Nieznana nikomu powieść jeszcze mniej znanego Håkena Lindquista stała się moją nieznośną chimerą na dwa dni. Ta krótka opowiastka przedstawia historię młodego Jonasa, który z fascynacją i nienaturalną tęsknotą wpatruje się w zdjęcie swojego brata Paula, tragicznie zmarłego pod kołami pociągu. I tutaj zaczyna się detektywistyczna wędrówka młodego bohatera, który stara się zrozumieć, dlaczego po Paulu zostały tylko zdjęcia i stara kurtka, wygrzebana na strychu. Nastoletni Jonas czuje niezwykłą więź ze swoim bratem. Z czasem stwierdza, że […] ja i Paul jesteśmy jedną osobą. Jakby był tylko jeden z nas. I wszystko co przydarzyło się jemu, przydarza się i mi.

Czas płynie, Jonas dojrzewa, a myśli i tajemnica nie dają mu spokoju. Czytelnik może odnieść wrażenie, że Paul usilnie stara się, aby brat o nim nie zapomniał. Przychodzi do niego w snach i stara się nakierować swojego młodszego brata na to, co czytelnik wie już od niemal początku książki. W całej historii wiele do powiedzenia ma Daniel, odwieczny przyjaciel rodziny. Jonas przy jego pomocy, jak również dzięki znalezionym pamiętnikom brata, składa całą historię, kawałek po kawałku, tworząc sensowny i smutny obraz krótkiego życia Paula i jego wielkiej miłości do innego chłopca.

Ciekawe role w powieści odgrywają również rodzice zmarłego, którzy najchętniej nie wracaliby wspomnieniami do tragicznego wypadku. Nie drążyliby tematu w przeciwieństwie do Jonasa, który swoimi pytaniami często wyprowadza ich z równowagi. Ojciec, który tak naprawdę jest tylko tłem opowieści, staje się „milczącą kłodą”, a matka momentalnie zaczynała płakać, kiedy tylko słyszy o Paulu. Te trudne pytania i luki w pamięci rozwiązać może tylko pismo małolata w skrzętnie ukrywanych pamiętnikach.

Czytając tę powieść, zastanawiałem się, do kogo jest adresowana…? To bardzo przewidywalna historia. I chociaż Lindquist bardzo by się starał, to i tak nie zaskoczył czytelnika. Wątki są oparte na dobrze znanych schematach, które czytelnik niczym jasnowidz jest w stanie odgadnąć bez zaglądania do treści. Może gimnazjaliści znajdą coś w tej powieści dla siebie.

Wiele do życzenia pozostawia także język, który jest tak prosty, że prostszym może być napisana tylko bajka i mam nadzieję, że nie jest to wina tłumaczki tekstu. Prostota i asceza nie zawsze idą w parze z dobrą opowieścią. Powieść o gejowskiej miłości dla nastolatków, tych starszych niespecjalnie zachęcam.

Grzegorz Śmiałek

Cytat za: „Mój brat i jego brat”, Hakan Lindquist, Wydawnictwo AdPublik, Warszawa 2012.