Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem wydarzeń odkrywamy w tym sens - tak po prostu wygląda życie, jeżeli tylko mamy możliwość spojrzeć na nie „z zewnątrz”. Dopiero gdy znamy wszystkie zdarzenia i ich sploty odkrywamy, że poczucie winy towarzyszące latami może okazać się błędną interpretacją lub brakiem informacji, a pokuta może być za niepopełnione grzechy. Ale wiemy o tym tylko my, czytelnicy, bo nie każdy bohater doczekał wyjaśnienia swojej tajemnicy.

Broniś - człowiek brutalnie wyrwany z „normalności” u progu swej dorosłości, skazany na życie w lodowym piekle. Bohater wielokrotnie jest nazywany zdrobnieniem, nawet jeśli autor poprowadził go już w dorosły wiek. Wydaje się, że ogrom pracy, zebranych materiałów, miesiące (lata?) spędzone na pisaniu z pewnością sprawiły, że stworzyła się między piszącym i opisywanym szczególna więź, nawet jeśli „wciąż mi się wymykał i wymyka” - jak wyznaje autor w posłowiu. I pewnie z powodu tej specyficznej relacji, czy chcemy tego czy nie, zarażamy się sympatią, bo autor nie pozwala nikomu przewyższyć jego Bronisia, bez względu na to jak bardzo doceniła innych bohaterów historia. Co prawda bogactwo wydarzeń powoduje, że niektóre wątki momentami przyćmiewają wiodącą postać, ale po wielu stronach dalszej lektury widać jak dokładnie pasują do jego życiowej układanki.

Patronkami kolejnych etapów losów Bronisława są kobiety - tak bardzo różne, jak odmienne były miejsca i warunki w jakich przyszło mu żyć, lecz z żadną nie dane mu było na trwałe stworzyć rodziny.

Jednak polska krew krąży wśród Ajnów. Gdy obecnie, po ponad stu latach znajduję w Internecie informacje o Japończyku z Hokkaido który uczy się polskiego, włada nim doskonale, a w dodatku jego babka pochodzi z Sachalina, to wyobraźnia szaleje i podpowiada nie potwierdzone rozwiązania, bo jak w książce - czas splata nici wydarzeń w węzły i supły, które dopiero przy spojrzeniu z dystansu nabierają sensu.

Post scriptum:
Pomimo całej doniosłości i powagi tematu, nie odmówię sobie okropnie trywialnego wytknięcia nieścisłości w detalach, w jakie autor ubiera jedną z postaci. Ta, która „skórę nosi swobodniej niż swoje suknie”, raz zatrzymuje wzrok głównego bohatera na swym „łonie skrytym pod orzechowym puchem”, zaś w innych okolicznościach „pod cienką koszulką widzi jej szerokie biodra i czarną wyspę między udami”. Rozumiem, że dokładność oddania historycznych faktów jest bardziej istotna niż kolorystyczna dokładność mało istotnych detali, więc traktuję tę drobną nieścisłość jako delikatne faux pas, które większości i tak pewnie umknęło.

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć przepełniona smutkiem powieść o niezwykłym człowieku, którego los rzucił do krainy niezwykłego ludu Ajnów i który przez wrodzoną wrażliwość podjął się trudu ochrony dziedzictwa kulturowego tego ludu, który zarówno dla Europejczyków jak i Japończyków uznawany był za dzikusów.

Autor wspaniale splata wątki, a jego powieść ma trudną do zdefiniowania głębię. Nie jest to powieść optymistyczna - to trudna książka, bez łatwych rozwiązań, bez happy endu i bez pokrzepiającego przesłania. Ale na pewno warta jest przeczytania. Polecam nie tylko na długie zimowe wieczory.

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Tu zamiar był duży. Sięgnąć w głąb historii, która choć rodowód ma polski, to jednak swoją objętością wychodzi daleko poza nadwiślańską krainę. Na pewno ten zamiar Pawłowi Goźlińskiemu zrealizować się udało. Do tego śmiałego zamierzenia potrzeba było dobrego bohatera. Ten znalazł się w osobie Bronisława Piłsudskiego, brata tego Józefa. Trzeba przyznać, że jego życiorys to gotowy pomysł na książkę z czego autor skwapliwie skorzystał.

