Ruch krucjatowy przez dekady dziejów średniowiecznej Europy rozpalał emocje – z większym lub mniejszym natężeniem – od Hiszpanii przez wybrzeża Morza Śródziemnego po nieprzebyte puszcze wschodnich połaci kontynentu. Dla jednych, tych najbardziej zagrożonych konfliktami na płonących granicach między islamem a chrześcijaństwem, był sprawą życia lub śmierci. Dla innych, którzy o tych zagrożeniach słyszeli tylko z podkoloryzowanych opowiadań, był okazją na osiągnięcie celów religijnych, choć przede wszystkim szansą na wzbogacenie się i wieczną sławę krzyżowca. Szansę na realizację interesów i interesików upatrywały w krucjatach praktycznie wszystkie warstwy społeczne – od duchownych, z papieżami (którzy zainicjowali krucjaty w końcówce XI wieku) na czele, przez koronowane głowy i możnowładców po zbiedniałą lub niemającą szans na spadek szlachtę. Dotychczasowe życie porzucali też, uwiedzeni przez charyzmatycznych nierzadko duchownych, wszyscy pozostali – chłopi, miejska biedota, wieczni tułacze, których szlak prowadzący do Ziemi Świętej nie był znaczony chwalebnymi uczynkami, jak by na pielgrzymów przystało, ale kradzieżami, tumultami i zbrodniami, z pogromami na Żydach włącznie.

Za przedstawienie historii wojen o Ziemię Świętą, jak głosi podtytuł „Krzyżowców”, zabrał się Dan Jones, przedstawiciel młodszego pokolenia brytyjskich historyków, znany polskim Czytelnikom z wcześniejszych książek, poświęconych chociażby templariuszom czy dynastii Plantagenetów. Najnowsze dzieło wydał na polskim rynku Znak, robiąc wzorcową robotę. Blisko 600-stronicowa publikacja ma twardą oprawę, dobrej jakości papier, sporo kolorowych ilustracji i czytelne mapy – dobrze się to „trzyma” i czyta, o czym za chwilę.

Książkę podzielono na trzy części. Chronologicznie, a więc w pierwszej części zaczynamy lekturę od genezy ruchu krucjatowego, a kończymy na pierwszej wyprawie krzyżowej i zdobyciu Jerozolimy w 1099 roku. Sukces krucjaty zaowocował powstaniem państw krzyżowych w Syrii i Palestynie, o czym opowiada druga część książki, sfinalizowana zdobyciem Świętego Miasta przez armię Saladyna w 1187 roku. W tej części jest także mowa o rekonkwiście w Hiszpanii i ruchu krucjatowym nad Bałtykiem. Ostatnia część pracy Jonesa to właściwie „wsteczne odliczanie” w oczekiwaniu na koniec państw założonych przez krzyżowców pod koniec XI wieku w Ziemi Świętej i okolicach. Przenosimy się także do południowej Francji, która spłynęła krwią podczas krucjat przeciwko „heretykom”, oraz na tereny dzisiejszej Polski i Litwy, gdzie – dość pobieżnie – przedstawione są starania Zakonu Krzyżackiego w „nawracaniu” Prusów i Litwinów, ostatnich pogan Europy.

Datą graniczną nie jest ostateczny upadek Królestwa Jerozolimskiego w 1291 roku, ale data „1492”, czyli – jak pisze Autor – skierowanie energii ruchu krucjatowego na zachód, ku Nowemu Światu, za sprawą pierwszych odkryć Krzysztofa Kolumba. Trzecią część książki kończy krótkie podsumowanie ewolucji pamięci o ruchu krucjatowym aż po współczesność, w tym powoływanie się na te idee przez zamachowców z Andersem Breivikiem i Brentonem Tarrantem na czele.

Autor „wielką” historię krucjat opowiada także za pomocą epizodów i przedstawienia losów konkretnych uczestników wydarzeń. Przewodnikami w tej historii są postacie z obu stron frontu wojen religijnych. To ciekawy zabieg, który przez pryzmat „dynamiki” lektury się sprawdza. Przewodnikami są kobiety i mężczyźni, chrześcijanie obrządku zachodniego i wschodniego, sunnici i szyici. Z jednej strony mamy Anglików, Walijczyków, Francuzów, Skandynawów, Niemców, Włochów, Hiszpanów, Portugalczyków, mieszkańców Bałkanów. Z drugiej strony są Arabowie, Żydzi, Turcy, Kurdowie, Syryjczycy, Egipcjanie, Berberowie czy Mongołowie. Jak zaznacza sam autor, „narracja obejmuje zatem wiele postaci, których losy mają złożyć się na kalejdoskopowy, intrygujący i wielobarwny obraz tamtych epok”.

