Bardzo potrzebna książka i wspaniale, że IPN ja wydał, temat jest bowiem mało znany, wieloletnia PRL-owska propaganda zrobiła swoje, a i obecnie, w dobie wmawiania Polakom rzekomej kolaboracji z okupantem i współudziału w holokauście, takich wydawnictw powinno być znacznie więcej. Tym bardziej, że temat jest trudny, kontrowersyjny i nie do końca zbadany. Już tylna strona okładki - czyli reprint niemieckiej odezwy wzywającej do stawienia się w służbie wszystkich funkcjonariuszy polskiej, przedwojennej Policji, którzy byli w niej zatrudnieni 1 września 1939r. pod groźbą najsurowszych kar w razie niezastosowania się - to najlepszy wstęp do tematu, gdyż pokazuje dobitnie: ta służba nie była dobrowolna. Dodatkowo fakt, że Niemcy posiadali dokładne spisy funkcjonariuszy wraz z adresami prywatnymi oraz danymi rodzin - kończy , moim zdaniem, dyskusję o rzekomej możliwości niezastosowania się do niej. W dziewięciu tekstach różnych autorów poruszono mnóstwo zagadnień, a wszystko bogato udokumentowane źródłami (ogromny plus za obszerne przypisy na każdej stronie oraz wykaz źródeł na koniec każdego rozdziału bez potrzeby "grzebania" i wyszukiwania ich z tyłu książki).
Mamy tu omówione m.in. przedwojenne kontakty pomiędzy KG Polskiej Policji a policją innych krajów ze szczególnym uwzględnieniem Orpo (wymiana oficerów!) okoliczności i genezę powstania Policji Granatowej (Polnische Polizei), ramy organizacyjne, sposób naboru (przymusowy do 1941r, potem również dobrowolny), zakres zmieniających się z biegiem lat i sytuacji obowiązków i uprawnień funkcjonariuszy , stosunek do nich społeczeństwa polskiego, ich stosunek do Żydów czy współpraca z podziemiem lub okupantem. Widzimy jak niełatwa i niebezpieczna to była służba ("Policja granatowa stała się swoistym zakładnikiem, zmuszona była do balansowania między interesem społeczeństwa polskiego a bezwzględnym okupantem stosującym surowe sankcje wobec policjantów, którzy dobro własnych obywateli oraz kraju stawiali ponad interesy niemieckie") i jak trudno o jej jednoznaczną ocenę. Nie zdawałam sobie też sprawy jak wielu jej funkcjonariuszy traciło życie...
Oprócz tego mamy tutaj omówienie działania sądów polskich i ich jurysdykcji pod niemieckim zwierzchnictwem, sposobu rekrutacji, zakresu, systemu i warunków pracy Polnische Kriminal Polizei, przedstawiania Policji Granatowej w polskiej prasie podziemnej oraz propagandowej, polskojęzycznej prasie niemieckiej dla Polaków oraz losów funkcjonariuszy w nowej, powojennej rzeczywistości. Do tego dziesiątki przykładów zachowań policjantów - zarówno negatywnych, często wręcz haniebnych jak i pozytywnych, godnych najwyższego uznania.

Od wielu lat mam na półce książkę Adama Hempla "Pogrobowcy klęski. Rzecz o policji granatowej w Generalnym gubernatorstwie 1939-1945", na którą autorzy w/w tekstów często się powołują. Obawiając się, że wydana w 1990r, może być jeszcze skażona jakąś PRL-owską narracją, dotychczas jej nie przeczytałam. Chyba nadszedł czas by ją zgłębić...

Bardzo potrzebna książka i wspaniale, że IPN ja wydał, temat jest bowiem mało znany, wieloletnia PRL-owska propaganda zrobiła swoje, a i obecnie, w dobie wmawiania Polakom rzekomej kolaboracji z okupantem i współudziału w holokauście, takich wydawnictw powinno być znacznie więcej. Tym bardziej, że temat jest trudny, kontrowersyjny i nie do końca zbadany. Już tylna strona...