Szlachta polska, jeszcze w XVIII wieku u progu epoki stanisławowskiej, zajmowała wyjątkową pozycję w Rzeczypospolitej. Stan ten zdołał zmonopolizować posiadanie ziemi, a także przejął w swoje ręce pełnię władzy politycznej. Ale nie tylko te, wyjątkowe zresztą cechy, wyróżniały szlachtę polską wśród innych europejskich grup "dobrze urodzonych". Fenomen szlachty polskiej polegał, między innymi, na wyjątkowo dużej, w porównaniu z innymi krajami liczebności tej rządzącej klasy. Autorzy nowszych szacunków skłonni są określić liczbę szlachty w Polsce na 8% ogółu ludności w ostatnim ćwierćwieczu XVIII stulecia. Szlachta polska była wtedy ogromnie zróżnicowana pod względem majątkowym i pozycji politycznej w państwie. A skala tego zróżnicowana była olbrzymia: od magnata kilkusetwioskowego do bezrolnego szlachetki, szukającego środków do życia w pracy u posesjonatów, jak również w miastach.

Kluczem do poznania fenomenu szlachty polskiej są studia właśnie nad drobną szlachtą, bo ona rzeczywiście "robiła" tę wielką liczebność "dobrze urodzonych" w Polsce. Jak wykazały najnowsze badania, 75% całego stanu szlacheckiego w Galicji stanowiła drobna szlachta.