Całość stanowi przede wszystkim spora korespondencja Stacha i to na jej podstawie czytelnicy mogą szkicować swoją perspektywę na modernistycznego poetę. W pracy Helsztyńskiego czuję niedosyt jego własnych spostrzeżeń. Ogół jest niezły, a studium o ,,kapłanie chuci” niemałe, ale pozbawione odważnych i pikantnych opinii.

Całość stanowi przede wszystkim spora korespondencja Stacha i to na jej podstawie czytelnicy mogą szkicować swoją perspektywę na modernistycznego poetę. W pracy Helsztyńskiego czuję niedosyt jego własnych spostrzeżeń. Ogół jest niezły, a studium o ,,kapłanie chuci” niemałe, ale pozbawione odważnych i pikantnych opinii.

"Miałem tyle odwagi zburzyć wszystko, w co wierzyłem, na co byłem dumny, zerwać poza sobą most, który mnie z dawniejszym życiem łączył - od nowa szukam sobie drogi, ale na przeciwnej stronie. W kursie mojej monety duchowej zaszła zupełna wymiana wartościowa [...]. Stary kurs był zupełnie fałszywy, najpodlejsza moneta [...]".

"Nie znała ona nigdy skrępowania. Kiedy szła, kiedy niosła swoją bardzo małą głowę na wysmukłej małej szyi, trudno było naprawdę nie myśleć o kołysaniu się dumnego kwiatu" (114).

"typ najbardziej nowoczesny, subtelna i delikatna kusicielka, nie tyle fizycznego, co duchowego rodzaju. Wampir umysłowy, tęskniący za czymś wyższym, za czymś szczególnie wyróżniającym się. Nie tak bardzo Fryne, ile raczej - Aspazja. W twarzy jej wyczuwa się coś badawczego, poszukującego; w nozdrzach lekkie drżenie, w uchylonych ustach udane czy rzeczywiste pragnienie rozkoszy; opuszcza skromnie rzęsy, lecz oczy mówią o pożądaniu. Szyja jej jest wysmukła, lecz ramiona kobiece pełne ponęt" (121).

"Stała wysoka i smukła w lekkiej sukni, ze zwichrzonymi lśniącymi blond włosami i miała upięty na piersi w oryginalnym odruchu wielki słonecznik. Przy swej w górę idącej wysmukłości zdawała się sama słonecznikiem".

Honni soit qui mal y pense - hańba temu, kto widzi w tym coś złego.

"Straszna do rzecz być bezdomnym. Po polsku można poza książkami do nabożeństwa pisać jedynie powieści historyczne a la Sienkiewicz albo nowele chłopskie, być może jeszcze salonowe drobiazgi. Dla moich rzeczy nigdy bym w Polsce nie znalazł wydawcy".

Libera me, Satan - Wybaw mnie, Szatanie.

"Studium o satanizmie, zmuszające Przybyszewskiego do przesiadywania w bibliotekach berlińskich, miało w praktyce ten dobry skutek, że podczas wertowania starych foliałów w styczniu-lutym 1897 poznał przy podobnym zajęciu Tadeusza Micińskiego, który wyjechawszy w grudniu tegoż roku do Hiszpanii na zaproszenie Wincentego Lutosławskiego, wyrobił korzystne zaproszenie również obojgu Przybyszewskim".

Mare tenebrarum - morze ciemności

Tydzień temu ukończyłem trzydzieści lat. Myślę o tym, bo od cyfry tej oczekuję czegoś nadzwyczajnego, zapadnięcia się świata, wybuchu ziemi, upadku słońca lub czegoś podobnego" (232).

Aleksander Świętochowski: "Nieszczęśliwych i cierpiących dusz niepodobna dłużej rzucać na pastwę mizernemu robactwu, które rozumie tylko cel swoich ukąszeń i potrzebę swego głodu. Te dusze musza być ujmowane przez dobre, miękkie ręce, zbadane przez rozumne, litościwe oczy, które umieją spoglądać głęboko i dostrzegać w nich powikłany zwój sprężyn przyczynowości".

