Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim

Bardzo dobrze napisana powieść. Pierwsze kilkadziesiąt stron to zaskoczenie, bo o Akanie na nich nie ma ani słowa - głównego bohatera poznajemy już, kiedy na dobre wsiąknęliśmy w przedstawiony przez Goźlińskiego magiczny świat.
Nie ma w nim zbyt wiele drastycznych szczegółów katorgi, to nie Inny świat czy Archipelag GUŁag. To historia kilku osób wpleciona w losy tajemniczego plemienia.
Barwny język, żywe postacie, wartka akcja, sporo emocji. Polecam.

Bardzo dobrze napisana powieść. Pierwsze kilkadziesiąt stron to zaskoczenie, bo o Akanie na nich nie ma ani słowa - głównego bohatera poznajemy już, kiedy na dobre wsiąknęliśmy w przedstawiony przez Goźlińskiego magiczny świat.
Nie ma w nim zbyt wiele drastycznych szczegółów katorgi, to nie Inny świat czy Archipelag GUŁag. To historia kilku osób wpleciona w losy...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Powieść o Bronisławie Piłsudskim. Zaskakująco dobra, m.in. dzięki … nie trzymaniu się ścisło życiorysu głównego bohatera oraz innych opisanych w powieści osób, w tym niestety także Wacława Sieroszewskiego.
Autor zapoznał się nie tylko z życiorysem bohatera i pozostałych osób, ale także ze związanymi z nimi szczegółami historycznymi, geograficznymi i etnograficznymi. Oprócz już wspomnianych osób występują w niej znane autentyczne postacie, takie jak Józef Piłsudski (i reszta ich rodziny), Anton Czechow, Lew Sternberg, Józef Łukasiewicz, Aleksander Uljanow (brat Lenina) czy pierwszy dowódca Marynarki Wojennej Drugiej Rzeczpospolitej – Kazimierz Porębski.
Pawłowi Goźlińskiemu udało się przedstawić starszego z braci Piłsudskich w sposób atrakcyjny i budzący należny szacunek dla tej zapomnianej i niedocenianej u nas postaci. Odpowiednio ułożył w tym celu i przedstawił fakty, niektóre naciągnął a jeden ważny element wątku romansowego (łatwo się domyśleć jaki) dodał, niezgodnie z prawdą historyczną (chociaż nie było to konieczne), by uatrakcyjnić fabułę, która i tak jest niezmiernie ciekawa, aczkolwiek niestety nie dla masowego czytelnika.
Autor stosuje naprzemiennie kilka typów narracji. Rozpoczyna się od pierwszoosobowej w wykonaniu postaci, która się nie przedstawia, ale każdy zainteresowany historią tego okresu bez trudu ją rozpozna. Potem w kolejnej części przeważa neutralna narracja trzecioosobowa, z ustępstwami na rzecz kartek z pamiętnika Bronisława Piłsudskiego, lub jego listów. Chronologia nie jest zachowana, lecz bardzo czytelna. Oczywiście w końcówce wszystkie narrację zbiegają się w jedną, by domknąć wszystkie wątki, a w zasadzie prawie wszystkie.
Powieść jest pisana językiem współczesnym, bez archaizacji, z drobnymi wstawkami dziś mniej popularnych słów czy zwrotów. Pojawiają się krótkie zdania bądź słowa zarówno z rosyjskiego, jak i z języków ludów Sachalinu czy nawet japońskiego i angielskiego. Wszystko w konwencji realistycznej, bliskiej naturalizmowi, bez pomijania sfer nieistniejących w powieściach pisanych ku pokrzepieniu serc (np. kwestie bytowe, higieniczne i intymne). Bohater oraz jemu współcześni są ludźmi z krwi i kości o jasno zarysowanych motywacjach i osobowościach. Kultury Nawchów i Ajnów są pokazane z szacunkiem, tak jakby chciał nasz zapomniany rodak, zaś wizerunek Polaków, Ukraińców, Japończyków czy Anglosasów jest dokładnie taki sam – nie nacja i przynależność państwowa determinuje cechy ludzkie. Dobrzy i źli są w każdym społeczeństwie.
Ale co najważniejsze – przeczytanie powieści powoduje chęć jak najszybszego pogłębienia wiedzy na temat jej bohaterów – zarówno wymienionych z nazwiska, jak i rdzennych ludów Sachalinu.