Zaczynamy w dworku szlacheckim, żeby przejść przez spisek na życie cara, aż do wylądowania na Sachalinie. Trzeba przyznać, że historia jest wciągająca zarówno z powodu okoliczności, jak również pióro pisarza jest wartkie, co dobrze służy czytelnikowi. Widać, że autor nie starał się iść na skróty, tylko każdy epizod z życia bohatera starał się sfabularyzować z dużą dokładnością. A to już stanowi element dodatni, ale również ujemny.

I choć bliski mi jest rodzaj oglądy świata bez nadrzędności jednej rasy na drugą oraz sposobu opowiadania o egzotycznym lądzie z kolonijną wyższością, tak nie do końca „Akan” mi się podobał. Rozumiem i doceniam również szyderczą szermierkę z narodowymi mitami i punktowanie pychy naszych rodaków i megalomanii, ale mam wrażenie, że powieść w pewnym momencie rozchodzi się na zbyt wiele wątków, a do tego jeszcze liczy się tempo opowieści. Niestety Paweł Goźliński nie prezentuje olimpijskiej formy w kwestii trzymania całości w ryzach, ale jego przepisywanie historii na nowo ma sens.

Inne: https://www.nowamuzyka.pl/author/jaroslawszczesny/

Tu zamiar był duży. Sięgnąć w głąb historii, która choć rodowód ma polski, to jednak swoją objętością wychodzi daleko poza nadwiślańską krainę. Na pewno ten zamiar Pawłowi Goźlińskiemu zrealizować się udało. Do tego śmiałego zamierzenia potrzeba było dobrego bohatera. Ten znalazł się w osobie Bronisława Piłsudskiego, brata tego Józefa. Trzeba przyznać, że jego życiorys to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Podobała mi się bardzo opowieść o samym Bronisławie Piłsudskim i jego rodzinie, ale przyznam, że znużyły mnie rozdziały "narratora". Rozumiem przyjętą konwencję - narrator wzorowany na postaci Wacława Sieroszewskiego, który faktycznie znał się z BP, opowiada jego historię. Jednak jakoś samego narratora w pierwszej osobie było dla mnie za dużo. Mimo wszystko - szacunek dla autora za przybliżenie ciekawej postaci mniej znanego Piłsudskiego. Jeśli ktoś nie wie - motyw jego postaci wykorzystuje też nowa powieść Miłoszewskiego, Kwestia ceny - choć w ostatecznym rozrachunku, nie do końca ma to sens... Ale to materiał na osobną recenzję.

Podobała mi się bardzo opowieść o samym Bronisławie Piłsudskim i jego rodzinie, ale przyznam, że znużyły mnie rozdziały "narratora". Rozumiem przyjętą konwencję - narrator wzorowany na postaci Wacława Sieroszewskiego, który faktycznie znał się z BP, opowiada jego historię. Jednak jakoś samego narratora w pierwszej osobie było dla mnie za dużo. Mimo wszystko - szacunek dla...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bronisław Piłsudski fascynuje mnie i nawet zainspirowana jego postacią odbyłam podróż na Sachalin. Cieszę się, że ta książka powstała i fajnie, że to nie sucha biografia, ale powieść biograficzna inspirowana jego życiem. Dobrze napisana, działająca na wyobraźnię, dynamiczna, a do tego zaskakująca i nietuzinkowa w kwestii kompozycji. Wiele można się nauczyć o historii tamtego okresu, ale tez rozwoju myśli antropologicznej. Szkoda tylko, że nie ma w niej żadnych fotografii, poza tym nie ma minusów. Bardzo polecam!

Bronisław Piłsudski fascynuje mnie i nawet zainspirowana jego postacią odbyłam podróż na Sachalin. Cieszę się, że ta książka powstała i fajnie, że to nie sucha biografia, ale powieść biograficzna inspirowana jego życiem. Dobrze napisana, działająca na wyobraźnię, dynamiczna, a do tego zaskakująca i nietuzinkowa w kwestii kompozycji. Wiele można się nauczyć o historii...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Bronisław Piłsudski to fascynująca postać, ale tak książka to jakaś zupełna pomyłka. Autor chyba eksperymentował ze stylami literackimi, ale eksperyment ewidentnie nie wyszedł.

Bronisław Piłsudski to fascynująca postać, ale tak książka to jakaś zupełna pomyłka. Autor chyba eksperymentował ze stylami literackimi, ale eksperyment ewidentnie nie wyszedł.

Pokaż mimo to

Po książki Pawła Goźlińskiego sięgam w ciemno. Za każdym razem uderza kultura języka, niebanalny temat, w tym przypadku odnoszący się Bronisława Piłsudskiego. Dla mnie powieść o tyle ważna, bowiem niwelująca nadmiar lukru wylewającego się w związku z nazwiskiem głównego bohatera w okolicach świąt narodowych. Szczególnie w ostatnich latach. Goźliński dowodzi, że w familii Piłsudskich również Bronisław był wyjątkową indywidualnością. To koniecznie trzeba przeczytać.

Po książki Pawła Goźlińskiego sięgam w ciemno. Za każdym razem uderza kultura języka, niebanalny temat, w tym przypadku odnoszący się Bronisława Piłsudskiego. Dla mnie powieść o tyle ważna, bowiem niwelująca nadmiar lukru wylewającego się w związku z nazwiskiem głównego bohatera w okolicach świąt narodowych. Szczególnie w ostatnich latach. Goźliński dowodzi, że w familii...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przyznam szczerze, że sięgnęłam po książkę, bo Japonia i Ajnowie - a tymczasem w tej wielkiej knidze Japonii nie ma prawie w ogóle, a Ajnowie pojawiają się dopiero gdzieś w połowie. Natomiast zaskoczyła mnie perspektywa - bardzo wyważona, ani nie idealizująca kultur, które uznajemy za pierwotne czy mniej cywilizowane - ale też nie przedstawiająca ich jako dzikusów. Właśnie ten dystans do tak trudnego tematu tak mnie urzekł. Jedyne, czego mi brakuje, to pociągnięcie powieści w ten sam sposób do końca. Tragiczny koniec Bronisława zasługiwał moim zdaniem na znacznie więcej stron - owszem, autor musiałby przedstawić swoją wersję zdarzeń (bo prawdziwej nikt nie zna), ale nie mogę oprzeć się wrażeniu, że autor był juz nieco zmęczony powieścią (po objętości patrząc - nie dziwię się) i po prostu chciał ją skończyć jak najszybciej.

Przyznam szczerze, że sięgnęłam po książkę, bo Japonia i Ajnowie - a tymczasem w tej wielkiej knidze Japonii nie ma prawie w ogóle, a Ajnowie pojawiają się dopiero gdzieś w połowie. Natomiast zaskoczyła mnie perspektywa - bardzo wyważona, ani nie idealizująca kultur, które uznajemy za pierwotne czy mniej cywilizowane - ale też nie przedstawiająca ich jako dzikusów. Właśnie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

IG @angelkubrick

Czasami wydaje mi się, że nie mamy wpływu na swoje życie. Taki Bronisław Piłsudski na pewno nie miał. Pewien splot wypadków sprawił, że mając lat 21, mało nie zginął. W 1887 roku został wciągnięty w przygotowania Woli Ludu do zamachu na cesarza Aleksandra III. Wśród zamachowców znajdował się między innymi Aleksander Uljanow (starszy brat Włodzimierza, Lenina, nie inaczej), po procesie stracony. Bronisław otarł się o śmierć, jego wyrok ostatecznie zamieniono na 15 lat katorgi i zesłanie na wyspę Sachalin.

Człowiek, który trafia na koniec świata, gdzie nie ma praktycznie nic, ma dwa wyjścia. Poddać się i zginąć, albo znaleźć w tych koszmarnie trudnych warunkach cel do życia. Tak właśnie uczynił starszy brat Józefa Piłsudskiego. Trochę z przymusu, trochę z przypadku, z bakałarza stał się antropologiem. Obiektem jego badań został rdzenny lud Sachalina. Poznawał kulturę Ajnów, Oroków, Niwchów i Mangunów. Ludy te porównywano do zaginionych Atlantydów, choć tak naprawdę nikt nie wiedział, skąd się tam wzięli. Mieli swój własny język, niespokrewniony z żadnym innym, istniejącym na Ziemi. Intrygował też ich wygląd. Uważano, że są najbardziej owłosionymi białymi na planecie. Kobiety Ajnów nosiły charakterystyczne tatuaże wokół ust, które porównywano do wąsów. Piłsudski przez 15 lat zesłania zgromadził ogromną liczbę materiałów. Spisywał każdą przypowieść czy rytuał. Najbardziej spektakularny był Iyomante, ajnuski rytuał odsyłania niedźwiedzia. Bronisław tak mocno wrósł w nowe środowisko, że stało się ono dla niego drugim domem, z kochającą żoną i dzieckiem, które sprowadzili na świat. Wybuch wojny rosyjsko-japońskiej w 1906 roku sprawił, że główny bohater wraca do kraju. Kraków, Zakopane, Szwajcaria, w końcu Paryż. Daleko od domu, daleko od ludzi, których na swój sposób kochał, popada w depresję. Jego życie kończy się nagle...

Paweł Goźliński stworzył hybrydę doskonałą. "Akan" to połączenie literatury faktu z fikcją literacką. Nastawcie się na bardzo plastyczny język, tu jest dużo kolorów, mnóstwo faktur, dokładne opisy przyrody, które momentami przypominały mi "Ludzi na drzewach" Hanya Yanagihary, co oczywiście dla mnie jest dużym plusem. Książkę czyta się niezwykle przyjemnie. Autor pod przykrywką przygodówki przemyca ceną wiedzę, i na to będę stawiać w roku 2020. "Akan", z całego serducha polecam!

IG @angelkubrick

Czasami wydaje mi się, że nie mamy wpływu na swoje życie. Taki Bronisław Piłsudski na pewno nie miał. Pewien splot wypadków sprawił, że mając lat 21, mało nie zginął. W 1887 roku został wciągnięty w przygotowania Woli Ludu do zamachu na cesarza Aleksandra III. Wśród zamachowców znajdował się między innymi Aleksander Uljanow (starszy brat Włodzimierza,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przed zakupem książki Pawła Goźlińskiego posiłkowałem się opiniami na lubimyczytac.pl, jak widać poniżej są one niezwykle pozytywne. Dodatkowo po przeczytaniu opisu książki od wydawnictwa myślałem, że trafiłem w przysłowiową dziesiątkę. Cóż… w dwa dni ledwo zmęczyłem 105 stron. Nudne to to jak flaki z olejem, chronologia zaburzona, wplecione jakieś historię bez ładu i składu. Ostatnim razem coś tak słabego czytałem autorstwa fińskiej „pisarki” Katji Kettu. Zarówno „Ćma” jak i „Akuszerka” śmiało mogą konkurować z książką „Akan” o miano największego zawodu czytelniczego w moim życiu. Tuż przed książką „Akan” skończyłem czytać dwie pozycje Piotra Adamczyka – „Dom tęsknot” i „Ferma blond”. To są powieści z krwi i kości, rewelacyjnie napisane, które aż chce się czytać zaniedbując inne życiowe sprawy – co rzadko mi się zdarza. „Akan” to kompletna strata czasu i wyrzucone pieniądze w błoto.

Przed zakupem książki Pawła Goźlińskiego posiłkowałem się opiniami na lubimyczytac.pl, jak widać poniżej są one niezwykle pozytywne. Dodatkowo po przeczytaniu opisu książki od wydawnictwa myślałem, że trafiłem w przysłowiową dziesiątkę. Cóż… w dwa dni ledwo zmęczyłem 105 stron. Nudne to to jak flaki z olejem, chronologia zaburzona, wplecione jakieś historię bez ładu i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to