Wespazjan przeszedł do historii jako cesarz Imperium Rzymskiego i założyciel dynastii Flawiuszów, która niemal trzydzieści lat rządziła światem śródziemnomorskim i zbudowała Koloseum, dziś jeden z najsłynniejszych rzymskich zabytków.

Jednak gdy legiony obwołały go cesarzem, miał już 60 lat i za sobą bogatą karierę wojskową i urzędniczą. Właśnie o tym okresie w jego życiu ma opowiadać seria autorstwa Roberta Fabbriego, której pierwszy tom „Wespazjan. Trybun Rzymu” dostarczyło polskim czytelnikom wydawnictwo Rebis.
Poznajemy Wespazjana w 25 r. n. e. jako 16-letniego chłopaka ze wsi, którego mało interesuje kariera w służbie Rzymu, a bardziej zarządzanie rodową posiadłością. Jednak rodzice mają wobec niego inne plany i Wespazjan, wraz ze starszym bratem, trafiają do stolicy Imperium. Tam dzięki opiece wuja, senatora rzymskiego, Wespazjan otrzymuje rangę trybuna (czyli młodszego oficera) w oddziałach, które mają się udać do Tracji (dziś prowincja podzielona między Turcję, Grecję i Bułgarię), gdzie tłumiony jest bunt miejscowych plemion. Jednak jeszcze w Rzymie związuje się z jednym z walczących o władzę stronnictw, czym naraża się Sejanowi, wpływowemu dowódcy pretorian, przybocznej gwardii cesarza.

Napisanie książki poprzedziły bardzo wnikliwe studia historyczne. Jednak jak uprzedza autor w posłowiu, jest to powieść historyczna, a nie praca naukowa. Dlatego Fabbri dość swobodnie interpretuje fakty, czasami przekręcając je, by pasowały do fabuły, np. wysyła Wespazjana do Tracji kilka miesięcy wcześniej, by zdążył jeszcze wziąć udział w walkach. Oczywiście manipulowanie wydarzeniami historycznymi, by pasowały do fabuły to żadna nowość, a wypaczona wizja XVII-wiecznej historii u Sienkiewicza na zawsze skrzywiła miliony Polaków. Na szczęście Fabbri w obszernym posłowiu dokładnie wyjaśnia co w jego książce jest faktem historycznym, a co przekręcił lub wręcz wymyślił.

Książka na pewno zachwyci miłośników serialu „Rzym” wyprodukowanego przez HBO. Stolica Imperium wygląda podobnie jak w tym serialu: bezpardonowa, brutalna walka o władzę, krew, tortury, przemoc i matka walcząca z córką. Tylko seksu trochę mniej niż w serialu (co nie znaczy, że jest nieobecny), ale to raczej wyszło powieści na zdrowie.

Współczesnym człowiekiem może wstrząsnąć dekadencja wyższych warstw rzymskiego społeczeństwa, w połączeniu z absolutną bezwzględnością. Tam człowiek jest tylko pionkiem na wielkiej szachownicy intryg, przy której zasiada jednak nie dwójka, ale kilkuset graczy, którzy to walczą, to zawierają sojusze. Dodatkowo każda figura może w każdej chwili zmienić kolor. Życie figur jest bez znaczenia i można je poświęcić, jeśli tylko da to jakieś korzyści. A co dopiero jeśli mowa o prostych ludziach.

Wespazjan nie jest brutalem czy złym człowiekiem, ale bez żadnych wyrzutów sumienia ogląda kaźń bandytów, tortury jeńców, a sam bez cienia litości wyrzyna trackich buntowników. Wie, że musi być bezwzględny, inaczej sam zginie. A ma dla kogo żyć, bo w tle pojawia się piękna, młoda kobieta…

„Wespazjan. Trybun Rzymu” to efektowny początek serii planowanej na siedem tomów. Jak na razie w oryginale wyszły dwa, trzeci jest już napisany i czeka na wydanie. Ja już czekam z niecierpliwością na polskie wydanie kolejnych przygód chłopaka ze wsi, który został cesarzem najpotężniejszego państwa ówczesnego świata.

Krzysztof Krzemień