Powieść o Bronisławie Piłsudskim. Zaskakująco dobra, m.in. dzięki … nie trzymaniu się ścisło życiorysu głównego bohatera oraz innych opisanych w powieści osób, w tym niestety także Wacława Sieroszewskiego.
Autor zapoznał się nie tylko z życiorysem bohatera i pozostałych osób, ale także ze związanymi z nimi szczegółami historycznymi, geograficznymi i etnograficznymi. Oprócz...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem wydarzeń odkrywamy w tym sens - tak po prostu wygląda życie, jeżeli tylko mamy możliwość spojrzeć na nie „z zewnątrz”. Dopiero gdy znamy wszystkie zdarzenia i ich sploty odkrywamy, że poczucie winy towarzyszące latami może okazać się błędną interpretacją lub brakiem informacji, a pokuta może być za niepopełnione grzechy. Ale wiemy o tym tylko my, czytelnicy, bo nie każdy bohater doczekał wyjaśnienia swojej tajemnicy.

Broniś - człowiek brutalnie wyrwany z „normalności” u progu swej dorosłości, skazany na życie w lodowym piekle. Bohater wielokrotnie jest nazywany zdrobnieniem, nawet jeśli autor poprowadził go już w dorosły wiek. Wydaje się, że ogrom pracy, zebranych materiałów, miesiące (lata?) spędzone na pisaniu z pewnością sprawiły, że stworzyła się między piszącym i opisywanym szczególna więź, nawet jeśli „wciąż mi się wymykał i wymyka” - jak wyznaje autor w posłowiu. I pewnie z powodu tej specyficznej relacji, czy chcemy tego czy nie, zarażamy się sympatią, bo autor nie pozwala nikomu przewyższyć jego Bronisia, bez względu na to jak bardzo doceniła innych bohaterów historia. Co prawda bogactwo wydarzeń powoduje, że niektóre wątki momentami przyćmiewają wiodącą postać, ale po wielu stronach dalszej lektury widać jak dokładnie pasują do jego życiowej układanki.

Patronkami kolejnych etapów losów Bronisława są kobiety - tak bardzo różne, jak odmienne były miejsca i warunki w jakich przyszło mu żyć, lecz z żadną nie dane mu było na trwałe stworzyć rodziny.

Jednak polska krew krąży wśród Ajnów. Gdy obecnie, po ponad stu latach znajduję w Internecie informacje o Japończyku z Hokkaido który uczy się polskiego, włada nim doskonale, a w dodatku jego babka pochodzi z Sachalina, to wyobraźnia szaleje i podpowiada nie potwierdzone rozwiązania, bo jak w książce - czas splata nici wydarzeń w węzły i supły, które dopiero przy spojrzeniu z dystansu nabierają sensu.

Post scriptum:
Pomimo całej doniosłości i powagi tematu, nie odmówię sobie okropnie trywialnego wytknięcia nieścisłości w detalach, w jakie autor ubiera jedną z postaci. Ta, która „skórę nosi swobodniej niż swoje suknie”, raz zatrzymuje wzrok głównego bohatera na swym „łonie skrytym pod orzechowym puchem”, zaś w innych okolicznościach „pod cienką koszulką widzi jej szerokie biodra i czarną wyspę między udami”. Rozumiem, że dokładność oddania historycznych faktów jest bardziej istotna niż kolorystyczna dokładność mało istotnych detali, więc traktuję tę drobną nieścisłość jako delikatne faux pas, które większości i tak pewnie umknęło.

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć przepełniona smutkiem powieść o niezwykłym człowieku, którego los rzucił do krainy niezwykłego ludu Ajnów i który przez wrodzoną wrażliwość podjął się trudu ochrony dziedzictwa kulturowego tego ludu, który zarówno dla Europejczyków jak i Japończyków uznawany był za dzikusów.

