Maria Panna Nilu

Rewelacyjna powieść. Fabuła umieszczona wiele lat przed rokiem 1994, o którym wszyscy słyszeliśmy (ale stosunkowo niedługo po falach przemocy, o których nikt u nas nie wie) więcej pozwala dowiedzieć się o tle ludobójstwa w Rwandzie, niż stosy reportaży i opracowań. Wspaniałymi narzędziami posłużyła się autorka: językiem, perspektywą, gdzie dziewczyńskie rozważania i fantazje wieku dojrzewania zgrabnie przechodzą w wiece polityczne, a ludowe wierzenia i czary zlewają z rozpaczliwie złożonym stosunkiem do białych: mieszanką podziwu, pogardy, tajemnicy. Utwór jest pastiszem gatunku "opowieści coming-out-of-age o tajemniczej szkole w izolazji" (Harry Potter itd.), który rozstrzaskuje jak gliniany posążek.

Rewelacyjna powieść. Fabuła umieszczona wiele lat przed rokiem 1994, o którym wszyscy słyszeliśmy (ale stosunkowo niedługo po falach przemocy, o których nikt u nas nie wie) więcej pozwala dowiedzieć się o tle ludobójstwa w Rwandzie, niż stosy reportaży i opracowań. Wspaniałymi narzędziami posłużyła się autorka: językiem, perspektywą, gdzie dziewczyńskie rozważania i...

Delikatny urok ma ta powieść. Taki ciepły, duszący, jak Afryka, rozgrany. Egzotyczny też niewątpliwie.
Świat, którego się nie zna, a problemy takie zwyczajne zdawało by się z wierzchu, bo miłość, zamążpójście, pensja dla dziewcząt jako przepustka do lepszego świata, życia. Ale tu wkracza jeszcze ciemna i tajemnicza magia i dawna obrzędowość i oczywiście konflikty plemienne, krwawsze niż gdziekolwiek indziej.

Delikatny urok ma ta powieść. Taki ciepły, duszący, jak Afryka, rozgrany. Egzotyczny też niewątpliwie.
Świat, którego się nie zna, a problemy takie zwyczajne zdawało by się z wierzchu, bo miłość, zamążpójście, pensja dla dziewcząt jako przepustka do lepszego świata, życia. Ale tu wkracza jeszcze ciemna i tajemnicza magia i dawna obrzędowość i oczywiście konflikty...

Moja kolejna miłość (coś kochliwa jestem) - Afryka! Od zawsze mnie fascynowała i wręcz pochłaniam książki z Afryką w tle. Od reportaży (Kapuściński jest moim guru) po beletrystykę. Dla mnie jest piękna i pociągająca, ale nieprzewidywalna, jak kusząca, tętniąca życiem kobieta, po której możemy spodziewać się wszystkiego.
O konflikcie Tutsi i Hutu słyszeli zapewne wszyscy. Właśnie on skusił mnie, że przeczytać tę książkę.

Rzecz się dzieje w katolickim liceum im. Marii Panny Nilu, w Rwandzie. Kształcą się tam dziewczęta uprzywilejowane czy tak zwane elity. Większość z nich pochodzi z plemienia Hutu, ale kilka to Tutsi. Widzimy, że dziewczęta przesiąknięte są wrogością obu plemion do siebie. A konkretnie panny Hutu nie mogą znieść obecności tych drugich. Wrogość narasta, eskaluje. Wiemy czym kończy się ten konflikt i spodziewamy się najgorszego. No właśnie. Spodziewamy się i spodziewamy. Kiedy w końcu się doczekamy to akcja rozegra się raz dwa. Ale to spodziewanie ciągnie się niemiłosiernie. Trochę cierpienie oczekiwania łagodzącą elementy afrykańskich baśni, legendy i opisy obrzędów z udziałem królowej z zamierzchłych czasów.
Mimo całej mojej miłości dla Afryki i ciekawości z nią związanej, zawiodłam się trochę na książce. To nie tak, że oczekiwałam reportażu, bo staram się czytać raczej świadomie, ale miałam wrażenie, że ten konflikt był jedynie wabikiem, na który nabrałam się, jak nastolatka czytająca Paulo Coelho i szukająca w nim niesłychanych pokładów mądrości.
Teraz jednak chwycę za reportaże Tochmana. Tam na pewno znajdę wiele historii, które opowiedziane przez autora, nie pozwolą zapomnieć o konflikcie, w wyniku, którego w 1994 roku, w zaledwie kilka miesięcy zginęło blisko milion (może i więcej) ludzi.
Aczkolwiek nie kierujcie się moją opinią, bo książka została uhonorowana francuską nagrodą Renaudot, więc marne szanse, że racja jest po mojej stronie.

