Ludwik XV - król, o którym pamięć jest stosunkowo niewielka, którego dwie metresy (madame de Pompadour oraz madame du Barry)prześcignęły go sławą, który pozostaje w cieniu swojego wielkiego poprzednika (Króla Słońce),mniej znany od swego następcy (zgilotynowanego Ludwika XVI). A wielka szkoda, bowiem jest to postać również interesująca, chociaż o odmiennej osobowości i innych losach. Ludwik XV, z natury nieśmiały i małomówny, został wyniesiony na tron jako małe dziecko, najpierw kierował nim regent, później zaś kardynał de Fleury. Władca był pełen dobrych intencji, pragnąc zostać ukochanym władcą, lecz brakowało mu pewnych predyspozycji do królowania. Przyszło mu zresztą rządzić w niezwykle ciekawych czasach, nie tylko we Francji, ale i w całej Europie: rozwój Oświecenia, wojna siedmioletnia, niestabilność Polski, rządy Fryderyka II, kasata jezuitów... Pomimo swego dobrotliwego charakteru Ludwik XV nie uniknął (nieudanego)zamachu stanu, który miał też swoje polityczne konsekwencje. Prywatnie również król prowadził interesujące życie, także miłosne, chociaż jego upodobanie do przyjemności pojawiło się w dużym stopniu już w wieku dorosłym.

Książka Libiszowskiej jest niedługo, napisana w sposób popularnonaukowy, stara się ukazać wiele aspektów życia i panowania Ludwika XV. Czytelnik dostaje wgląd w jego dzieciństwo, miłości, a także przybliża osoby z jego najbliższego otoczenia: kardynała de Fleury'ego, Marię Leszczyńską, Madame de Pompadour, du Barry... Pojawiają się również konteksty społeczne i polityczne, ułatwiające śledzenie kolejnych wydarzeń, co może być dużym ułatwieniem dla osób, które nie są w pełni zaangażowane w ówczesne realia historyczne. Libiszowska sporo miejsca poświęca także sprawie polskiej. Jeśli chodzi o wady, to niekiedy daje się zauważyć w wydaniu literówki i błędy drukarskie (np. brak odpowiedniego akcentu nad francuskim wyrazem bądź nazwiskiem),a autorka ma momentami dość specyficzny styl (pojawiające się czasem krótkie, urywane zdania/równoważniki zdań, sprawiające wrażenie, jakby uprzednio napisana wypowiedź została podzielona na 3 części).

Książka warta polecenia, niestety dość trudno z jej dostępnością do kupienia. Warto by było wznowić wydanie.

Ludwik XV - król, o którym pamięć jest stosunkowo niewielka, którego dwie metresy (madame de Pompadour oraz madame du Barry)prześcignęły go sławą, który pozostaje w cieniu swojego wielkiego poprzednika (Króla Słońce),mniej znany od swego następcy (zgilotynowanego Ludwika XVI). A wielka szkoda, bowiem jest to postać również interesująca, chociaż o odmiennej osobowości i...

