„Skoro życie dane nam jest, będziemy żyć, nie ma co”

Tak kończy się „Pięcioksiąg Izaaka. Opowieść o żywocie Izaaka Jakuba Blumenfelda”. Jest to zdanie klucz do tej powieści, będącej jednoznaczną pochwałą życia, choć opowiada o koszmarach wojny i holokauście.

Angel Wagenstein, bułgarski pisarz i scenarzysta filmowy, autor cyklu „Europejscy Żydzi”, laureat wielu nagród, w Polsce jednak niezbyt znany.

Wagenstein operuje w powieści błyskotliwymi żartami. Śmiech pozwala bowiem odreagować grozę sytuacji, „jest tarczą obronną, źródłem odwagi i dobrego samopoczucia podczas najtragiczniejszych chwil swego istnienia” – tak pisał sam Wagenstein, dziękując zbieraczom żydowskich kawałów, których wiele zamieszczonych zostało w książce.

To tragiczna i jednocześnie miejscami komiczna opowieść o niezwykłych losach mieszkańców Galicji, którzy wskutek kaprysów Historii aż pięciokrotnie zmieniali ojczyznę. Na przykład Izaak Blumenfeld, krawiec z Kołodźca, niedaleko Drohobycza, poszedł w 1914 roku na wojnę jako obywatel Austro-Wegier, a wrócił z niej jako Polak. Niedługo potem, ponieważ wydarzenia następowały jedno po drugim, dowiedział się wraz ze wszystkimi zebranymi na placu miasteczka, że zostali wyzwoleni i przyłączeni do wielkiego Związku Radzieckiego. Następnie był pozbawionym wszelkich praw Żydem, przebywającym na wschodnich terenach Rzeszy Niemieckiej, a w końcu stał się obywatelem Republiki Austrii.

Widoczny jest też sentyment autora do Polski i dawnych miasteczek żydowskich. Wspólne życie Ukraińców, Polaków i Żydów ukazał jako harmonijne i przyjacielskie, choć wiadomo, że nie zawsze było tak pięknie. Jednak pisarz, jak sam przyznaje, wychodzi z założenia, że „człowiek powinien zwracać się do świata z dobrem, chociaż świat jest dla niego okrutny.”

„Pięcioksiąg Izaaka” można porównywać do głośnych komediodramatów filmowych: „Życie jest piękne” Roberta Benigniego, czy choćby do polskiego „Zezowatego szczęścia” Andrzeja Munka, pokazujących los jednostek wpleciony w tryby Historii.
Są w książce również dostrzegalne nuty Jaroslava Haška i jego nieśmiertelnego „Dobrego wojaka Szwejka”

Błyskotliwa, poruszająca, momentami przyprawiająca o śmiech przez łzy.
Polecam

„Skoro życie dane nam jest, będziemy żyć, nie ma co”

Tak kończy się „Pięcioksiąg Izaaka. Opowieść o żywocie Izaaka Jakuba Blumenfelda”. Jest to zdanie klucz do tej powieści, będącej jednoznaczną pochwałą życia, choć opowiada o koszmarach wojny i holokauście.

Angel Wagenstein, bułgarski pisarz i scenarzysta filmowy, autor cyklu „Europejscy Żydzi”, laureat wielu nagród, w...