Polecam względnie ;)
6/10

Moja kolejna miłość (coś kochliwa jestem) - Afryka! Od zawsze mnie fascynowała i wręcz pochłaniam książki z Afryką w tle. Od reportaży (Kapuściński jest moim guru) po beletrystykę. Dla mnie jest piękna i pociągająca, ale nieprzewidywalna, jak kusząca, tętniąca życiem kobieta, po której możemy spodziewać się wszystkiego.
O konflikcie Tutsi i Hutu słyszeli zapewne wszyscy....

Książki, których akcja toczy się na pensjach dla dziewcząt mają szarm i posmak tajemnicy; zakwitające dziewczęta przekraczają tajemną granicę pomiędzy byciem dzieckiem a byciem kobietą zapuszczając się na nieznany grunt kobiecości, cielesności i erotyzmu. Wystarczy wspomnieć „Piknik pod wiszącą skałą”, opowieści Colette, czy „Tajemnice Abigel” Magdy Szabo. Jednak w powieści „Panna Maria Nilu” ta warstwa to jedynie dekoracja dla dramatu rasowej nienawiści, bowiem akcja powieści dzieje się w Rwandzie w latach 70-tych XX wieku, czyli ćwierć wieku przed masakrą Tutsi dokonaną przez Hutu w 1994 roku. 80 lat po Holocauście w małym kraju w środku Afryki, jeśli wierzyć statystykom, w 100 dni zabito meczetami, kijami i czym popadnie 1 000 000 ludzi. Scholastique Mukasonga na przykładzie małej społeczności dziewcząt uczących się w elitarnej szkole z internatem pokazuje nakręcanie się spirali nienawiści tak dobrze znanej nam z Europy lat 30-tych i 40-tych. Książka nie jest jakaś wybitna, ma konstrukcję luźno powiązanych z sobą epizodów. Brak mi było w niej spójnej opowieści. Jednak dobrze pokazuje jak łatwo manipulować emocjami i słabościami ludzi. „Ojciec mówi, że nie wolno zapominać o ciągłym straszeniu ludu” - mówi jedna z bohaterek, córka wojskowego kacyka. Historia pokazuje, że straszenie, podjudzanie, odbieranie ofiarom ludzkiej godności wszędzie, bez względu na kontynent, odbywa się podobnie. Drugi temat "Marii Panny Nilu" to rola kobiety w rwandyjskim społeczeństwie, naprawdę nie godna pozazdroszczenia.

Książki, których akcja toczy się na pensjach dla dziewcząt mają szarm i posmak tajemnicy; zakwitające dziewczęta przekraczają tajemną granicę pomiędzy byciem dzieckiem a byciem kobietą zapuszczając się na nieznany grunt kobiecości, cielesności i erotyzmu. Wystarczy wspomnieć „Piknik pod wiszącą skałą”, opowieści Colette, czy „Tajemnice Abigel” Magdy Szabo. Jednak w powieści...

