Dobry kryminał to nie tylko klimat powieści (nie, nie chodzi mi o pogodę), fachowy język, czy ciekawi bohaterowie. Aby lektura zapadła nam w pamięć, potrzeba czegoś więcej niż ładne słówka i ciągłe zwroty akcji. Konieczne jest coś, co sprawi, że powiemy: „a niech to, kompletnie się tego nie spodziewałem”. Dobry kryminał potrzebuje elementu zaskoczenia. Najlepiej takiego przez duże „Z“.

Jednakże zaskoczyć czytelnika wcale nie jest tak łatwo. Zwłaszcza takiego, który dużo czyta. Autorzy prześcigają się w pomysłach, ale nie zawsze wszystko działa tak, jak powinno. Czasem coś zgrzyta. Jak piasek w ustach. Nie ma co się oszukiwać. Aby stworzyć coś zaskakującego, trzeba nie tylko dobrze znać opisywaną historię, ale i wczuć się w bohaterów. Znać tworzony przez samego siebie świat. Uwierzcie mi, to jest trudniejsze, niż się wydaje. Tym bardziej należy być wyczulonym na dobre kryminały. Na przykład takie jak „Glatz. Kraj Pana Boga”.

Tym razem na ekscentrycznego kapitana Wilhelma Kleina przyjdzie nam trochę poczekać. Po złapaniu Geometrycznego Zabójcy, w kłodzkiej policji zostaje utworzony Wydział Kryminalny. Na jego czele zasiada Franz Koschella, który wydatnie przyczynił się do wyjaśnienia tajemniczych morderstw opisanych w pierwszym tomie. Tym razem Wachmistrz Koschella zostaje wysłany do Dusznik, gdzie znaleziono zwłoki młodej kobiety. Jakby tego było mało, wszystko wskazuje na to, że jest to Sabine Hunfeld – zaginiona kilka lat temu córka znanego importera cygar.

Na tym sztampowość historii się kończy. Otóż Koschella bardzo szybko odkrywa, kto stał za porwaniem. Na tym książka się jednak nie kończy. Wachmistrz, nie czekając na sąd, postanawia samemu wymierzyć oprawcy sprawiedliwość. I właśnie od tego momentu zaczyna się robić bardzo ciekawie. Tomasz Duszyński świetnie orientuje się, co się sprawdza w kryminałach, a co nie. Dzięki temu otrzymujemy książkę, która jest nie tylko ciekawa, ale i zaskakująca. Autor potrafi każdy motyw tak przekręcić, że wyciska z niego więcej niż sto procent.

Duszyński nie sili się również na ponowne opisywanie tych samych miejsc w Kłodzku. Tym razem rzuca nas po pobliskich okolicach (na przykład Dusznikach), odkrywając wiele zalet Dolnego Śląska. Ta wycieczka krajoznawczo-poznawcza świetnie komponuje się z działaniami Koschelli i Kleina, który pojawia się po niezrozumiałym działaniu Wachmistrza. Autor nie tylko pokazuje, jak w dwudziestoleciu międzywojennym odpoczywały elity, ale i zagłębia się w dzielnice zamieszkane przez biedotę. Koniec końców puenta jest podobna. Nieważne, ile masz pieniędzy w portfelu, są sytuacje w życiu, w których jesteś pozostawiony sam sobie.

Autor nie ucieka w swej książce od trudnych tematów. Problem biedy – zwłaszcza po wojnie – jest poważny, gdyż trudno wyrwać się ubóstwa, jeżeli brakuje perspektyw. Najszybszą i najprostszą drogą wydaje się działalność przestępcza, zwłaszcza w czasach, kiedy kryminalistyka i kryminologia są w powijakach.

„Glatz. Kraj Pana Boga” czyta się naprawdę świetnie. Autor panuje nad postaciami, zna ich motywacje, angażuje Czytelnika, a także zachęca do odwiedzin Kłodzka. Książka na żadnym etapie nie nuży. Wręcz przeciwnie, bardzo trudno jest się oderwać. Jednak najbardziej cieszy mnie świadomość powstawania trzeciego tomu. Ponowna wizyta w tym urokliwym mieście cieszy mnie bardziej niż kolejny gol Roberta Lewandowskiego. Polecam!

Michał Wnuk