Nigdy nie byłam wielką fanką fantastyki, ale istnieją książki z tego gatunku, które niosą ze sobą pewne prawdy uniwersalne. 451 stopni Fahrenheita jest właśnie jedną z tych książek.

Co by było gdyby zabrano nam możliwość czytania książek, które uznawane są za dobra kultury rozwijające samodzielne myślenie? Takie próby przecież już były – między innymi w czasach komunizmu, czy też dominacji ustrojów totalitarnych, w których treść książek podawanych do wiadomości mas jest cenzurowana i gruntownie selekcjonowana. Świat przedstawiony w tym utworze jest bardzo podobny do rzeczywistości krajów o ustrojach totalitarnych właśnie. Ale Ray Bradbury opisał go w jeszcze ostrzejszej wersji, czyli rzeczywistości bez książek w ogóle. Ludziom podaje się papkę kulturalną, w mieszkaniach zamiast ścian są ściany telewizyjne, które towarzyszą mieszkańcom od przebudzenia aż do zmroku. Każdy z mieszkańców może odgrywać w tych interaktywnych programach swoją własną rolę nie ruszając się z domu. Dzieci uczą się z filmów, a strażacy zamiast gasić pożary, podpalają domy, w których znajdują się książki, razem z ich mieszkańcami – jeśli ci nie chcą opuścić swych domostw.

Mimo iż utwór powstał w połowie XX wieku i wówczas był bardzo futurystyczny, to można pokusić się o stwierdzenie, że autor bardzo niebezpiecznie zbliżył się do opisu świata z początku XXI wieku. Co prawda jeszcze nie zakazano nam czytania książek ani krytycznego myślenia, ale częstokroć świat, który nas otacza zaczyna przypominać ten opisany w książce. 451 stopni Fahrenheita to klasyczna dysutopia, która powstała w odpowiedzi na coraz większą dysfunkcję społeczeństwa amerykańskiego wczesnych lat 50-tych ubiegłego stulecia. To nawiązanie przeze mnie do czasów współczesnych wcale nie jest nadinterpretacją. Czy teraz dzieci nie bawią się same w swych domach przed ekranami telewizorów lub komputerów? Czy w obecnych czasach jakieś dziecko wie do czego może służyć zwykły trzepak, albo jak urozmaicać swoje zabawy na świeżym powietrzu za pomocą np. zwykłej kredy, grając w klasy? Jeśli nawet tak, to takich dzieci jest niewiele. Zostaliśmy zainfekowani przez wszechobecną technologię, która jest bardzo przydatna, ale która zarazem wyłącza nas z życia społecznego. Łatwiej poznać kogoś za pośrednictwem sieci, niż w rzeczywistości. Jeśli nie ma cię w mediach społecznościowych, to dla większości ludzi po prostu nie istniejesz. Takich przykładów można by wymieniać wiele.

Myślę, że Ray Bradbury stworzył dzieło bardzo uniwersalne, które nawet za kolejne kilkadziesiąt lat nie straci na wartości. Mówi nam ono między innymi, że należy wystrzegać się przed ślepym podążaniem za masami i bezkrytycznym płynięciem z nurtem światopoglądowym. Nasze myślenie krytyczne i rozwój jednostki są dobrami, które należy pielęgnować, bo stanowią o naszym istnieniu. Jak mawiał Kartezjusz „Myślę, więc jestem”. Jeśli wyzbywam się wszystkiego co rozwija moją duchowość i krytycyzm, to czym wówczas będę? Co najwyżej trybikiem w machinie świata, którym z łatwością można będzie sterować.

Nigdy nie byłam wielką fanką fantastyki, ale istnieją książki z tego gatunku, które niosą ze sobą pewne prawdy uniwersalne. 451 stopni Fahrenheita jest właśnie jedną z tych książek.

Co by było gdyby zabrano nam możliwość czytania książek, które uznawane są za dobra kultury rozwijające samodzielne myślenie? Takie próby przecież już były – między innymi w czasach komunizmu,...