Niestety "Maria Panna Nilu" nie przypadła mi do gustu... Doceniam jednak pomysł autorki - urodzonej w Rwandzie Scholastique Mukasongi, która na przykładzie uczennic z żeńskiego, elitarnego liceum, położonego tuż u źródła Nilu, ukazuje narastającą nienawiść między będącymi u władzy Hutu a Tutsi.
Książka została nagrodzona Nagrodą Renaudot, ale mi nie udało się wejść w tę historię tak, jak lubię. Trochę przeszkadzał mi styl autorki i nie mogłam złapać jej rytmu.

Niestety "Maria Panna Nilu" nie przypadła mi do gustu... Doceniam jednak pomysł autorki - urodzonej w Rwandzie Scholastique Mukasongi, która na przykładzie uczennic z żeńskiego, elitarnego liceum, położonego tuż u źródła Nilu, ukazuje narastającą nienawiść między będącymi u władzy Hutu a Tutsi.
Książka została nagrodzona Nagrodą Renaudot, ale mi nie udało się wejść w tę...

Hmm, ciężko mi się ustosunkować do tej książki i napisać co o niej myślę. Z jednej strony zrobiła na mnie wrażenie ale z drugiej nie potrafiłam się w niej odnaleźć. Samo czytanie o kulturze afrykańskiej w powieści, było dla mnie pierwszym doświadczeniem, stąd ciekawiło a niekiedy przerażało to co czytałam. Jednak od strony fabuły, treść rozminęła się dla mnie z tym co podaje opis na stronie tytułowej. Wiele wątków w ostatecznym rozrachunków spójnych z całością, jednak podczas czytania gdzieś mi się to rozmywało. Ostatecznie ani mnie ta książka nie zachwyciła ani nie zawiodła. Będzie zapewne w mojej głowie długo przez pewne fragmenty, ale jako całość raczej pozostanie doświadczeniem ambiwalentnym.

Hmm, ciężko mi się ustosunkować do tej książki i napisać co o niej myślę. Z jednej strony zrobiła na mnie wrażenie ale z drugiej nie potrafiłam się w niej odnaleźć. Samo czytanie o kulturze afrykańskiej w powieści, było dla mnie pierwszym doświadczeniem, stąd ciekawiło a niekiedy przerażało to co czytałam. Jednak od strony fabuły, treść rozminęła się dla mnie z tym co...

,,Maria Panna Nilu" to opowieść, od której nie mogłam się oderwać. Przedstawia życie w ,,najwyżej położonej szkole" gdzieś w Rwandzie, gdzie kształcić się mają przyszłe elity życia kulturalnego - żony dyplomatów, ministrów, polityków i biznesmenów. Życie dziewcząt uczęszczających do szkoły zdaje się być z góry zaplanowane i ma niesie z sobą nadzieję na pełne sukcesów jutro. Za piękną, przepełnioną ideałami fasadom stoi jednak brutalna prawda. Szkoła stanowi swoistą metaforę Rwandy - na niewielkiej przestrzeni stłoczone i podporządkowane surowym regułom zostają dwa od wieków skłócone plemiona Tutsi i Hutu. Tak jak w państwie, tak i tutaj plemię Tutsi, które ma według legendy wywodzić się od starożytnych Egipcjan, zostaje zgnębione i zepchnięte na margines. Rządzą i przeważają Hutu umiejętnie manipulując dyrekcją i nauczycielami by osiągnąć korzyści oraz na zawsze zdyskredytować i zniszczyć znienawidzonego wroga.

,,Maria Panna Nilu" to opowieść gorzka, chociaż opowiada o szkole dla dziewcząt w ich najlepszym okresie życia. Nawet jeśli pojawia się śmiech okraszony jest bólem, cierpieniem, pogardą. Autorka próbuje w lekki sposób opowiadać o codzienności panującej w szkole, przez co tylko potęguje nastój rodzącego się rasizmu i nienawiści jednej rasy do drugiej. Każda kolejna scenka coraz lepiej uwidacznia podziały i różnice, podkreśla uprzywilejowanie jednych i tragiczny los drugich. I chociaż akcja powieści rozgrywa się dwadzieścia lat przed ludobójstwem to czuć już jego nadejście. Widać, że w tak podzielonym i manipulowanym społeczeństwie wcześniej czy później musiało dojść do tragedii.

