„– Wierzę tak samo mocno jak ty, że ocali nas miłość. I będę na ciebie czekać, choćbym miała czekać do końca życia.

Objął ją i mocno przytrzymał w uścisku. Zamienili kilka pośpiesznych słów, wzajemnych przestróg, pocałował ją ostatni raz i wyszedł. Cudem się powstrzymała, aby za nim nie wybiec”.

Poczytuję sobie za zaszczyt, że mogłem przedpremierowo przeczytać drugi tom „Opowieści warmińskiej” autorstwa Wioletty Sawickiej pod tytułem „Ocali nas miłość”. Ukazał się on nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. Byłem bardzo ciekaw tego, jak potoczą się dalsze losy bohaterów. Autorka tradycyjnie nie zawiodła i napisała kolejną przepiękną i poruszającą opowieść o miłości, nienawiści, okrucieństwie i nadziei. Wielokrotnie zaznaczałem, że Wioletta Sawicka należy do grona moich ulubionych autorek, w czym utwierdza mnie każda kolejna napisana przez nią książka. Jej sagi mają w sobie to coś, co chwyta czytelnika za serce już od pierwszej strony.

Nie inaczej jest w przypadku „Ocali nas miłość”. Akcja powieści rozpoczyna się w czerwcu 1939 roku. Lizka bez pamięci zakochana jest we Franzie. Nie wyobraża sobie świata bez niego. Jednak gdy tych dwoje upaja się swoją miłością, na horyzoncie gromadzą się ciemne chmury wojny. Czytelnik jest świadomy tego, co się za chwilę stanie. III Rzesza napadnie na Polskę. Życie naszych bohaterów zmieni się z dnia na dzień. Oczywiście Warmia i Mazury jako składowe Prus Wschodnich nie należą do Polski, tylko do Niemiec. Mimo to i na tych terenach Polacy zaznają wszystkich okropności wojny. Ale po kolei.

Życie Lizki bardzo się zmieniło. Po tragedii, jaka rozegrała się w pierwszym tomie, rodzina Langerów z trudem się podniosła. Choć może lepiej byłoby napisać, że nie podniosła się wcale. Ojciec Lizki po stracie ukochanej żony zupełnie się załamał. Żyje w swoim świecie, pielęgnując ból po stracie. Córka zdaje się go zupełnie nie obchodzić. Całe szczęście dziewczyną zaopiekowała się Augusta, która wynajęła dla nich mieszkanie w mieście. Zajęła się edukacją Lizki i stara się być dla niej oparciem w codzienności. Stara kobieta wyrasta w drugim tomie na jedną z głównych bohaterek. Jest to udany zabieg, Augusta bowiem jawi się jako mądra osoba, która niejeden raz może jeszcze zaskoczyć tych, którym wydaje się, że ją znają. Konsekwentnie krytykuje przy tym gorącą krew Langerów, wybierając pragmatyzm jako życiowe motto. Szczytem wyrachowania jest z jej strony powieszenie w mieszkaniu portretu Hitlera. Tylko czy to wystarczy, aby wygrać partię ze złym losem?

Lizka pracuje w polskiej szkole. Kultywuje polskość, co wkrótce może mieć tragiczne konsekwencje. Franz, rozumiejąc, że wkrótce wybuchnie wojna, robi wszystko, aby bezpiecznie ukryć swoją ukochaną. Niestety nie wszystko idzie zgodnie z planem.

Wioletta Sawicka kolejny raz pokazała, że świetnie jej wychodzi pisanie powieści obyczajowych osadzonych w realiach historycznych. Oprócz literackiej fikcji otrzymujemy solidną dawkę historycznej wiedzy, która na co dzień nam umyka. Warmia i Mazury nie były wszak częścią Polski. Nie toczyły się tam działania wojenne w potocznym rozumieniu tego słowa. Jednak Niemcy od początku przystąpili do systematycznego niszczenia Polaków i polskości. Aresztowali i zsyłali do obozów pracy polskich nauczycieli, urzędników i przedstawicieli inteligencji. Gestapo poddawało ich okrutnym torturom. Ich wina była oczywista – była nią polskość, do której się przyznawali.

Wojna to nie jest dobry czas na miłość. Wojna to panowanie zła. Zła, które uosabiali ludzie. Bracia Franza nareszcie mogli dać upust swoim żądzom. Służąc Hitlerowi, zyskali nowe możliwości, aby do reszty pognębić tych, którymi od dawna gardzili. Rodzina Langerów miała się przekonać o tym bardzo boleśnie. Pisząc o szykanach, jakim poddawani byli Polacy, Wioletta Sawicka nie gryzie się w język. Opis obozowej rzeczywistości jest bardzo dosadny i brutalny. Po raz kolejny uświadamiamy sobie, czym była dla Polaków gehenna II wojny światowej. Gdy Niemiec stawał się panem życia i śmierci, gdy mógł zabić za ukradzenie jednego kartofla z pola.

Oczywiście, że nasze czytelnicze sympatie całkowicie są po stronie Lizki i Franza. Czy to jednak wystarczy? Czy tych dwoje faktycznie ocali miłość? Co z niepokojącą wizją Augusty sprzed lat?

„Ocali nas miłość” to bardzo dobrze napisana kontynuacja „Opowieści warmińskiej”. Poznajemy dalsze losy Langerów na tle wojennej zawieruchy. Zakończenie po raz kolejny przyprawia nas o szybsze bicie serca. Jako zadeklarowany miłośnik sag Wioletty Sawickiej zdecydowanie polecam recenzowaną powieść. Zazdroszczę, że jej lektura dopiero przed wami. To, że książka otrzymuje dziesięć gwiazdek, rozumie się samo przez się.

Wojciech Sobański