Styl opowiadania ma Dan Jones zgoła nieakademicki, co oczywiście jest siłą tej książki. Ale do barwnego i sprawnego języka zdołał już Czytelników przyzwyczaić. Książkę czyta się dobrze, czasami wręcz wciąga, mimo iż ruch krucjatowy nie jest oczywiście jakąś „białą plamą” i każdy o nim mniej lub więcej słyszał, a i historycy temat ten eksploatują z powodzeniem od wielu lat. Mimo to Jonesowi udaje się tak prowadzić narrację, umiejętnie korzystać ze źródeł z epoki i sypać ciekawostkami, że całość składa się na pozycję absolutnie wartą poznania.

Ruch krucjatowy przez dekady dziejów średniowiecznej Europy rozpalał emocje – z większym lub mniejszym natężeniem – od Hiszpanii przez wybrzeża Morza Śródziemnego po nieprzebyte puszcze wschodnich połaci kontynentu. Dla jednych, tych najbardziej zagrożonych konfliktami na płonących granicach między islamem a chrześcijaństwem, był sprawą życia lub śmierci. Dla innych, którzy...

Dobra, ciekawa, interesująca. Momentami sucho napisana, ale ujdzie w tłoku.

Dobra, ciekawa, interesująca. Momentami sucho napisana, ale ujdzie w tłoku.

Wojny o "Królestwo Niebieskie" trwające do dziś...w książce akurat te średniowieczne 😉

Wojny o "Królestwo Niebieskie" trwające do dziś...w książce akurat te średniowieczne 😉

Według mnie bardzo dobre pióro. Napisane niezwykle wnikliwie, bez przesytu informacji, ale jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że jest to pokaźnych rozmiarów książka. Jest to dobra opcja na zapoznanie się z tematem tytułowych krucjat. Autor nie pisze w sposób nudny i bezbarwny, oraz ma ciekawy punkt widzenia i odniesienia, ale pozycja nie jest przesadnie nacechowana emocjonalnie. Widać erudycję. Bogate przypisy oraz naprawdę wiele przydatnych ciekawostek. To co również bardzo cenne to przedstawienie punktu widzenia wypraw krzyżowych od strony Arabów- Seldżuków, Fatymidów itd. Dla laików takich jak ja serdecznie polecam.

Według mnie bardzo dobre pióro. Napisane niezwykle wnikliwie, bez przesytu informacji, ale jednocześnie trzeba mieć na uwadze, że jest to pokaźnych rozmiarów książka. Jest to dobra opcja na zapoznanie się z tematem tytułowych krucjat. Autor nie pisze w sposób nudny i bezbarwny, oraz ma ciekawy punkt widzenia i odniesienia, ale pozycja nie jest przesadnie nacechowana...

Kolejna znakomita publikacja i synteza wszelkich działań zbrojnych podejmowanych w imieniu Chrystusa, nieskupiająca się wyłącznie - wbrew podtytułowi - na konfliktach rozgrywających się na, jak się okazuje wyjątkowo szeroko pojmowanej przez ich inicjatorów, Ziemi Świętej.

Obejmuje też pełną przemocy i okrucieństwa historię wszelkich wypraw i ekspedycji przeciwko, wskazanym przez papieży, biskupów i możnych - dążących do osiągnięcia celów i rzeczy przyziemnych (mimo górnolotnie brzmiących wezwań i uduchowionych deklaracji),bogactw, włości i władzy - heretykom i poganom, niemal we wszystkich zakątkach średniowiecznego świata.

Książka zadziwiająco (choć w przypadku tego autora dziwić to już nie powinno) przystępna, ogromnie wciągająca i o tyleż wstrząsająca! Polecam!

Kolejna znakomita publikacja i synteza wszelkich działań zbrojnych podejmowanych w imieniu Chrystusa, nieskupiająca się wyłącznie - wbrew podtytułowi - na konfliktach rozgrywających się na, jak się okazuje wyjątkowo szeroko pojmowanej przez ich inicjatorów, Ziemi Świętej.

Obejmuje też pełną przemocy i okrucieństwa historię wszelkich wypraw i ekspedycji przeciwko,...

