyli specjalistka od czasomierzy. Któregoś dnia przełożony zleca jej naprawę mechanizmu zabawki, kształtem przypominającej zwierzę: kaczkę czy może raczej łabędzia? W tym samym czasie Catherine odkryje zeszyty z notatkami Henry’ego Brandlinga, pochodzące z roku 1854. Ów mężczyzna wyruszył w podróż do Niemiec w poszukiwaniu zegarmistrzowskiego fachowca-konstruktora, który wykona dla jego nieuleczalnie chorego syna mechaniczną zabawkę – ptaka, wiernie naśladującą wszystkie jego czynności życiowe. To ta sama zabawka, którą wiele lat później próbuje naprawić Catherine.

Bohaterowie Careya są niejednoznaczni a przy tym wyraziści. Wciąż za czymś gonią, czegoś szukają, a dla własnych obsesji są w stanie wiele poświęcić. Mają w sobie iskrę bożą nie zdając sobie często z tego sprawy. Szukają porządku w chaosie, tworzą i niszczą. Próbują naprawić niedoskonały świat, postępując często wbrew logice, płacąc za marzenia wysoką cenę. Catherine to kobieta pogubiona we własnych uczuciach, balansująca na krawędzi szaleństwa, będąca na dobrej drodze do samozagłady. Brandling to zrozpaczony ojciec, kochający nade wszystko syna i ogarnięty obsesyjną myślą o zabawce. W tym zapamiętaniu przypomina goethowskiego ojca z „Króla Olch”.

Niezwykłych postaci jest w tej książce więcej: zbieracz baśni, genialny chłopczyk, Sumper zdradzający oznaki szaleństwa. Również w otoczeniu Catherine pojawi się tajemnicza Amanda, będąca jej przeciwieństwem. Catherine uosabia racjonalizm, Amanda skłania się raczej ku duchowemu i nierealnemu aspektowi świata. Ten można znaleźć w zapiskach Brandlinga. Ich atmosfera bywa mroczna, dusząca, przerażająca jak baśnie braci Grimm. Czasami ociera się o grozę i bluźnierstwo, jak w przypadku mechanicznego Chrystusa, który przewrócił się i wybuchnął śmiechem.

Tak jak krzyżują się drogi Catherine i Brandlinga, tak przeplatają się w tej powieści miłość i śmierć, nauka i fantazja, strata i zysk, przypadek i wyrachowane działanie. Życie Brandlinga, choć toczyło się w zupełnie innej epoce, wywiera wielki wpływ na Catherine, która coraz bardziej, niemal równie obsesyjnie skupia się na ożywieniu mechanizmu. Między wersami buzują jak w tyglu różne emocje. Mimo upływu czasu ludzkie pragnienia nie zmieniły się. Ludzie zawsze będą szukać miłości, marzyć i tworzyć, szukać sensu w cierpieniu. Zastanawiać się, gdzie tkwi źródło geniuszu, zmusić naukę do służby człowiekowi.

Carey zgrabnie połączył fikcję z rzeczywistością, umieścił też wiele czytelnych nawiązań, choćby do Andersena czy wymienionych wcześniej braci Grimm. Mechaniczny wynalazek, czyli kaczka, istniał naprawdę. Skonstruował ją w 1739 roku Jacques de Vaucanson, francuski naukowiec. W treści pojawiają się również informacje na temat wycieku ropy w Zatoce Meksykańskiej w 2010 roku, które wstrząsają bohaterami powieści. Fabuła trzyma w napięciu do ostatniej strony a finał będzie zaskoczeniem. Carey pozostawia czytelnikowi wiele niedomówień i na wiele z nich czytelnik nie pozna odpowiedzi. Bo gdyby tak się stało, autor pozbawiłby książkę nimbu tajemniczości, dzięki któremu czyta się ją z nieukrywaną przyjemnością.

Magdalena Świtała