Sposób na miłość. Najpopularniejsze motywy w romansach

Ewa Cieślik Ewa Cieślik
17.06.2023

Książki rządzą się swoimi prawami – a część z nich jest zaskakująco uporządkowana. W literaturze popularnej można wytropić pewne powtarzające się motywy. Wiele z nich jest uwielbianych przez czytelników, a ich obecność znacząco zwiększa szanse na sukces sprzedażowy. Zapraszam do zabawy, w której sprawdzimy, co kryje się za tropami miłosnych trójkątów i wrogów nieodmiennie zamieniających się w kochanków. 

Sposób na miłość. Najpopularniejsze motywy w romansach

Lubimy te melodie, które już raz słyszeliśmy

Powyższe słowa, będące parafrazą bon motu inżyniera Mamonia z „Rejsu”, mogą służyć jako wytłumaczenie niezwykłej popularności, jaką cieszą się określone motywy. Możemy je znaleźć w szeroko pojętej (pop)kulturze – filmach, serialach i oczywiście książkach. Ich obecność gwarantuje nam fabułę, która jest znana, a co za tym idzie – bezpieczna. Wiemy, co nam zaoferuje i z jakimi uczuciami nas zostawi.

Powyższe nie powinno być postrzegane jako automatycznie złe. Książkowe motywy można przyrównać do klocków. Mimo że dwie osoby mają do dyspozycji ten sam zestaw klocków, to budują inne zamki. Im sprawniejszy i lepszy pisarz, tym oryginalniejszy i świeższy jest tekst jego autorstwa.

Zabawa w tropienie tropów

Owszem, obecność motywów może świadczyć o mniejszej lub większej powtarzalności, ale jednocześnie zapewnia przyjemny komfort. A jakie książki powinny czytelnikom (pardon, czytelniczkom) zapewniać najwięcej przyjemnego komfortu? Oczywiście romanse i erotyki. Nic więc dziwnego, że tak wiele z nich opartych jest na motywach (lub tropach, ang. tropes), które można z łatwością rozpoznać. Co więcej, część z nowo wydawanych powieści o miłości reklamowanych jest obecnością danego motywu. Tak robią zarówno wydawcy, jak i czytelniczki polecające sobie publikacje na Instagramie czy TikToku. Dane motywy używane są również jako hashtagi (stąd na liście poniżej zamieszczam ich angielskie odpowiedniki). Dzięki nim łatwiej można sprawdzić, która książka zbudowana jest na tej samej zasadzie, co lektura, która wcześniej tak nam się podobała.

Motyw może dotyczyć głównych bohaterów, okoliczności ich spotkania, świata przedstawionego lub intrygi. Zapraszam do wspólnej zabawy w tropienie książkowych wzorców. Ja zaczynam – podaję 10 pierwszych. Na kolejne liczę w waszych komentarzach.

10 najpopularniejszych motywów oraz ich przykłady w książkach (niekoniecznie romansach) z wątkiem miłosnym

1. Od wrogów do kochanków lub od rywali do kochanków (enemies to lovers / rivals to lovers) – ach, nienawiść, siostra miłości! Cienką linię, która oddziela te dwa potężne uczucia, przekraczają bohaterowie poczytnego cyklu Holly Black, zapoczątkowanego powieścią „Okrutny książę” – śmiertelniczka Jude i elficki książę Cardan. Ten motyw znajdziemy też w „Gołębiu i wężu” Shelby Mahurin z wiedźmą i łowcą czarownic w rolach głównych.

2. Od przyjaciół do kochanków (friends to lovers / childhood friends to lovers) – pewnego rodzaju odwrócenie motywu powyżej. Romans, w którym początkowa serdeczna relacja przeradza się stopniowo w coś więcej. Przykładem niech posłużą „Ludzie, których spotykamy na wakacjach”. Swego rodzaju podtypem tego motywu jest friends to enemies to lovers, kiedy najpierw para się przyjaźni, potem nienawidzi, a na końcu jednak pada sobie w ramiona. Przykład? Niezwykle popularna na TikToku powieść Penelope Douglas „Punk 57”.

3. Trójkąt miłosny (love triangle) – przy tym popularnym motywie tłumaczenie konceptu wydaje się zbędne. Przykłady można mnożyć – od „Ani z Avonlea” (Charlie Sloane i Gilbert Blythe!) przez Harry’ego Pottera (w „Insygniach Śmierci” dowiadujemy się o skomplikowanej relacji Lily, Jamesa i Snape’a), a kończąc na „Czerwonej królowej” Victorii Aveyard (opisującej relacje Mare, Cala i Mavena) – zwyciężczyni w Plebiscycie Książka Roku 2015 Lubimyczytać w kategorii literatura fantastyczna.