"Dziwną intuicję miałem co do Warszawy. Jest wstrętna, obrzydliwa. Tak! obrzydliwa".

"Sienkiewicz zmalał w moich oczach, nie wahając się dorzucić swój głos do proskrypcyjnej urny motłochu".

Jadwiga Kasprowiczowa o Dagny: "Nie, ani przez sekundę nie uważałam jej za coś innego jak za rodzaj salonowej, pustej, płytkiej, pyszałkowatej, a w dodatku złej, bardzo złośliwej kokoty" (354).

"Mimo że w Monachium mamy mieszkanie w ciasnej i spokojnej ulicy, to już sama sugestia, że opodal, o dziesięć minut, wre i kipi życie wielkomiejskie, nie daje mi spokoju do pracy".

Grande amoureuse - wielka miłośnica

Trop de bruit pour ine omelette! - wiele hałasu o nic!

"Nie, dobrym polskim stylistą Przybyszewski nigdy nie był".

"To zdumiewająco kamienne społeczeństwo - doszczętnie wyzute z wszelkich porywów, całe jest tylko na jeden jedyny kamerton nastrojone: grosz, grosz, grosz! Nie znajdziesz u najmniejszego kutwy Niemca-kolonisty ani u najpodlejszego Żyda-lichwiarza takiego namiętnego ukochania grosza, jak w tym dla Polski zaprzepaszczonym społeczeństwie. Czemuż oni się tak obruszają, że rząd ich nazywa Preusse polnischer Zunge?" (438).

"U poetów cuchnie tak straszliwie zaduchem antykwarni i bibuły profesorskiej, że aż czasem się niedobrze robi. Te wieczne refleksje, te zimne, spokojne abstrakcje 50-, ba, nawet 7--letnich staruszków, bez odrobiny gorącego płomiennego oddechu, łagodniutkie światłocienia bez najmniejszego bryzgu nagłego jakiejś krwawej czerwieni - oh! - jakie to w końcu mdłe! A pisanie o tych zeschłych mamutach: Wordsworthach, Arnoldach, Kellerach, Morikach, Paterach - br! chwała Bogu, że się to już skończy" (440-441).

drukując tylko "to, co wybiega ponad spowszedniałą, mało co ze sztuką mającą wspólnego przeciętność, to, co czytelnika zmusza do poważnego wysiłku duchowego i współpracy z twórcą, odsłania przed jego oczyma nowe horyzonty i pogłębia jego światopogląd" (459).

"Miałem tyle odwagi zburzyć wszystko, w co wierzyłem, na co byłem dumny, zerwać poza sobą most, który mnie z dawniejszym życiem łączył - od nowa szukam sobie drogi, ale na przeciwnej stronie. W kursie mojej monety duchowej zaszła zupełna wymiana wartościowa [...]. Stary kurs był zupełnie fałszywy, najpodlejsza moneta [...]".

"Nie znała ona nigdy skrępowania. Kiedy szła,...

Napisana z rozmachem, barwnym językiem bogata biografia jednego z najbardziej znanych artystów młodopolskich, który w swojej epoce był także bardzo popularny w Europie Zachodniej i Północnej. Autor sporo miejsca poświęca skandalicznemu trybowi życia Przybyszewskiego, jego kobietom i dzieciom, przyjaciołom i wrogom oraz literackim konkurentom. Zastanawia się też, jakim sposobem pisarzowi udawało się gromadzić wokół siebie wielbicielki i wielbicieli, czy był geniuszem czy sprytnym szarlatanem, na ile stał się "smutnym szatanem", a na ile świadomie wykreował taką pozę...
Świetnie oddane są też realia całej epoki.
Czyta się jednym tchem, jak najlepszą powieść.

Napisana z rozmachem, barwnym językiem bogata biografia jednego z najbardziej znanych artystów młodopolskich, który w swojej epoce był także bardzo popularny w Europie Zachodniej i Północnej. Autor sporo miejsca poświęca skandalicznemu trybowi życia Przybyszewskiego, jego kobietom i dzieciom, przyjaciołom i wrogom oraz literackim konkurentom. Zastanawia się też, jakim...