Autor wspaniale splata wątki, a jego powieść ma trudną do zdefiniowania głębię. Nie jest to powieść optymistyczna - to trudna książka, bez łatwych rozwiązań, bez happy endu i bez pokrzepiającego przesłania. Ale na pewno warta jest przeczytania. Polecam nie tylko na długie zimowe wieczory.

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Tu zamiar był duży. Sięgnąć w głąb historii, która choć rodowód ma polski, to jednak swoją objętością wychodzi daleko poza nadwiślańską krainę. Na pewno ten zamiar Pawłowi Goźlińskiemu zrealizować się udało. Do tego śmiałego zamierzenia potrzeba było dobrego bohatera. Ten znalazł się w osobie Bronisława Piłsudskiego, brata tego Józefa. Trzeba przyznać, że jego życiorys to gotowy pomysł na książkę z czego autor skwapliwie skorzystał.

Zaczynamy w dworku szlacheckim, żeby przejść przez spisek na życie cara, aż do wylądowania na Sachalinie. Trzeba przyznać, że historia jest wciągająca zarówno z powodu okoliczności, jak również pióro pisarza jest wartkie, co dobrze służy czytelnikowi. Widać, że autor nie starał się iść na skróty, tylko każdy epizod z życia bohatera starał się sfabularyzować z dużą dokładnością. A to już stanowi element dodatni, ale również ujemny.

I choć bliski mi jest rodzaj oglądy świata bez nadrzędności jednej rasy na drugą oraz sposobu opowiadania o egzotycznym lądzie z kolonijną wyższością, tak nie do końca „Akan” mi się podobał. Rozumiem i doceniam również szyderczą szermierkę z narodowymi mitami i punktowanie pychy naszych rodaków i megalomanii, ale mam wrażenie, że powieść w pewnym momencie rozchodzi się na zbyt wiele wątków, a do tego jeszcze liczy się tempo opowieści. Niestety Paweł Goźliński nie prezentuje olimpijskiej formy w kwestii trzymania całości w ryzach, ale jego przepisywanie historii na nowo ma sens.

Inne: https://www.nowamuzyka.pl/author/jaroslawszczesny/

Tu zamiar był duży. Sięgnąć w głąb historii, która choć rodowód ma polski, to jednak swoją objętością wychodzi daleko poza nadwiślańską krainę. Na pewno ten zamiar Pawłowi Goźlińskiemu zrealizować się udało. Do tego śmiałego zamierzenia potrzeba było dobrego bohatera. Ten znalazł się w osobie Bronisława Piłsudskiego, brata tego Józefa. Trzeba przyznać, że jego życiorys to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Podobała mi się bardzo opowieść o samym Bronisławie Piłsudskim i jego rodzinie, ale przyznam, że znużyły mnie rozdziały "narratora". Rozumiem przyjętą konwencję - narrator wzorowany na postaci Wacława Sieroszewskiego, który faktycznie znał się z BP, opowiada jego historię. Jednak jakoś samego narratora w pierwszej osobie było dla mnie za dużo. Mimo wszystko - szacunek dla autora za przybliżenie ciekawej postaci mniej znanego Piłsudskiego. Jeśli ktoś nie wie - motyw jego postaci wykorzystuje też nowa powieść Miłoszewskiego, Kwestia ceny - choć w ostatecznym rozrachunku, nie do końca ma to sens... Ale to materiał na osobną recenzję.