„Wciąż o Tudorach głoszą”
Literaci, filmowcy, wydawnictwa zasypują nas tymi samym tematami historycznymi. Raz po raz przedstawiając nam Cezara, templariuszy, Henryka VIII, Elżbietę I, Ludwika XIV, Napoleona czy Hitlera. Długie (1715-1774) i znaczące dla historii Europy czasy panowania Ludwika XV wydają się kompletnie nie widoczne na tle ww postaci. Po epoce Ludwika XIV następuje od razu przeskok ku rewolucji francuskiej lub do czasów napoleońskich. Tymczasem epoka Ludwika XV obfitowała w kilka znaczących wojen, które skutkowały dalszym osłabieniem Rzeczpospolitej, Szwecji, Holandii i Turcji, a radykalnym wzmocnieniem Wielkiej Brytanii, Prus i Rosji. Ilość mocarstw europejskich w wieku XVIII została zredukowana do 5 (Wielka Brytania, Rosja, Francja, Prusy, Austria) i ten układ przetrwał do I wojny światowej.
Praca autorki jest zbyt krótka (220 stron) by w pełny sposób przedstawić politykę Francji i jej wpływ na 60 lecie XVIII wieku. Trzeba się posiłkować biografiami Fryderyka Wielkiego, Marii Teresy i Józefa II. Autorka, poza tematem tytułowym pracy, starała się ukazać przemiany w społeczeństwie, kulturze prawno-politycznej i gospodarce francuskiej, które miały mieć wpływ na późniejszy wybuch rewolucji francuskiej, ale nie do końca jej się to moim zdaniem udało ze względu na rozmiary książki (ciężko po lekturze ocenić czy np. wycofanie przez następcę reform Ludwika XV osłabiające regionalne parlamenty, a więc opozycyjne wobec króla sądownictwo, miały wpływ na upadek monarchii). Autorka i autorzy, których zdania przywołuje, pisząc o Ludwiku XV stają niejako w rozkroku – raz to obwiniając go, a innym razem broniąc przed odpowiedzialnością za „przyszłą„ rewolucję francuską.
Ludwik XV był o tyle nie wyraźną osobowością, że autorka zmuszona była więcej pisać o jego otoczeniu, a więc o regentach (Filip Orleański, Burboni z rodu Kondeuszy, wychowawca Villeroi),kolejnych głównych doradcach (unikający zbrojeń i wojen kardynał de Fleury, intendent finansowy John Law i jego spekulacje które spowodowały krach i ruinę wielu inwestorów; Maurepas - reformator armii i floty),żonie i kochankach-metresach. O samym Ludwiku dowiadujemy się tyle, że wpierw nie zainteresowany kobietami, stał się strasznym kobieciarzem i że uwielbiał polowania. Trudno wypatrzeć ważne decyzje, których był wyłącznym autorem i które powstały tylko dzięki niemu.
Niemniej praca jest ciekawa. Autorka przeplata sprawy dworskie ze sprawami zagranicznymi. Jeśli pisze np. o nałożnicy królewskiej markizie Pompadour, to stara się wyczerpać sprawy na jej temat, nie wspominając jej ciągle w kolejnych rozdziałach. W ramach tego rozdziału, stara się stawać w opozycji do jej krytyków. Uważa że jej wpływ na ostateczne decyzje króla, był przeceniany (a było osób wiele które chciały być tak blisko uszu lub łoża króla). Podkreśla za to jej wpływ na rozwój kultury francuskiej (rozmiłowała króla w teatrze, ceramika w Sevres, która miała być konkurencją dla miśnieńskiej i zastąpić srebrną zastawę stołową, przetopioną na monety).
Francja od 1713-1740 utrzymuje, dzięki rozważnej polityce kardynała Fleuryego, pokój z Anglikami. Bierze nawet udział w pacyfikacji planów odzyskania posiadłości włoskich przez Hiszpanię (mimo bratniej burbońskiej dynastii na tronie).
Ludwik XV poczynając od małżeństwa z Marią Leszczyńska przez całe niemal życie stara się uzyskać wpływ na Polskę (potem również poprzez wspieranie Sasów). Z pomocą Turcji i Szwecji próbuje oddziaływać na Europę wschodnią, ale w sposób na tyle ograniczony by nie wywołać wojny między Francją a Rosją. Jego starania często obracały się przeciwko tym państwom. W czasie wojny sukcesyjnej polskiej, tak skromnymi środkami stara się o koronę dla Stanisława Leszczyńskiego (vide ciekawa podróż do kraju),że można uznać, że była ona jedynie środkiem dywersji do uzyskania Lotaryngii (za uznanie sankcji pragmatycznej Austrii) i próbami uzyskania nabytków w Nadrenii i Włoszech.
W kolejnej wojnie – o sukcesję austriacką, Ludwik, kontynuuje antyhabsburską strategię poprzedników, gnębienia Austrii. Mimo sukcesów Maurycego Saskiego, najlepiej wychodzą na wojnie sojusznicze Prusy (aneksja Śląska) i wroga Wielka Brytania (rozprawa z Jakobitami, rozbicie floty francuskiej i osłabienie Francji w Kanadzie),zaś Francja musi oddać zdobyte w czasie wojny Niderlandy austriackie, za co odzyskuje utracony Louisburg. Wojna siedmioletnia, w której dochodzi do odwrócenia sojuszy (Francja, Austria i Rosja przeciwko Prusom i Wielkiej Brytanii),jest kolejną klęską w polityce zagranicznej Francji. Wychodzi na jaw słabe przygotowanie logistyczne Francji, zbytnia częstotliwość zmian w ministerstwach i chaos w dowództwie. Ale nie wińmy Francji za to, że Prusy przetrwały wojnę siedmioletnią. Poza Brytanią to Piotr III i caryca Katarzyna II uratowały Fryderyka II (cuda domu brandenburskiego). Chciało by się rzec, że Francja (wojna sukcesyjna),Rosja i Wielka Brytania (wojna siedmioletnia) same sobie stworzyły równe sobie mocarstwo w Europie środkowej. W wyniku tej wojny Wielka Brytania ostatecznie zabiera Kanadę – ale jak to ujął Wolter „Francja może być szczęśliwa bez Quebeku”.
Dalsze próby ratowania przez Francję Rzeczpospolitej, Turcji i Szwecji, są coraz trudniejsze ze względu na ukształtowanie się systemu północnego – sojuszu Anglii, Rosji i Prus. Francja może im przeciwstawić jedynie pakt familijny z Hiszpanią (amerykańskie złoto i cukier dzięki wspólnemu handlowi) i osłabioną Austrię. Gwoli polityki równowagi Austria ostatecznie przystaje do zaborców Polski. Francja stawia skuteczną tamę Rosji tylko wobec Szwecji (1772).
Autorka podsumowując politykę Ludwika XV docenia, że mimo działania antyhabsburskiej kliki zauważył, że najgroźniejsza dla Francji jest Wielka Brytania, a nie Austria, jednakże przyznaje że wszelkie próby utrzymania RON i Turcji jak przeciwwagi dla Prus i Rosji były źle zrealizowane i przyśpieszyły ich upadek. Ostatnie reformy wojskowe za czasów Ludwika XV pozwoliły Francji uratować kolonie amerykańskie przed interwencją brytyjską (wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych).
Wracając do spraw poza wojskowych, autorka sporo miejsca poświęca wielkim postaciom Oświecenia: Wolterowi (piewca wszelkich zalet i cnót Fryderyka Wielkiego i Katarzyny II oczywiście za niemałe pieniądze, które z czasem pozwalają mu być niezależnym),Rousseau (pomysłodawca równości społecznej),Diderotowi (jeden z głównych autorów wielotomowej encyklopedii, z mniej okazałej strony piewca nowej sponsorki Katarzyny II),Monteskiusz (trójpodział władzy). Zajmuje się również sporami wokół jezuitów i jansenistów. Ostatecznie ten wielki zakon został skasowany mając zbyt wielu przeciwników (parlament, doradcy królewscy, janseniści, filozofowie).
Tematy zawarte w książce są bardzo ciekawe i warte dalszych studiów. Przydałaby się obszerniejsza biografia Ludwika XV.

