Utwory wybrane w przekładzie Antoniego Libery. Dramaty, słuchowiska, scenariusze

Sedno.

Sedno.

Pokaż mimo to

Przede mną leżą rezultaty wiwisekcji ludzkiej osobowości. Nie są to fragmentaryczne szczątki, bezładnie rozrzucone po słabiej lub mocniej doświetlonej scenie. Przyglądam się raczej pokaźnych rozmiarów wnętrznościom psychiki osób, których gadające twarze zostały wywołane do odpowiedzi przez Samuela Becketta. Nie jest ważna ich czarna przyszłość lub nie do wybaczenia przeszłość. Ważne są wyżyny pesymizmu na jakie wzniosły się te z pozoru nudne postaci. Wspinające się z maksymalną prostotą na wzniesienia absurdu, trwonią słowa na monologi, które dla niektórych osób mogą się wydać zupełnie niepotrzebne. Jednak chętnie uczestniczę w ich trudach wyłuskiwania własnego "ja" z pustki otaczającego chaosu. Bo uwielbiam, kiedy dookoła dzieje się coś na kształt "tworzenia wrażenia istnienia". To pasjonujące zajęcie nie pozwala mi się nudzić.

Tego mi właśnie dostarczył Beckett. Nie pozwolił się odprężyć. Zabronił wytchnienia od cudacznych sytuacji dla których czas nie istnieje. Pozwolił tylko myśleć, wciąż myśleć nad sensem swojego życia będącego punktem w czeluściach depresji. W sztukach irlandzkiego dramaturga brak słońca. Fale oceanu są ołowiane a z łoskotem przewala się tylko napięcie, które widoczne jest na każdej studiowanej fizjonomii. Chyba nikt na świecie nie myśli tak pokrętnie jak bohaterowie Becketta. W nurtach niepamięci topią się ich oderwane od rzeczywistości myśli, gdy oni podejrzewają, że w tym samym momencie znajdują się na najwyższych szczytach świadomości.

Czasami słyszałem jedynie niezrozumiałe brzęczenie, zamiast poprawnie wypowiadanych zdań. W wielu sytuacjach widziałem tylko drażniące światło, oświetlające punktowo, skupione na intelektualnym wysiłku głowy. Co wtedy czułem? Czy odczuwałem obecność umarłych za życia ludzi? Czy doceniałem pracę specjalisty od pewnych, nękających ludzkość niepokojów? Z pewnością brałem udział w retrospekcjach, podczas których myśli trafiają na mury nie do przebicia. Odnajdywałem się w ciężkich walkach, jakie toczą sami ze sobą bohaterowie dramatów Samuela Becketta. Z miotających się mózgów wylewały się potoki słów. Przyzwyczaiłem się do takich krajobrazów a przeszywające mnie z początku refleksyjne dreszcze, stały się po prostu sposobem na odczuwanie prawdziwego życia.

Po co to komu? W jakim celu można mówić o wszystkim i o niczym? Czy Beckett chciał pokazać, że nie ma już więcej niczego do wymyślenia poza obrazami pełnymi daremnych prób? Odpowiedzi będzie tyle, ilu czytelników próbujących zgłębić tajniki rozumu. Pewne jest tylko to, że twórczość Samuela Becketta nie ułatwia odprężenia po dniu ciężkiej pracy i wymaga dużego wysiłku. Podczas przeżywania jego teatru absurdu czułem, że w którekolwiek miejsce ludzkiej jaźni bym zajrzał, tam napotykam jedynie pustkę. Za każdym razem doświadczałem do cna wypalonych uczuć i uczestniczyłem w ekshumacji przeszłych i ciężkich emocjonalnie zdarzeń. Tak naprawdę, to po lekturze twórczości Samuela Becketta, nadal pozostaję z bagażem niedopowiedzeń i gdyby ten pisarz żył, to chętnie bym mu zadał wiele pytań, dotyczących istoty tworzenia tego typu literatury.

Przede mną leżą rezultaty wiwisekcji ludzkiej osobowości. Nie są to fragmentaryczne szczątki, bezładnie rozrzucone po słabiej lub mocniej doświetlonej scenie. Przyglądam się raczej pokaźnych rozmiarów wnętrznościom psychiki osób, których gadające twarze zostały wywołane do odpowiedzi przez Samuela Becketta. Nie jest ważna ich czarna przyszłość lub nie do wybaczenia...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Najobszerniejszy zbiór twórczości Samuela Becketta jaki dotychczas się w Polsce ukazał.

Utwory Becketta przepojone są pesymizmem i bezsensem ludzkiej egzystencji.