Podobała mi się bardzo opowieść o samym Bronisławie Piłsudskim i jego rodzinie, ale przyznam, że znużyły mnie rozdziały "narratora". Rozumiem przyjętą konwencję - narrator wzorowany na postaci Wacława Sieroszewskiego, który faktycznie znał się z BP, opowiada jego historię. Jednak jakoś samego narratora w pierwszej osobie było dla mnie za dużo. Mimo wszystko - szacunek dla...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bronisław Piłsudski fascynuje mnie i nawet zainspirowana jego postacią odbyłam podróż na Sachalin. Cieszę się, że ta książka powstała i fajnie, że to nie sucha biografia, ale powieść biograficzna inspirowana jego życiem. Dobrze napisana, działająca na wyobraźnię, dynamiczna, a do tego zaskakująca i nietuzinkowa w kwestii kompozycji. Wiele można się nauczyć o historii tamtego okresu, ale tez rozwoju myśli antropologicznej. Szkoda tylko, że nie ma w niej żadnych fotografii, poza tym nie ma minusów. Bardzo polecam!

Bronisław Piłsudski fascynuje mnie i nawet zainspirowana jego postacią odbyłam podróż na Sachalin. Cieszę się, że ta książka powstała i fajnie, że to nie sucha biografia, ale powieść biograficzna inspirowana jego życiem. Dobrze napisana, działająca na wyobraźnię, dynamiczna, a do tego zaskakująca i nietuzinkowa w kwestii kompozycji. Wiele można się nauczyć o historii...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bronisław Piłsudski to fascynująca postać, ale tak książka to jakaś zupełna pomyłka. Autor chyba eksperymentował ze stylami literackimi, ale eksperyment ewidentnie nie wyszedł.

Bronisław Piłsudski to fascynująca postać, ale tak książka to jakaś zupełna pomyłka. Autor chyba eksperymentował ze stylami literackimi, ale eksperyment ewidentnie nie wyszedł.

Pokaż mimo to

Po książki Pawła Goźlińskiego sięgam w ciemno. Za każdym razem uderza kultura języka, niebanalny temat, w tym przypadku odnoszący się Bronisława Piłsudskiego. Dla mnie powieść o tyle ważna, bowiem niwelująca nadmiar lukru wylewającego się w związku z nazwiskiem głównego bohatera w okolicach świąt narodowych. Szczególnie w ostatnich latach. Goźliński dowodzi, że w familii Piłsudskich również Bronisław był wyjątkową indywidualnością. To koniecznie trzeba przeczytać.

Po książki Pawła Goźlińskiego sięgam w ciemno. Za każdym razem uderza kultura języka, niebanalny temat, w tym przypadku odnoszący się Bronisława Piłsudskiego. Dla mnie powieść o tyle ważna, bowiem niwelująca nadmiar lukru wylewającego się w związku z nazwiskiem głównego bohatera w okolicach świąt narodowych. Szczególnie w ostatnich latach. Goźliński dowodzi, że w familii...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przyznam szczerze, że sięgnęłam po książkę, bo Japonia i Ajnowie - a tymczasem w tej wielkiej knidze Japonii nie ma prawie w ogóle, a Ajnowie pojawiają się dopiero gdzieś w połowie. Natomiast zaskoczyła mnie perspektywa - bardzo wyważona, ani nie idealizująca kultur, które uznajemy za pierwotne czy mniej cywilizowane - ale też nie przedstawiająca ich jako dzikusów. Właśnie ten dystans do tak trudnego tematu tak mnie urzekł. Jedyne, czego mi brakuje, to pociągnięcie powieści w ten sam sposób do końca. Tragiczny koniec Bronisława zasługiwał moim zdaniem na znacznie więcej stron - owszem, autor musiałby przedstawić swoją wersję zdarzeń (bo prawdziwej nikt nie zna), ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, że autor był juz nieco zmęczony powieścią (po objętości patrząc - nie dziwię się) i po prostu chciał ją skończyć jak najszybciej.

Przyznam szczerze, że sięgnęłam po książkę, bo Japonia i Ajnowie - a tymczasem w tej wielkiej knidze Japonii nie ma prawie w ogóle, a Ajnowie pojawiają się dopiero gdzieś w połowie. Natomiast zaskoczyła mnie perspektywa - bardzo wyważona, ani nie idealizująca kultur, które uznajemy za pierwotne czy mniej cywilizowane - ale też nie przedstawiająca ich jako dzikusów. Właśnie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to