Akan. Powieść o Bronisławie Piłsudskim

Z tej historii trudno zrobić wciągającą historię. A jednak autorowi udało się zrobić z tego wspaniałą książkę. Pasjonującą, pełną zwrotów akcji, dopowiedzeń ale i niedomówień, męską ale i wzruszającą. Tak dobrą, że aż postanowiłem się powstrzymać przed drążeniem tego, jak wiele i co autor musiał zmyśleć - coś musiał ale wolę nie szukać dziury w całym.

A lektor z tej świetnej książki zrobił genialne słuchowisko.

[Audiobook, czyta Grzegorz Małecki, ponad 22 godziny]

Z tej historii trudno zrobić wciągającą historię. A jednak autorowi udało się zrobić z tego wspaniałą książkę. Pasjonującą, pełną zwrotów akcji, dopowiedzeń ale i niedomówień, męską ale i wzruszającą. Tak dobrą, że aż postanowiłem się powstrzymać przed drążeniem tego, jak wiele i co autor musiał zmyśleć - coś musiał ale wolę nie szukać dziury w całym.

A lektor z tej...

Bardzo interesujące podejście do historii Polski: Goźliński swobodnie, z użyciem jak najbardziej współczesnego języka, trochę flirtuje a trochę polemizuje z tradycją romantyczną i mesjanizmem, porzuca schematyczne myślenie o polskiej historii z perspektywy postawy walki lub podporządkowania. Starszy brat Józefa Piłsudskiego, który jest bohaterem powieści, wybiera bowiem trzecią drogę, odnajdując poczucie wspólnoty z mieszkańcami odległego Sachalina, miejsca uznawanego za wyklęte i przeklęte. Goźliński ze swobodą, finezją i sarkazmem wyszydza kompleksy narodowe i pychę Polaków, kolejno obnaża najróżniejsze mity (poświęcenia dla sprawy, heroizm zesłańców, wielkość żon podążających za skazanymi).

Wątek rdzennych mieszkańców Sachalina pozwala Autorowi zabrać głos w kwestii zdawałoby się pobocznej, a na pewno nieobecnej w polskiej literaturze romantycznej - relacji osadników i ludów zamieszkujących imperium rosyjskie. Może nieco naiwnie, a nawet irytująco wypada postawa Akana, w którym nie tylko nie ma ani krztyny poczucia wyższości białej rasy, a wręcz przeciwnie - dominuje fascynacja innością i szacunek dla spuścizny kulturowej nieuchronnie skazanej na zagładę w kontakcie z bezwzględną polityką imperium.

Bezwzględny świat zsyłki pozwala też ujawnić poglądy Goźlińskiego w kwestii męskiej supremacji: w świecie opartym na przemocy, gdzie kobiety zdają się odgrywać role drugoplanowe (podobnie jak w samej powieści), Autor zgrabnie rzuca światło na moralne pułapki wynikające ze stereotypów płciowych, a zarazem otwarcie, nieledwie brutalnie, pokazuje krańcowo różne doświadczenia zsyłki kobiet i mężczyzn. Ten aspekt pozwala ująć w powieści wątki, które składają się na historię codzienności, przez wieki pomijaną w przekazach skoncentrowanych na wielkich bitwach i wielkich postaciach, z pominięciem szarzyzny i ofiar pozostających w cieniu pomników.

Bardzo interesujące podejście do historii Polski: Goźliński swobodnie, z użyciem jak najbardziej współczesnego języka, trochę flirtuje a trochę polemizuje z tradycją romantyczną i mesjanizmem, porzuca schematyczne myślenie o polskiej historii z perspektywy postawy walki lub podporządkowania. Starszy brat Józefa Piłsudskiego, który jest bohaterem powieści, wybiera bowiem...

Wszystko w tej książce jest jak należy. Dobrze i ciekawie budowana fabuła oraz interesująca narracja. Autor z wielkim wyczuciem opisał śmierć Bronisia. Mimo, że jest to biografia zbeletryzowana rzetelnie przedstawia atmosferę czasów i wysokie prawdopodobieństwo zdarzeń.
Szkoda, że z braci Piłsudskich jeden przeszedł do historii i pamięci w wielkim splendorze, a drugi został całkowicie zapomniany!
Następny dowód jak bardzo literatura jest potrzebna,..... czasami pięknie pokazuje osobowości, które przeszły do historii bardzo, bardzo cichutko.
Ukłon dla autora za wspaniałą biografię tak niedocenionego człowieka, który pasowałby do naszych czasów. Jak mało kto szanował obce kultury, i dokonał dosłownie katorżniczej pracy, aby pokazać ich piękno i oryginalność.

