Niespodziewanie (sądząc po niskich ocenach) pyszna książka. Donald Richie był Amerykaninem, znawcą i miłośnikiem Japonii i jej kultury, mieszkał tam pół życia, mówił po japońsku. W Japonii lubił siebie. Książka opisuje jego podróż po Morzu Wewnętrznym, rok 1962. Dla mnie to perełka. Po pierwsze dlatego, że można naprawdę dużo dowiedzieć się o Japonii, nie tej z pierwszych stron gazet i folderów turystycznych, Richie jedzie na prowincję w poszukiwaniu „prawdziwych” Japończyków. Szybko jednak weryfikuje swój naiwny cel podróży. Bo czymże jest podróż jako taka? Tu dochodzimy do punktu drugiego. „Morze Wewnętrzne” Donalda Richie’go jest książką o istocie i sensie podróżowania. Każdy podróżuje w swojej bańce wyobrażań i uprzedzeń. Richie nie jest od nas różny w tym względzie. Ale jest bardzo szczery, co sobie cenię. Patrzy na Japończyków z fascynacją, ale jednak jak na przedstawicieli innego gatunku i vice versa, sam jako cudzoziemiec na japońskiej prowincji też jest postrzegany i traktowany jak dziwne zwierzę. Różnice są ważne. Richie, zafascynowany Japonią i jej odmiennością, pisze: „Nowy świat po prostu nie toleruje skrajnej odmienności jak ta, którą nadal reprezentuje Japonia. Wkrótce wszyscy będą tacy sami - błogosławiony stan - i wszyscy będą wędrować, zmieniając partnerów, po rozgrzanym betonie w palących promieniach słońca”.
Ta książka jest momentami uroczo niepoprawna, ale gdy chwilkę się zastanowić to czy jej niepoprawność np. w opisywaniu roli kobiet, czy prostytutek, nie jest po prostu uszanowaniem tamtejszej tradycji? Richie nie ma w sobie nic z kolonizatora, wręcz przeciwnie, nie chce niczego zmieniać, niczego narzucać. Patrzy. Zapisuje. Owszem pragnie mieć w podróży miłosną przygodę z Japonką, ale zabawnie opisuje jak jego zamiary spełzają na niczym rozbijając się o mur obyczajowości i tradycji. Któż dzisiaj tak podróżuje? Nieśpiesznie, zagadując tubylców, zagapiając się na krajobraz, spóźniając na jedyny w ciągu dnia statek, idąc do miejscowej łaźni. Autor zanurza się w podróży. Zanurza się w sobie. Jedzie, bo po prostu „chciałem zobaczyć to miejsce”, nawet kiedy to miejsce nie różni się od innych. Warto poddać się rytmowi tej książki. Podróżować. Być w podróży. Być, po prostu. „Jestem szczesliwy także dlatego, że nagle staję się całością i rozumiem, kim jestem. Jestem człowiekiem, który siedzi w łódce i ogląda krajobraz.” Richie pięknie opisuje krajobrazy i nastroje, zabawnie snuje anegdoty o spotkaniach w podróży, bawi się rozmaitymi nieporozumieniami, wspaniale pointuje i, co ważne, ma spory dystans do siebie. Pisze: „Chciałbym cieszyć się naszymi odrębnościami tak długo, jak to możliwe”. Czy w dobie powszechnej unifikacji to zdanie nie brzmi niepoprawnie? Richie prowokuje do wielu refleksji na temat świata i nas w świecie, wiele z jego obaw się sprawdziło. Z pewnością Japonii, jaką opisywał, już nie ma. Tym bardziej warto wybrać się z nim w tę podróż. Mnie ta książka urzekła.

Niespodziewanie (sądząc po niskich ocenach) pyszna książka. Donald Richie był Amerykaninem, znawcą i miłośnikiem Japonii i jej kultury, mieszkał tam pół życia, mówił po japońsku. W Japonii lubił siebie. Książka opisuje jego podróż po Morzu Wewnętrznym, rok 1962. Dla mnie to perełka. Po pierwsze dlatego, że można naprawdę dużo dowiedzieć się o Japonii, nie tej z pierwszych...