4. Bad boy (bad boy / good girl) – czyli ona grzeczna i poprawna, a on nagina reguły tak, jak mu się podoba. Czyż motyw pociągającego brutala nie jest teraz jednym z najpopularniejszych na rynku romansów? Wszystko zapoczątkowało „Pięćdziesiąt twarzy Greya”. Jednak przecież i klasyka literatury pełna jest fascynujących, choć niebezpiecznych mężczyzn, którym nie można się oprzeć – czy to w „Wojnie i pokoju” (Anatol), czy „Wichrowych wzgórzach” (Heathcliff).

5. Jedno łóżko (one bed) – trafili razem do hotelu, lecz w pokoju jest tylko jedno łóżko? Taka bliskość (z początku niepożądana) musi w końcu zaprowadzić ich… do łóżka oczywiście. To jeden z motywów pojawiających się często w komediach romantycznych, np. w „Narzeczonym mimo woli” z Sandrą Bullock i Ryanem Reynoldsem (ona dostaje łóżko, on śpi na podłodze). Książkowym przykładem jest „The Spanish Love Deception” Eleny Armas, masowo polecana na booktoku. Na podobnym pomyśle dzielenia jednego łóżka Beth O'Leary oparła też fabułę powieści „Współlokatorzy”.

6. Udawane randkowanie (fake dating) – symulowane uczucie w końcu zmienia się w prawdziwy romans. Taki pomysł na książkę wykorzystała Ali Hazelwood w „The Love Hypothesis”. Gdy doktorantka przypadkowo pocałuje uczelnianego profesora, oboje wkroczą w relację, która z udawanej zmieni się w zmieniającą życie. Wynik? Ponad 750 tysięcy sprzedanych egzemplarzy (stan na wrzesień 2022, źródło: The Bookseller).

7. Przyjaciel brata (brother’s best friend) – w tym przypadku bohaterka zmaga się z pokusą obdarzenia uczuciem osoby obecnej w jej najbliższym otoczeniu, lecz jednocześnie niedostępnej, bo będącej przyjacielem jej brata. Czasem też opowieść snuta jest z punktu widzenia bohatera. Ten, zanim zdobędzie serce swojej wybranki, przede wszystkim musi zatroszczyć się o zgodę swojego kumpla roztaczającego opiekę nad siostrą. Czytelniczki mogą śledzić rozwój takiej relacji w pikantnej „Miłości” z serii „Twisted” Ana Huang, gdzie rozdziały pisane są w pierwszoosobowej narracji Alexa i Avy.

8. Sekretny romans (secret relationship) – o tej miłości nikt nie może wiedzieć! Szczególnie jeśli uczuciem zapałają do siebie brytyjski książę oraz syn prezydentki Stanów Zjednoczonych. Dyplomatyczny skandal miłosny rozpisała na kartach swojej powieści „Red, White & Royal Blue” Casey McQuiston, czym zawojowała rankingi sprzedażowe. Ekranizacja książki już w sierpniu trafi na ekrany jako komedia romantyczna (w ekranizacji wystąpi m.in. Uma Thurman).

9. Ponurak i wesołek (grumpy/sunshine) – przeciwieństwa się przyciągają! Gdy serce zgorzkniałego i cynicznego bohatera roztopi ten/ta, który/która na świat patrzy z optymizmem, trudno pozostać niewzruszonym. To jeden z popularniejszych romansowych motywów, a przykłady można mnożyć („Beach Read” i wymienione juz wyżej: „The Love Hypothesis”, „The Spanish Love Deception”). Jedną z bardziej ujmujących powieści tego typu jest „Arystoteles i Dante odkrywają sekrety wszechświata” Benjamina Alire’a Sáenza, opowiadająca o dwóch chłopcach wkraczających w dorosłość.

10. Śmiertelna choroba – blade, omdlewające, kaszlące (i kochliwe!) dziewczęta można znaleźć na kartach powieści wiktoriańskich, ale i współczesne powieści z wątkiem miłosnym nie uciekają od takich motywów. W 2012 roku na amerykańskim rynku ukazały się dwie powieści, które sprawiły, że śmierć stała się niezwykle romantyczna – skierowana do młodzieży „Gwiazd naszych wina” Johna Greena oraz „Zanim się pojawiłeś” Jojo Moyes (początek cyklu z nietuzinkową Lou Clark). Obie trafiły też na duży ekran, przynosząc milionowe zyski i inspirując kolejnych twórców do sięgnięcia po ten motyw. 

