Zawsze zaczyna się tak samo - „Historia ta przytrafiła się znajomemu mojego kolegi…”. W innych wersjach mogą występować nawet imiona i nazwiska osób, których rzekomo miałaby dotyczyć opowiastka – „Słyszałaś, co zdarzyło się koleżance Wieśki spod trójki?”. W jeszcze innej dotyka to naszej rodziny – „O mój Boże! Kuzynowi mojego szwagra przytrafiło się ostatnio coś niesamowitego…”. Gdy usłyszymy taki oto wstęp do opowieści, możemy mieć niemal całkowitą pewność, że jest ona fikcją, a gdy dopisze nam szczęście, mamy do czynienia z legendą miejską! Gwarantuję, że każdy z nas w pewnym okresie swojego życia zetknął się z tym (nie tak) nowym zjawiskiem.

Urban legend to termin, który opisuje zdarzenia zakończone puentą, opowiadane w kilku miejscach świata, niejednokrotnie dopasowujące opowieść do realiów danego kraju. Książka „Znikająca nerka” prezentuje osiemdziesiąt trzy historie, które na pewno zdarzyły się znajomym waszych znajomych. Niektóre z nich opowiadane są jako żart, inne jako szczera i autentyczna historia, która miała miejsce nie tak dawno temu, w nie tak odległym miejscu i w nie tak obcych nam okolicznościach. Niech za przykład posłuży nam opowieść o czarnej wołdze, tajemniczej cyfrze w dowodzie osobistym, gwałtach na studentach, mściwym panu młodym czy chociażby porwaniach dzieci w centrach handlowych. Jak udowadnia autor leksykonu, te ostatnie działy się praktycznie w każdym mieście, które ma szczęście poszczycić się skupiskiem większej liczby sklepów w jednym budynku.

Historia jest taka: w sklepie przepada dziecko, wszyscy gorączkowo go szukają. Ochrona zamyka sklep. W końcu je znajdują – dziewczynka jest w toalecie przebrana za chłopca, z obciętymi włosami. Wszystko wskazuje na to, że ktoś ją chciał porwać. Kilka dni temu opowiadała mi to koleżanka. Podobno wydarzyło się w Poznaniu.

Opowieść jest drastyczna i ukazująca problem handlu ludźmi. Osobiście sam słyszałem (i rozpowszechniałem) tę historię rok temu we Wrocławiu. Rzecz jasna, akcja rozgrywała się w jednej z wrocławskich galerii handlowych. Czy fakt, że w nią uwierzyłem czyni mnie naiwnym i łatwowiernym? Otóż nie! Wierzymy w historie, które atakują nasze słabości i obawy, przez co stajemy się bardziej ostrożniejsi i przezorni. Zatem obawa zamienia się w coś pozytywnego i pożądanego – w przestrogę i naukę o czyhających w każdym miejscu niebezpieczeństwach! Miałem aż dwadzieścia cztery okazje przeżycia tego na własnej skórze (tyle opowieści znałem i w nie wierzyłem, zanim sięgnąłem po książkę Filipa Gralińskiego). Każda opowieść wyjaśniona jest w sposób profesjonalny, powołując się na konkretne i zbadane źródła.

Zatrważająca liczba odrażających opowieści dzieje się w akademikach. Można więc wysnuć hipotezę, że domy studenckie są miejscem krwawej i bezlitosnej makabry, gdzie śmierć czyha w portierni, w pralni, a nawet we wspólnych pomieszczeniach przeznaczonych na naukę. Dziwnym wydaje się fakt, że rodzice tych z góry naznaczonych męczarnią nieszczęśników, pozwalają na zamieszkanie swoim pociechom w tak niebezpiecznym miejscu, a zakłady pogrzebowe nie wpadły na pomysł budowy swoich placówek w bliskiej odległości od „domów śmierci” - przecież to czysty zysk! Zdarzają się również dość zabawne legendy miejskie w wykonaniu lekkodusznych studentów. Oto jedna z nich:

Studiując we Wrocławiu słyszałem, że w Dwudziestolatce (akademik U.Wr.) za rasistowski incydent zawieszono dwóch studentów. Otóż mieszkali w pokoju z czarnoskórym kolegą, który nie bardzo mówił po polsku, powiedzieli więc mu, żeby gdy nie ma ich w pokoju, a ktoś pyta, odpowiadał „Pana nie ma w domu”.

Muszę przyznać, że leksykon wciągnął mnie tak bardzo, że powieść przeczytałem na jednym wdechu, nie mogąc oderwać się od lektury. Książka opatrzona jest ponadto zabawnymi rysunkami Henryka Sawki, który słynie z humorystycznego przedstawiania nawet najbardziej przerażających historii. Publikacja zburzyła moją pewność opowiadania zasłyszanych historii jako niejako prawdziwych, lecz na jej miejsce postawiła nowe, bardziej przezorne fundamenty ciekawostek towarzyskich. Warto sięgnąć po tę lekturę, gdyż jest ona zabawna i wciągająca, a historie w niej przedstawione są tak prawdziwie nieprawdziwe (i na odwrót), że chciałoby się wierzyć, że zdarzyły się naprawdę. Szczerze polecam.

Damian Hejmanowski