Wszystko w tej książce jest jak należy. Dobrze i ciekawie budowana fabuła oraz interesująca narracja. Autor z wielkim wyczuciem opisał śmierć Bronisia. Mimo, że jest to biografia zbeletryzowana rzetelnie przedstawia atmosferę czasów i wysokie prawdopodobieństwo zdarzeń.
Szkoda, że z braci Piłsudskich jeden przeszedł do historii i pamięci w wielkim splendorze, a drugi...

Bardzo ciekawa dokumentalna opowieść o Syberii i historycznej postaci.

Bardzo ciekawa dokumentalna opowieść o Syberii i historycznej postaci.

Po książkę sięgnąłem dzięki Zygmuntowi Miłoszewskiemu, który jednego z fikcyjnych bohateróww swojej "Kwestii Ceny" obdarzył cechami kilku polskichbadaczy wschodnich rubierzy Rosji, m in. Bronisława Piłsudskiego.
O ile o Józefie, naczelniku odrodzonej po 123 latach zaborów ojczyzny słyszał każdy Polak, to starszy brat Marszałka jest postacią bardziej znaną w Rosji niż we własnym kraju. Niesłusznie, bo był to człowiek z bardzo burzliwym życiorysie. Już w czasie studiów w Petersburgu niefortunie wplątał się w spisek mający na celu zabicie cara Aleksandra II, po jego dekonspiracji został zesłany na Sachalin, gdzie zetknął się z tubylczymi plemionami Ajnów i Giliaków. 10 lat katorgi w "miejscu gdzie ludzkie życie wydaje się być anomalią, zbędnym dodatkiem" odmieniło jego losy, po odbyciu kary postanowił pozostać na wyspie i na prośbę Cesarskiej Akademii Nauk zająć się badaniem kultury jej rdzenych mieszkańców. W poźniejszym okresie życia trafił też do Kraju Kwitnącej Wiśni i był współzłożycielem Towarzystwa Japońsko-Polskiego, po powrocie do kraju mieszkał m in. w Zakopanem, gdzie prowadził badania etnograficzne Podhala. Zmarł samobójczą śmiercią w Paryżu na kilka miesięcy przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości.

Paweł Goźlinski ubrał biografię Bronisława Piłsudskiego w ramy wielowątkowej, pełnej zaskakujących zwrotów akcji powieści o człowieku dla którego mroczna wyspa na Oceanie Spokojnym staje się nowym domem. Napisał książkę o wybitnym badaczu bez tytułów naukowych, który spotyka się z odrzuceniem środowiska naukowego, obawiającego się osoby, która posiadając żywą, praktyczną wiedzę stanowi zagrożenie dla ich akademickich posad. W " Akanie" nie zabrakło także wątków romantycznych, autor opisuje dwie największe miłości swojego bohatera, fikcyjna postać Maryni odzwierciedla najważniejsze młodzieńcze miłości Bronisława, a Ciuusamma wywodząca się z rodu wodza Ajnów Bafunke Kimury to osoba , która żyła naprawdę i urodziła Piłsudskiemu dwóch synów.
"Akan" to także opowieść o świecie który przemija bezpowrotnie i o tubylczych ludach dla których zetknięcie z cywilizacją nie kończy się zbyt dobrze, bo często giną od chorób przywiezionych przez przybyszów albo są poddawani przymusowej asymilacji.

Po książkę sięgnąłem dzięki Zygmuntowi Miłoszewskiemu, który jednego z fikcyjnych bohateróww swojej "Kwestii Ceny" obdarzył cechami kilku polskichbadaczy wschodnich rubierzy Rosji, m in. Bronisława Piłsudskiego.
O ile o Józefie, naczelniku odrodzonej po 123 latach zaborów ojczyzny słyszał każdy Polak, to starszy brat Marszałka jest postacią bardziej znaną w Rosji niż we...

Bardzo dobrze napisana powieść. Pierwsze kilkadziesiąt stron to zaskoczenie, bo o Akanie na nich nie ma ani słowa - głównego bohatera poznajemy już, kiedy na dobre wsiąknęliśmy w przedstawiony przez Goźlińskiego magiczny świat.
Nie ma w nim zbyt wiele drastycznych szczegółów katorgi, to nie Inny świat czy Archipelag GUŁag. To historia kilku osób wpleciona w losy tajemniczego plemienia.
Barwny język, żywe postacie, wartka akcja, sporo emocji. Polecam.

Bardzo dobrze napisana powieść. Pierwsze kilkadziesiąt stron to zaskoczenie, bo o Akanie na nich nie ma ani słowa - głównego bohatera poznajemy już, kiedy na dobre wsiąknęliśmy w przedstawiony przez Goźlińskiego magiczny świat.
Nie ma w nim zbyt wiele drastycznych szczegółów katorgi, to nie Inny świat czy Archipelag GUŁag. To historia kilku osób wpleciona w losy...

Powieść o Bronisławie Piłsudskim. Zaskakująco dobra, m.in. dzięki … nie trzymaniu się ścisło życiorysu głównego bohatera oraz innych opisanych w powieści osób, w tym niestety także Wacława Sieroszewskiego.
Autor zapoznał się nie tylko z życiorysem bohatera i pozostałych osób, ale także ze związanymi z nimi szczegółami historycznymi, geograficznymi i etnograficznymi. Oprócz już wspomnianych osób występują w niej znane autentyczne postacie, takie jak Józef Piłsudski (i reszta ich rodziny), Anton Czechow, Lew Sternberg, Józef Łukasiewicz, Aleksander Uljanow (brat Lenina) czy pierwszy dowódca Marynarki Wojennej Drugiej Rzeczpospolitej – Kazimierz Porębski.
Pawłowi Goźlińskiemu udało się przedstawić starszego z braci Piłsudskich w sposób atrakcyjny i budzący należny szacunek dla tej zapomnianej i niedocenianej u nas postaci. Odpowiednio ułożył w tym celu i przedstawił fakty, niektóre naciągnął a jeden ważny element wątku romansowego (łatwo się domyśleć jaki) dodał, niezgodnie z prawdą historyczną (chociaż nie było to konieczne), by uatrakcyjnić fabułę, która i tak jest niezmiernie ciekawa, aczkolwiek niestety nie dla masowego czytelnika.
Autor stosuje naprzemiennie kilka typów narracji. Rozpoczyna się od pierwszoosobowej w wykonaniu postaci, która się nie przedstawia, ale każdy zainteresowany historią tego okresu bez trudu ją rozpozna. Potem w kolejnej części przeważa neutralna narracja trzecioosobowa, z ustępstwami na rzecz kartek z pamiętnika Bronisława Piłsudskiego, lub jego listów. Chronologia nie jest zachowana, lecz bardzo czytelna. Oczywiście w końcówce wszystkie narrację zbiegają się w jedną, by domknąć wszystkie wątki, a w zasadzie prawie wszystkie.
Powieść jest pisana językiem współczesnym, bez archaizacji, z drobnymi wstawkami dziś mniej popularnych słów czy zwrotów. Pojawiają się krótkie zdania bądź słowa zarówno z rosyjskiego, jak i z języków ludów Sachalinu czy nawet japońskiego i angielskiego. Wszystko w konwencji realistycznej, bliskiej naturalizmowi, bez pomijania sfer nieistniejących w powieściach pisanych ku pokrzepieniu serc (np. kwestie bytowe, higieniczne i intymne). Bohater oraz jemu współcześni są ludźmi z krwi i kości o jasno zarysowanych motywacjach i osobowościach. Kultury Nawchów i Ajnów są pokazane z szacunkiem, tak jakby chciał nasz zapomniany rodak, zaś wizerunek Polaków, Ukraińców, Japończyków czy Anglosasów jest dokładnie taki sam – nie nacja i przynależność państwowa determinuje cechy ludzkie. Dobrzy i źli są w każdym społeczeństwie.
Ale co najważniejsze – przeczytanie powieści powoduje chęć jak najszybszego pogłębienia wiedzy na temat jej bohaterów – zarówno wymienionych z nazwiska, jak i rdzennych ludów Sachalinu.

Powieść o Bronisławie Piłsudskim. Zaskakująco dobra, m.in. dzięki … nie trzymaniu się ścisło życiorysu głównego bohatera oraz innych opisanych w powieści osób, w tym niestety także Wacława Sieroszewskiego.
Autor zapoznał się nie tylko z życiorysem bohatera i pozostałych osób, ale także ze związanymi z nimi szczegółami historycznymi, geograficznymi i etnograficznymi. Oprócz...

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem wydarzeń odkrywamy w tym sens - tak po prostu wygląda życie, jeżeli tylko mamy możliwość spojrzeć na nie „z zewnątrz”. Dopiero gdy znamy wszystkie zdarzenia i ich sploty odkrywamy, że poczucie winy towarzyszące latami może okazać się błędną interpretacją lub brakiem informacji, a pokuta może być za niepopełnione grzechy. Ale wiemy o tym tylko my, czytelnicy, bo nie każdy bohater doczekał wyjaśnienia swojej tajemnicy.

Broniś - człowiek brutalnie wyrwany z „normalności” u progu swej dorosłości, skazany na życie w lodowym piekle. Bohater wielokrotnie jest nazywany zdrobnieniem, nawet jeśli autor poprowadził go już w dorosły wiek. Wydaje się, że ogrom pracy, zebranych materiałów, miesiące (lata?) spędzone na pisaniu z pewnością sprawiły, że stworzyła się między piszącym i opisywanym szczególna więź, nawet jeśli „wciąż mi się wymykał i wymyka” - jak wyznaje autor w posłowiu. I pewnie z powodu tej specyficznej relacji, czy chcemy tego czy nie, zarażamy się sympatią, bo autor nie pozwala nikomu przewyższyć jego Bronisia, bez względu na to jak bardzo doceniła innych bohaterów historia. Co prawda bogactwo wydarzeń powoduje, że niektóre wątki momentami przyćmiewają wiodącą postać, ale po wielu stronach dalszej lektury widać jak dokładnie pasują do jego życiowej układanki.

Patronkami kolejnych etapów losów Bronisława są kobiety - tak bardzo różne, jak odmienne były miejsca i warunki w jakich przyszło mu żyć, lecz z żadną nie dane mu było na trwałe stworzyć rodziny.

Jednak polska krew krąży wśród Ajnów. Gdy obecnie, po ponad stu latach znajduję w Internecie informacje o Japończyku z Hokkaido który uczy się polskiego, włada nim doskonale, a w dodatku jego babka pochodzi z Sachalina, to wyobraźnia szaleje i podpowiada nie potwierdzone rozwiązania, bo jak w książce - czas splata nici wydarzeń w węzły i supły, które dopiero przy spojrzeniu z dystansu nabierają sensu.

Post scriptum:
Pomimo całej doniosłości i powagi tematu, nie odmówię sobie okropnie trywialnego wytknięcia nieścisłości w detalach, w jakie autor ubiera jedną z postaci. Ta, która „skórę nosi swobodniej niż swoje suknie”, raz zatrzymuje wzrok głównego bohatera na swym „łonie skrytym pod orzechowym puchem”, zaś w innych okolicznościach „pod cienką koszulką widzi jej szerokie biodra i czarną wyspę między udami”. Rozumiem, że dokładność oddania historycznych faktów jest bardziej istotna niż kolorystyczna dokładność mało istotnych detali, więc traktuję tę drobną nieścisłość jako delikatne faux pas, które większości i tak pewnie umknęło.

Wbrew tytułowi nie jest to powieść wyłącznie o Bronisławie Piłsudskim – otrzymujemy ogromną dawkę wiedzy o ludziach z różnych sfer społeczeństwa, opisanych bez upiększeń i retuszu. Powieść jest niecodzienna, wyjątkowo realistyczna, a bohaterowie prawdziwi są aż do fizjologicznych szczegółów. Nieciągłość narracji i pocięta chronologia na początku drażni, jednak z upływem...

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć przepełniona smutkiem powieść o niezwykłym człowieku, którego los rzucił do krainy niezwykłego ludu Ajnów i który przez wrodzoną wrażliwość podjął się trudu ochrony dziedzictwa kulturowego tego ludu, który zarówno dla Europejczyków jak i Japończyków uznawany był za dzikusów.

Autor wspaniale splata wątki, a jego powieść ma trudną do zdefiniowania głębię. Nie jest to powieść optymistyczna - to trudna książka, bez łatwych rozwiązań, bez happy endu i bez pokrzepiającego przesłania. Ale na pewno warta jest przeczytania. Polecam nie tylko na długie zimowe wieczory.

Przyznam, że do lektury tej niezwykłej książki zachęciła mnie lektura "Kwestii Ceny" Z. Miłoszewskiego (książki, swoją drogą bardzo przeciętnej - ale to jest przedmiot innej recenzji), choć życiorys Bronisława Piłsudzkiego - starszego brata Marszałka - fascynował mnie od dawna.

Powieść P. Goźlińskiego spełniła moje oczekiwania - to przemyślana, klimatyczna, choć...

No nie dam rady :(

No nie dam rady :(