Powyższe punkty to oczywiście tylko początek o wiele dłuższej listy. Zresztą ogólniejsze schematy dzielą się również na te bardziej szczegółowe – np. w książkach o wampirach możemy wyróżnić choćby motywy półwampirów czy antagonizmu między wampirami a wilkołakami. Zapraszam do kontynuowania zabawy w dekonstrukcję w komentarzach. Chętnie poznam wasze ulubione konstrukcje, na podstawie których budowane są historie – czy to w książkach, czy w filmach i serialach.


komentarze [17]

Sortuj:
więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Ula Kłos - awatar
Ula Kłos 17.08.2023 12:25
Czytelniczka

Ups. Jeśli chodzi o "jedno łóżko" to nie „The Spanish Love Deception” Eleny Armas tylko The American Roommate Experiment

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
GabiJulka  - awatar
GabiJulka 20.06.2023 15:38
Czytelniczka

Oprócz „przyjaciela brata” czasami jest tez „przyjaciółka siostry” albo odwrotnie: „brat przyjaciela” itd. (Chociaż ja akurat nie znoszę tego motywu) 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
LuMegi  - awatar
LuMegi 19.06.2023 15:28
Czytelniczka

Moje ulubione motywy to 2, 6 i 10, a nie podchodzi mi 3 🤭

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Lanaja  - awatar
Lanaja 18.06.2023 11:32
Czytelnik

Moim zdaniem najgorszy jest motyw nr. 2 "Od przyjaciół do kochanków" i trójkąt miłosny... A najlepsze są książki z motywem "zakazana miłość." 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Arteminetta  - awatar
Arteminetta 18.06.2023 13:57
Czytelniczka

To radze czekać na moją, bo zakazana miłość się znajdzie.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Cleopatrapl  - awatar
Cleopatrapl 18.06.2023 15:26
Czytelniczka

@Arteminetta a ile już napisałaś tej książki? 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Lucy Fair - awatar
Lucy 18.06.2023 18:08
Czytelniczka

@Cleopatrapl, ja już swoją skończyłam i jest to plagiat jednego autora, który go porzucił. Teraz wprowadzam zmiany - głównie interpunkcyjne oraz dorabiam obrazki.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Cleopatrapl  - awatar
Cleopatrapl 18.06.2023 18:27
Czytelniczka

@Lucy Fair obrazki będą Twojego autorstwa, czy też skopiowane?

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Lucy Fair - awatar
Lucy 18.06.2023 19:17
Czytelniczka

@Cleopatra, moje obrazki są autorską interpretacją szczególnego rodzaju materiału, który w taki czy inny sposób mi podrzucono. Jest nim blackmailing, chociaż niekoniecznie mnie.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Cleopatrapl  - awatar
Cleopatrapl 18.06.2023 19:24
Czytelniczka

@Lucy Fair w takim przypadku wróżę Ci spektakularny sukces. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Arteminetta  - awatar
Arteminetta 19.06.2023 08:15
Czytelniczka

@Cleopatrapl wczoraj skoczyłam rozdział dwudziesty z czterdziestu jeden (bo w skład tego wchodzi jeszcze prolog i epilog).

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
KKrakowiak Krakowiak - awatar
KKrakowiak 17.06.2023 21:05
Czytelniczka

  Martwi mnie fakt, że nie ma tu wymienionej
ani jednej książki, która została napisana przez polskie autorki czy autorów. (Albo
coś mi umknęło) Szkoda. No i żaden z motywów rzeczywiście nie jest nowością,
szal na to nakręcają fanki, które marzą o wielkie miłości, zamiast wyjść z domu
i poznać ta wielka miłość :)  

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
FannyBrawne  - awatar
FannyBrawne 17.06.2023 16:55
Bibliotekarka | Oficjalna recenzentka

,,Ania z Avonlea" to akurat bardzo słaby przykład - trójkąt miłosny chyba powinien zakładać, że bohaterka ma jakiś wybór i jest rozdarta między dwoma panami, natomiast Ania nigdy nie brała pod uwagę związku z Karolkiem, to on do niej platonicznie wzdychał. Bardziej pasuje tu ,,Ania na uniwersytecie", gdzie Ania musi wybrać między Gilbertem a Royem/Ryszardem/Robertem (w...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam więcej
Arteminetta  - awatar
Arteminetta 17.06.2023 11:13
Czytelniczka

U mnie w książce występuje trop sekretnej miłości, jednak parę osób z najbliższego otoczenia głównej pary o tym wie. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
BlueSugar  - awatar
BlueSugar 17.06.2023 11:03
Czytelniczka

Powielanie i omawianie trendów z TikToka ciąg dalszy. 

Enemies to lovers i bad boy to tropy stare jak świat, wiadomo przecież że łobuz kocha najmocniej i nic nie jest lepszym sposobem na podryw jak  wbicie sztyletu w serce wybranka. To są najpopularniejsze tropy fanfikowe, w końcu shipperki doskonale wiedzą że jak dwóch kolesi czy koleś i babka się nienawidzą to tak...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam więcej
Ann-chan  - awatar
Ann-chan 18.06.2023 12:22
Czytelniczka

Dlaczego tak się dzieje? Przypuszczam, że zdrowe związki są postrzegane w tiktokowych/wattpadowych rejonach jako „nudne”. Trudno dorobić do nich ekscytującej fabuły. Skrajnie niedobrane pary czy zakazane związki po prostu wywołują większe czytelnicze emocje.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Ewa Cieślik - awatar
Ewa Cieślik 17.06.2023 10:00
Bibliotekarz | Redaktor

Zapraszam do dyskusji.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam