Zbiór ustaleń badawczych na temat wydarzeń i procesów zachodzących na Litwie przez półtora stulecia, od Mendoga do Witolda. Dominuje okres rządów Giedymina, ale jest naświetlany w szerszej perspektywie. Dlatego lektura wymaga od czytelnika sporej wiedzy na temat historii Europy i Azji w XIII i XIV wieku - od Awinionu po Moskwę i od Bizancjum po Nowogród.

Brytyjskiego autora wyróżnia niepospolita erudycja. Korzysta obficie ze źródeł i opracowań po polsku, litewsku, niemiecku, rosyjsku, grecku, łacinie. To wybitny badacz, wytrwale wyjaśniający zawiłości średniowiecznych zapisków. Niestety, wielostronicowe rozważania o różnicach między kolejnymi wersjami tego samego latopisu, analizy leksykalne kronik i polemiki z XIX-wiecznymi historykami potrafią przytłoczyć.

Ze względu na układ problemowy, pierwszą połowę książki momentami czyta się ciężko. Skoki przestrzenne i czasowe oraz spora liczba powtórzeń sprawiają wrażenie zamętu w notatkach, w których odnajdzie się tylko autor. Mimo to warto podjąć wysiłek i przeczytać całość. Druga połowa książki jest napisana znacznie bardziej płynnie.

Praca rzuca sporo światła na temat historii powstania państwa litewskiego i losów Europy Środkowo-Wschodniej. Rezultat to potężne kompendium wiedzy do wielokrotnego studiowania. Nie brakuje tu polemik z ustaleniami polskiej historiografii, stawiających w innym świetle sojusz Łokietka z Giedyminem, czy wspólną wyprawę na Brandenburgię w 1326 roku. Autor skutecznie broni też swojej tezy, że istnienie pogańskiego imperium nie było zagrożone dopóki potomkowie Pukuwera utrzymywali jedność. Z kart książki biją przykłady słabości Zakonu Krzyżackiego, któremu zabrakło sił do zdominowania pogańskiego sąsiada. Jednocześnie poznajemy źródło złożonej, elastycznej siły Litwy, porównanej zresztą w jednym miejscu do osmańskiego emiratu w Azji Mniejszej. Wiele tu opisów wykorzystania franciszkańskich i dominikańskich mnichów w roli skrybów i dyplomatów pogańskiego imperium. To dla mnie nowa wiedza, podobnie jak pogańscy najemnicy walczący po stronie chrześcijańskiej Rygi, czy obfite kontakty Wielkiego Księstwa z Bizancjum. To nie jest najłatwiejsza lektura, ale zdecydowanie warto się z nią zmierzyć.

8/10 za powtórzenia i chaotyczną narrację oraz ciągłe dygresje.

Zbiór ustaleń badawczych na temat wydarzeń i procesów zachodzących na Litwie przez półtora stulecia, od Mendoga do Witolda. Dominuje okres rządów Giedymina, ale jest naświetlany w szerszej perspektywie. Dlatego lektura wymaga od czytelnika sporej wiedzy na temat historii Europy i Azji w XIII i XIV wieku - od Awinionu po Moskwę i od Bizancjum po Nowogród.

Brytyjskiego...

Mamy tu do czynienia z prawdziwym kompendium wiedzy na temat zarówno polityki, społeczeństwa jak i gospodarki państwa litewskiego za rządów Giedymina (1316 - 1341/42). Pierwszą połowę książki zajmują rozdziały które można nazwać wprowadzającymi choć absolutnie nie oznacza to że ustępują jakością tym dalszym. Poruszane są tutaj zagadnienia źródeł wykorzystywanych do badań; powstania państwa litewskiego w XIII wieku; dojścia do władzy dynastii Pukuwera i rządów starszego brata Giedymina, Witenesa (1295-1316); a także kwestia politycznego wykorzystywania kultu pogańskiego oraz obu obrządków chrześcijańskich przez wielkich książąt. Dalsza część pracy dotyczy już działalności politycznej Giedymina zaś ostatnie rozdziały charakteryzują sytuację na Litwie również w kilka lat po jego śmierci. Największym atutem książki jest jej tematyka bowiem ilość prac poświęconych Litwie przed Jagiełłą i wydanych w języku polskim woła o pomstę do nieba. Autor korzysta z bardzo szerokiego zakresu opracowań oraz źródeł i od razu rzuca się w oczy głęboka znajomość opisywanej tematyki. Na dodatek w załącznikach otrzymujemy także kilka map oraz bardzo pomocne drzewa genealogiczne dynastii środkowo- i wschodnioeuropejskich. Jedynymi minusami pracy są: nieco chaotyczna narracja przez co zdarza się że te same informacje są powtarzane kilkukrotnie oraz kiepskie tłumaczenie za co nie można jednak winić Autora.
Zasłużone 9/10 a mi już marzy się utrzymana w tym samym stylu charakterystyka panowania Olgierda Giedyminowicza.

Mamy tu do czynienia z prawdziwym kompendium wiedzy na temat zarówno polityki, społeczeństwa jak i gospodarki państwa litewskiego za rządów Giedymina (1316 - 1341/42). Pierwszą połowę książki zajmują rozdziały które można nazwać wprowadzającymi choć absolutnie nie oznacza to że ustępują jakością tym dalszym. Poruszane są tutaj zagadnienia źródeł wykorzystywanych do badań;...

Próba ukazania historii jakiegoś państwa na podstawie zachowanych materiałów, nigdy nie jest ze wszech miar wiarygodna. Szczególnie gdy ma to dotyczyć lat bardzo odległych, co dodatkowo utrudnia interpretację materiałów. Raz że nie wszystkie teksty są w pełni dostępne, czyli są to fragmenty większego dokumentu, a po drugie, w tamtych czasach, czyli około dajmy na to 700 lat temu uwielbiano koloryzować fakty, dodawać nieistniejące zwycięstwa władcom, koloryzować ich dokonania i nie tylko. Na szczęście naukowcy-historycy całkiem zgrabnie umieją oddzielić ziarna od plew. Czego przykładem są całkiem interesujące publikacje na temat dokonań ówczesnych władców, ziem ich podległych, twórczości, a nawet wiemy całkiem sporo o zwykłym życiu zwykłych mieszkańców.

"Pogańskie imperium. Litewska dominacja w Europie Środkowo-Wschodniej 1295-1345" to publikacja próbująca nam wyjaśnić, przybliżyć genezę litewskiej dominacji w tym rejonie i jej wpływ na państwa ościenne. Dużo tu teoretyzowania, co nie zmienia faktu, że pod koniec XIII wieku Litwa zajmowała praktycznie cały obszar wspomnianej Europy Środkowo-Wschodniej. Przy czym-odmiennie od państw sąsiadujących prawie do końca XIV wieku było to państwo pogańskie. Ukazano w tej książce nie tylko kształtowanie się religii w tym regionie, ale również przedstawiono tutaj rolę Litwy-handlową, wyznaniową i podbojową. Wszystko to ze znacznym oporem ze strony sąsiadów, w tym Polski. To jeszcze nie czasy Rzeczypospolitej Obojga Narodów, jednak jest to jakby zalążek tego wszystkiego, co doprowadziło do powstania tej unii. Zachęcam do lektury..

Podsumowując, autor wykonał kawał dobrej roboty. Snuje całkiem interesującą opowieść o czasach niby odległych, ale jakże nam bliskich. A jeszcze o ziemiach, które odegrają istotną rolę w późniejszej historii Polski i reszty Europy. Kierując się źródłami historycznymi, niemalże z całego świata stworzył ciekawą historię o ludziach, czasach i obyczajach. Tym bardziej polecam.
W publikacji zamieszczono także bibliografię, mapy ekspansji Litwy, oraz genealogiczne drzewa władców i możnych litewskich.
Polecam, nie tylko historykom, ale i osobom, takim jak ja, których interesują historyczne dokonania naszych przodków, czy sąsiadów.

Próba ukazania historii jakiegoś państwa na podstawie zachowanych materiałów, nigdy nie jest ze wszech miar wiarygodna. Szczególnie gdy ma to dotyczyć lat bardzo odległych, co dodatkowo utrudnia interpretację materiałów. Raz że nie wszystkie teksty są w pełni dostępne, czyli są to fragmenty większego dokumentu, a po drugie, w tamtych czasach, czyli około dajmy na to 700 lat...