Trochę zbyt "frywolne" podejście, do tego co jest podawane w źródłach (nie w każdym momencie, ale daje się to zauważyć). Cel książki jasny - spopularyzowanie wśród "laików", tamtego okresu i próba zainteresowania tematem. Pióro na pewno niezłe, oczywiście jak na pracę popularnonaukową. Do Runcimana brakuje sporo (kiedy w końcu doczekam się wznowienia, jego trzytomowej pozycji o krucjatach?). Na minus również pojawiające się w tekście - pojęcia (nowoczesno-lewicowe) - bigoteria i mizoginizm. Pan autor chyba zapomniał (albo nie chce pamiętać),że jeżeli opisujemy wydarzenia historyczne, to trzymamy się raczej zwyczajów i praw wówczas obowiązujących, a nie oceniamy z dzisiejszego punktu widzenia (jako zarzut w stosunku do nich).

Trochę zbyt "frywolne" podejście, do tego co jest podawane w źródłach (nie w każdym momencie, ale daje się to zauważyć). Cel książki jasny - spopularyzowanie wśród "laików", tamtego okresu i próba zainteresowania tematem. Pióro na pewno niezłe, oczywiście jak na pracę popularnonaukową. Do Runcimana brakuje sporo (kiedy w końcu doczekam się wznowienia, jego trzytomowej...

"Krzyżowcy. Epicka historia wojen o Ziemię Świętą" Dana Jonesa to książka zdecydowanie warta uwagi. 27 rozdziałów, z których każdy przedstawia okres krucjat z innej perspektywy, przeprowadzając czytelnika przez ten bardzo kontrowersyjny i niejednoznaczny (zwłaszcza biorąc pod uwagę chrześcijaństwo) okres dziejów. Każda osoba zainteresowana tematem wypraw krzyżowych powinna sięgnąć po tę pozycję, nie tylko ze względu na jej merytorykę, ale i język czy barwne opisy. Co istotne, autor nie oszczędza żadnej ze stron, nie opowiada się ani za chrześcijanami, ani muzułmanami, neutralnie i obiektywnie przedstawia jeden z mroczniejszych etapów tzw. mrocznych wieków. Do tego dochodzą mapy - bardzo istotny element w tego typu książkach. Polecam

"Krzyżowcy. Epicka historia wojen o Ziemię Świętą" Dana Jonesa to książka zdecydowanie warta uwagi. 27 rozdziałów, z których każdy przedstawia okres krucjat z innej perspektywy, przeprowadzając czytelnika przez ten bardzo kontrowersyjny i niejednoznaczny (zwłaszcza biorąc pod uwagę chrześcijaństwo) okres dziejów. Każda osoba zainteresowana tematem wypraw krzyżowych powinna...

Dość ciekawe opracowanie poświęcone historii wypraw krzyżowych. Co prawda uważam, że określenie "epicka" użyte w tytule, jest nieco na wyrost, ale i tak jest to dobra książka.

Dan Jones nie opisuje w ciągu chronologicznym (jak Runciman w "Dziejach wypraw krzyżowych") wydarzeń związanych z krucjatami, choć chronologia jest tu zasadniczo zachowana. Jones opisuje raczej postaci historyczne, które wywarły największy wpływ na powstanie, przebieg oraz upadek zarówno samej idei krucjat, jak i konkretnych zdarzeń (bitew, traktatów itp.). Robi to w ogólnie dość ciekawy sposób, choć - jak już napisałem - o jakiejkolwiek epickości nie może być tu mowy. Ot, po prostu w miarę ciekawa książka dla zainteresowanych tą tematyką.

Z książki dowiemy się też, skąd w ogóle wzięła się idea wypraw krzyżowych, kto i dlaczego w różnych okresach ją wspierał i podsycał. Jakie naprawdę pobudki przyświecały niektórym z ważniejszych uczestników tamtych wydarzeń. Dla czytelnika bardziej obeznanego z tematem - raczej nic odkrywczego. Ciekawostką może być fakt, że autor pobocznie wspomina także o "krucjatach" prowadzonych w Europie przeciwko chrześcijańskim heretykom (np. albigensom) oraz o krzyżackich rejzach, które przez uczestników tamtych wydarzeń były podciągane pod miano krucjat, choć zarówno oni wtedy, jak i my obecnie doskonale zdajemy sobie sprawę z faktu, że w tym przypadku "nawracanie pogan" było jedynie pretekstem do wypraw łupieżczych oraz do powiększania stanu posiadania.