Pierwszy tom podzielony jest na trzy części: dramaty, a także w dużo mniejszej pojemności słuchowiska i scenariusze. Wszystko z olbrzymią liczbą przypisów Antoniego Libery. Są to bardzo przydatne wyjaśnienie, niestety z drugiej strony wydaje się że jest tego za wiele – nieraz po kilkanaście i więcej odniesień na stronie, co wytrąca z lektury, tym bardziej, iż często ów przypis oznajmia błahostkę np. jak „Zdanie tylko w wersji angielskiej”... W kolejnych edycjach sugerowałbym drastyczne obniżenie ilości przypisu, z dodaniem całościowej analizy każdego utworu bo tego mi najbardziej brakowało.

Po krótce postaram się coś tam napisać o każdym utworze, choć nie będzie to łatwe... Gdy Beckett dowiedział się że przyznano mu nagrodę Nobla za to, że „w nowych dla dramatu i prozy formach ukazuje wzniosłość człowieka w jego skrajnym opuszczeniu” miał podobno zakrzyknąć, że „to katastrofa!”. To tylko pokazuje jak trudna jest jego twórczość. Ja nawet nie będę silił się na interpretacje, bo samo wzmiankowe streszczenie dramatów (a raczej jego nieudolna próba w moim przypadku) jest bardzo ciężkie, a co dopiero ich analiza...

D – R – A – M – A – T - Y

CZEKAJĄC NA GODOTA
Najsłynniejszy dramat Becketta. Podobno jedyny w miarę przyswajalny, aczkolwiek ... po lekturze którego większość czytelników daje sobie spokój z Beckettem...
Dwóch lumpów czeka bezskutecznie na mitycznego/wyimaginowanego/boskiego Godota, który w ogóle nie przychodzi. Totalny bezsens ludzkiej egzystencji. Bohaterzy nawet nie potrafią się samounicestwić...

KOŃCÓWKA
Drugi bardzo ważny utwór irlandzkiego pisarza – zdaniem Becketta najlepszy, a jak dla mnie niezrozumiały mimo, iż dwa razy czytałem. Przewijają się motywy biblijne (ukrzyżowania).

AKT BEZ SŁÓW
O mężczyźnie non stop zamyślonym, któremu nic nie wychodzi.

AKT BEZ SŁÓW II
Satyryczno-groteskowy utwór o przemieszczaniu się dwóch worków przez przeciwstawne postacie.

OSTATNIA TAŚMA
Mężczyzna odsłuchuje po latach swoje nagrania z młodości, negatywnie swój dawny głos oceniając, wyrzeka się swego własnego postępowania.

FRAGMENT DRAMATYCZNY II
Rozmowa dwóch osób porządkujących dokumenty trzeciej – chorobliwie wrażliwej na opinie innych.

SZCZĘŚLIWE DNI
Radosna kobieta zapada się w ziemię, nie zdając sobie sprawy lub ignorując swoje nieszczęście.

KOMEDIA
Rozmowa nieruchomych w urnach dwóch kobiet i mężczyzny o stosunkach damsko – męskich.

NIE JA
Monolog o sierocie, samotnej dziewczynce, porzuconej przez rodziców, upośledzonym podrzutku uosabiającym kondycję ludzkości.

WTEDY GDY
Trzy głosy mówiące historię młodości, wieku dojrzałego i starości.

KROKI
Rozmowa niedołężnej staruszki z córką, natręctwa psychiczne.

PARTIA SOLOWA
O samotnym mężczyźnie, którego zgubiło to, że się urodził.

IMPROMPTU „OHIO”
Czytający czyta jakąś smutną historię, a słuchający poprzez stuknięcia nawiguje nim.

KATASTROFA
Na planie filmowym charakteryzacja głównego bohatera.

CO GDZIE
Gra w bim bam bum czy jakoś tak...


S – Ł – U – C – H – O – W – I – S – K – A

KTÓRZY UPADAJĄ
Sprośna opowieść o wyuzdanej starszej pani z zaskakującym tragicznym finałem.

POPIOŁY
O pisarzu, którego prześladuje szum morza.

SKECZ RADIOWY
Prowadzący zdaje się podrywać dużo młodszą stenografistke.


S – C – E – N – A – R – I – U – S – Z – E

EJ, JOE
Przemawia tylko głos kobiecy do mężczyzny w średnim wieku, być może dawna miłość/sumienie.

...JAK OBŁOKI...
Mężczyzna pokonuje pewną drogą, może ku ukochanej.

Najobszerniejszy zbiór twórczości Samuela Becketta jaki dotychczas się w Polsce ukazał.

Utwory Becketta przepojone są pesymizmem i bezsensem ludzkiej egzystencji.

Pierwszy tom podzielony jest na trzy części: dramaty, a także w dużo mniejszej pojemności słuchowiska i scenariusze. Wszystko z olbrzymią liczbą przypisów Antoniego Libery. Są to bardzo przydatne wyjaśnienie,...

więcej

mniej

Pokaż mimo to