PS. Historia lubi się powtarzać w krzywym zwierciadle. Zabawne jest gdy porównamy krucjatowe śluby czystości Ludwika IX, z żarliwą „pobożnością” Ludwika XV, który również pod wpływem niemal śmiertelnej choroby, postanawia nagle odprawić nałożnice i żyć cnotliwie, podczas gdy dalsze jego życie jest jednym wielkim miłostkowaniem (Pani Pompadour, park jeleni – pałacyk w którym spółkuje z wieloma nie wiedzącymi z kim mają do czynienia kobietami, Joanna Becu - Pani Du Barry).

PS 2. Jakież to wygodne, gdy państwu nie idzie, oskarżać o wszystko kobiety (w czasie wojny panią Pompadour, a w czasie pokoju Marię Antoninę).

„Wciąż o Tudorach głoszą”
Literaci, filmowcy, wydawnictwa zasypują nas tymi samym tematami historycznymi. Raz po raz przedstawiając nam Cezara, templariuszy, Henryka VIII, Elżbietę I, Ludwika XIV, Napoleona czy Hitlera. Długie (1715-1774) i znaczące dla historii Europy czasy panowania Ludwika XV wydają się kompletnie nie widoczne na tle ww postaci. Po epoce Ludwika XIV...

Napisana w przystępny i zrozumiały sposób biografia francuskiego władcy.Nie nudzi -wręcz przeciwnie.Wszystkie informacje w odpowiedniej proporcji.Polecam!

Napisana w przystępny i zrozumiały sposób biografia francuskiego władcy.Nie nudzi -wręcz przeciwnie.Wszystkie informacje w odpowiedniej proporcji.Polecam!