Dla każdego, kto chciałby dowiedzieć się czegoś więcej o tamtych wydarzeniach, lektura godna polecenia, zwłaszcza że jeden z końcowych rozdziałów nosi tytuł "Krzyżowcy 2.0" i może on stanowić przyczynek do zrozumienia obecnych zadrażnień pomiędzy - właśnie - jak to dobrze określić? Pomiędzy Wschodem a Zachodem? Pomiędzy Islamem a Chrześcijaństwem? Może pomiędzy różnymi koncepcjami kulturowymi i społecznymi? Jak zwał, tak zwał. Chodzi o to, że to, czego świadkami jesteśmy współcześnie, nie wzięło się z niczego, a wbrew pozorom, dzieje wypraw krzyżowych, mogą być bardzo pomocne w pojęciu, o co tu chodzi, oraz w wyciągnięciu własnych wniosków dotyczących obecnych nieporozumień i napięć.

Dość ciekawe opracowanie poświęcone historii wypraw krzyżowych. Co prawda uważam, że określenie "epicka" użyte w tytule, jest nieco na wyrost, ale i tak jest to dobra książka.

Dan Jones nie opisuje w ciągu chronologicznym (jak Runciman w "Dziejach wypraw krzyżowych") wydarzeń związanych z krucjatami, choć chronologia jest tu zasadniczo zachowana. Jones opisuje raczej...

Dan Jones to znakomity pisarz. Pisałem to już przy okazji lektury poprzednich jego prac, ale zauważania tego faktu nigdy dosyć. Styl, którym się posługuje, jest tak zbliżony do powieści, że czytanie jego książki o krucjatach to prawdziwa przyjemność. Jego narracja jest bardzo logiczna, choć mogłoby się wydawać, że w przypadku opisywania ruchów krucjatowych w wielu miejscach świata mogłoby się zakraść w nią nieco chaosu. Na pewno jest to dobra lektura dla chcących poznać temat wypraw krzyżowych. Bardziej obeznani raczej nie znajdą tutaj wielu nowości, ale jedni i drudzy będą się dobrze bawić, sięgając po książkę Jonesa.

Dan Jones to znakomity pisarz. Pisałem to już przy okazji lektury poprzednich jego prac, ale zauważania tego faktu nigdy dosyć. Styl, którym się posługuje, jest tak zbliżony do powieści, że czytanie jego książki o krucjatach to prawdziwa przyjemność. Jego narracja jest bardzo logiczna, choć mogłoby się wydawać, że w przypadku opisywania ruchów krucjatowych w wielu miejscach...

No cóż, zacznę od podtytułu o "epickiej historii wojen o Ziemię Świętą", bo książka nie dotyczy tylko walk w Syrii, Palestynie czy Egipcie, ale Jones porusza także tematykę krucjat w Hiszpanii czy nad Bałtykiem. Autor nie ukrywa, że kieruje swoją pracę do laików, niestety podobnie jak w przypadku "Templariuszy" jestem trochę rozczarowany. We wprowadzeniu można przeczytać, że Jones miał ukazać serię epizodów i skupić się na konkretnych uczestnikach krucjat, co razem miało dać historyczny obraz wypraw krzyżowych. No i właśnie, niby wszystko jest w porządku, ale książka jest do bólu sztampowa i w ostateczności czytelnik dostaje skróconą historię krucjat. Miał Jones inklinacje, żeby spojrzeć na temat oczami mniej znanych postaci, podobały mi się fragmenty dotyczące króla Norwegii Sigurda I, królowej Melisandy, Małgorzaty z Beverley, Marino Sanudo czy Boucicauta. Dobrze też, że Jones wychodził poza Ziemie Świętą i pokazywał krucjaty także w innych rejonach, ale generalnie robił to zbyt rzadko i trzymał się utartych już szlaków. Co do narracji, trudno się do czegoś przyczepić, są anegdoty, ciekawostki, czyli wszystko to, co zgodnie z życzeniem autora ma zachęcić do sięgnięcia po poważniejsze lektury. Książka jest ładnie wydana, zawiera 10 map oraz kolorową wkładkę ilustracyjną oraz indeks. Ponadto, tekst uzupełniają załączniki - biogramy najważniejszych postaci, spisy władców Królestwa Jerozolimskiego, papieży oraz cesarzy. Jako pozycja dla laików, książka jest znakomita, jednak bardziej oczytany czytelnik raczej nie znajdzie tu nic nowego, czego by nie przeczytał w innych lekturach dotyczących tematyki wypraw krzyżowych.

No cóż, zacznę od podtytułu o "epickiej historii wojen o Ziemię Świętą", bo książka nie dotyczy tylko walk w Syrii, Palestynie czy Egipcie, ale Jones porusza także tematykę krucjat w Hiszpanii czy nad Bałtykiem. Autor nie ukrywa, że kieruje swoją pracę do laików, niestety podobnie jak w przypadku "Templariuszy" jestem trochę rozczarowany. We wprowadzeniu można przeczytać,...