"W „Teogonii” Hezjoda, napisanej gdzieś ok. 700 r. p.n.e., odnajdujemy opis narodzin potworów obecnych w kulturze starożytnych Greków. Wedle słów tego zasłużonego helleńskiego epika, przedstawiony obraz objawił mu się podczas wypasania trzody w Beocji u podnóża Helikonu – siedziby muz. A trzeba przyznać, że objawienie owo było silne i – nomen omen – potworne. Pierwsze prapotwory powiła Echidna, pół-wąż, pół-nimfa, a skład tego straszliwego trio musi robić wrażenie nawet na współczesnych. To piekielny trzygłowy pies Cerber, wielogłowy wąż wodny – znany szerzej jako Hydra lernejska (padła później ofiarą jednej z prac Herkulesowych), a także zwierzęca hybryda pod postacią „zagadkowego” i szalenie groźnego Sfinksa.

Nadrzędną kulturową i społeczną rolą starożytnych potworów było tłumaczenie ludziom dziwnych zjawisk, zaspokajanie potrzeby nadprzyrodzonego (ta funkcja pozostała w sztuce po dziś dzień) oraz uplastycznienie odwiecznej walki Dobra ze Złem, Porządku z Chaosem, Światła z Ciemnością.Christopher Dell w książce „Potwory. Bestiariusz” zawarł przekrojową historię przeróżnych dziwnych stworzeń, dzieląc je na grupy posegregowane wedle pochodzenia, bądź charakterystycznych przymiotów.

W pierwszym rozdziale omawia bestie odznaczające się pokrewieństwem z samymi Bogami, które to często buntowały się przeciw swoim stwórcom (mitologiczni cyklopi i giganci czy biblijne diabły, powstałe w wyniku „anielskiego buntu” przeciw Bogu). Autor zwraca uwagę na wiele cech wspólnych pomiędzy nimi: nadprzyrodzoną moc, istnienie poza granicami codzienności, wymaganie od ludzi respektu i bojaźni, wzbudzanie lęku. Drugi rozdział to „Diabły i demony”, z głównym demonem na czele, czyli Szatanem, który rzucił wyzwanie Bogu. Ludzie wszelakich kultur od niepamiętnych czasów obwiniali o wiele swoich niepowodzeń właśnie złośliwe demony, a złe uczynki tłumaczyli zgubnym wpływem szatana.

Dalej mamy „Potwory magiczne” (zamiast wzywać demony/potwory, niektórzy podejmowali się je tworzyć), wśród których znajdziemy: żydowskie golemy, Frankensteina z powieści Mary Shelley i jego następców, jednorożce, chińskie smoki, a także potwory opiekuńcze. Rozdział czwarty to „Smoki i potwory latające” (Christopher Dell wskazuje na ogromną różnicę pomiędzy smokami Wschodu a Zachodu), a w rozdziale piątym zapoznamy się z bestiariuszem wodnym i podwodnym, gdzie poza mitologią grecką (meduzy, syreny, panny wodne, Scylla i Charybda), prym wiedli przedstawiciele XVI i XVII wieku (czasy wzmożonych wypraw morskich i odkrywania nowych gatunków nieznanych dotychczas zwierząt; stąd na mapach zaroiło się wówczas od rycin wodnych potworów).

W kolejnych częściach książki autor prezentuje nam „Hybrydy i zmiennokształtnych” (od „zwierzęcych” bogów, przez minotaury, po demoniczne japońskie lisy i bliższe naszej kulturze wilkołaki), „Zjawy i ghule” (draugry, ghoule, zombie czy złośliwe duchy Azji Wschodniej), a także najróżniejsze potwory z podań ludowych. Dell przedstawia też kilku sławetnych herosów, którzy obdarzeni nadludzką odwagą i umiejętnościami wycinali potwory w pień, ratując znękaną ludzkość (choćby Odyseusz, Tezeusz, Herakles czy Święty Jerzy). Autor udzieli też kilku cennych rad, w jaki sposób przed potworami się obronić." (fragment recenzji)

Zapraszam do przeczytania całej recenzji na stronie "Experyment - recenzja dobrej książki":

http://experymentt.wordpress.com/2012/03/05/christopher-dell-potwory-bestiariusz-recenzja/

"W „Teogonii” Hezjoda, napisanej gdzieś ok. 700 r. p.n.e., odnajdujemy opis narodzin potworów obecnych w kulturze starożytnych Greków. Wedle słów tego zasłużonego helleńskiego epika, przedstawiony obraz objawił mu się podczas wypasania trzody w Beocji u podnóża Helikonu – siedziby muz. A trzeba przyznać, że objawienie owo było silne i – nomen omen – potworne. Pierwsze...