Czerwiec polski to przez stulecia jedyne źródło czerwonego barwnika tak potrzebnego wielkim tego świata do zaznaczenia swojej wyjątkowej pozycji. Czerwiec polski to lewar, na którym wyniesiona została w górę Rzeczpospolita; to jedno ze źródeł jej sukcesu i bogactwa. Dlaczego – zapyta ktoś – nie powraca się w nowych opracowaniach do tematu czerwca polskiego, skoro to takie ważne? Na to pytanie powinni odpowiedzieć zawodowi historycy. Jestem jedynie amatorem, dziennikarzem oceniającym – czasem trafnie, czasem nie – potencjał różnych tematów, a także wydawcą. Jako dziennikarz i wydawca mogę więc jeszcze raz powtórzyć – książka o czerwcu polskim Antoniego Jakubskiego to jedna z najważniejszych książek napisanych w języku polskim.

Czasem w tak drastycznie prostych i klarownych opiniach dobrze jest się podeprzeć jakimś łatwym w ocenie wizualnej argumentem. Ja mam taki argument. Jeśli popatrzymy na zasięg występowania czerwca polskiego, łatwo zauważymy, że pokrywa się on dość dokładnie – korekty na korzyść czerwca i niekorzyść Rzeczpospolitej występują na zachodzie – z granicami państwa polsko-litewskiego. Najprościej rzecz ujmując – wokół rynku czerwonego barwnika ukonstytuowało się nasze państwo. Profesor Antoni Jakubski dowodzi, że nie było to pierwsze państwo, które urządzone zostało wokół takiego rynku, bo też i czerwiec polski nie był w całej historii świata jedynym źródłem czerwonego barwnika. Zaskakujące jest to, jak ważny był to surowiec i jak poszukiwany, skoro organizacje zajmujące się jego pozyskaniem potrafiły stworzyć organizm polityczny dla ochrony tego rynku.

Tak to trzeba opisać, nie inaczej – państwa powstają dla ochrony lokalnych rynków eksportujących poszukiwane towary na inne, odległe rynki. Siła i potęga państwa zależeć więc będą od ilości rynków, które potrafi ono kontrolować oraz od tego, jak bardzo potrzebny jest innym, dalekim rynkom dostępny na nich towar.
Gebriel Maciejewski Coryllus.

Antoni Władysław Jakubski, Czerwiec polski (Porphyrophora polonica L.). Studium historyczne ze szczególnym uwzględnieniem roli czerwca w historii kultury. Warszawa 1934.

Przegląd treści

CZĘŚĆ I
Walka o naturę zwierzęcą czerwców. Roślina czy zwierzę....1
ROZDZIAŁ I. Czasy starożytne…3
A. Tło pracy. Wyróżnienie poszczególnych czerwców barwierskich…3
B. Czerwce lakowe..7
C. Czerwiec armeński…14
D. Kermes…45
ROZDZIAŁ II. Wieki średnie. Okres upadku i narodziny nowej kultury…95
A. Uwagi ogólne…95
B. Sytuacja w krajach śródziemnomorskich…99
1. Rozwój nauki o kermesie i czerwcu…99
2. Kermes w przemyśle i handlu Bizancjum…119
3. Przemysł i handel kermesem w Italii i Prowansji…130
4. Kermes i czerwiec jako czynnik kultury średniowiecznej…141
5. Kermes i czerwiec w malarstwie średniowiecznym…164
6. Obrót handlowy i ceny…175
C. Kraje gallo-germańskie…183
1. Kwestja czerwca w rozwoju nauki…183
2. Czerwiec na polu kultury…191
CZĘŚĆ II
Kermes czy czerwiec?...225
Rozdział III. Odrodzenie…227
1. Rozwój nauki o czerwcach…227
A. Uwagi wstępne…227
B. Stosunki w południowej Europie…230
C. Kraje gallo-germańskie…261
D. Zestawienie wyników…291
2. Rola czerwców w rozwoju kultury…310
A. Kermes i czerwiec w zastosowaniu aptecznem…310
B. Czerwiec i kermes w handlu i w barwierstwie…321 
Rozdział IV. Rola czerwca w dawnej Słowiańszczyźnie oraz w Polsce Piastowskiej i Jagiellońskiej…336
A. Czasy najdawniejsze…336
B. Czerwiec w nauce polskiej w XV i XVI wieku…337
C. Czerwiec jako czynnik gospodarczy w Polsce…407
D. Handel czerwcem…429
Alfabetyczny wykaz stanowisk czerwca polskiego…461
Spis miejscowości, w których zbierano czerwca dla celów przemysłowych…470
Spis miejscowości zawartych na mapie Nr 5….471
Skorowidz nazw czerwców barwierskich…472
Spis roślin wymienionych w tekście…488
Skorowidz nazwisk autorów…493
Spis dostrzeżonych omyłek…503