Autorka rozlicza się też z belgijskimi kolonizatorami, pokazując powierzchowność ich spojrzenia na Rwandę, niezrozumienie jej wewnętrznych problemów, ,,cywilizowanie i edukowanie" na siłę. Zamiast pomagać, protekcjonalnie traktują Rwandyjczyków.

Powieść jest bardzo prosta w swojej formie ale poruszą głębią problemów oraz umiejętnym podejściem do tematu ludobójstwa w Rwandzie. Szkoła staje się najlepszą metaforą tej tragedii i najlepiej pokazuje dlaczego do niej doszło. Naprawdę warto sięgnąć!

,,Maria Panna Nilu" to opowieść, od której nie mogłam się oderwać. Przedstawia życie w ,,najwyżej położonej szkole" gdzieś w Rwandzie, gdzie kształcić się mają przyszłe elity życia kulturalnego - żony dyplomatów, ministrów, polityków i biznesmenów. Życie dziewcząt uczęszczających do szkoły zdaje się być z góry zaplanowane i ma niesie z sobą nadzieję na pełne sukcesów jutro....

Scholastique Mukasonga jest Rwandyjką, obecnie mieszkającą we Francji, do której wyemigrowała w 1992 roku, dwa lata przed zbrodnią ludobójstwa, która dokonała się w jej ojczyźnie i w której zabito 27 członków jej rodziny. Jej powieść "Maria Panna Nilu" rozgrywa się na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, w Rwandzie, jeszcze w cieniu belgijskiego panowania, ukazując genezę zbrodni, która dokonała się ponad dwadzieścia lat później, w której życie straciło prawie milion ludzi.

"Nie ma lepszego liceum, niż Liceum imienia Marii Panny Nilu", położone blisko nieba, bardzo wysoko, bardzo daleko od miasta, a wszystko po to, aby je odgrodzić "chronić przed złem, pokusami wielkiego miasta." Liceum jest elitarną szkołą prowadzoną przez zakonników, przeznaczoną dla córek wyższej kadry urzędniczej, dyplomatów i wojskowych. Wśród uczennic przeważają te pochodzące z plemienia Hutu, które stoi obecnie u władzy. Skutki zawirowań politycznych zachodzących w kraju odczuwają także uczennice liceum. W szkole ze względów propagandowych utrzymywane są "parytety rasowe" i dla Tutsi zarezerwowane jest jedynie dziesięć procent miejsc w klasach. Weronice i Virginii, wywodzącym się z plemienia Tutsi koleżanki z liceum dają mocno odczuć, że są gorsze, są karaluchami, którym nie należą się żadne prawa, a wszystko to za milczącym przyzwoleniem nauczycieli i matki przełożonej. Atmosfera niechęci i narastającej wrogości sprawi, że mowa nienawiści, szykanowanie i piętnowanie, które dotyka dziewczyny wkrótce doprowadzi do tragedii.

"Maria Panna Nilu" to na pierwszy rzut oka niewinna opowieść o licealistkach, plotkujących o chłopakach, przyjaźniących się, czasem rywalizujących, smarujących się kremami wybielającymi, z głowami pełnymi planów i marzeń. Z drugiej jednak strony odnosi się wrażenie, że bohaterki są jedynie pretekstem, by opowiedzieć historię o nastrojach panujących w całym rwandyjskim społeczeństwie. W przedstawionym przez rwandyjską pisarkę licealnym mikrokosmosie rozgrywa się dramat, wynikający z tego, że uczennice zostały zaangażowane w polityczny konflikt. Nie powinny ich dotyczyć podziały etniczne, polityczne manipulacje, jednak ich pochodzenie, role społeczne, które pełnią ich bliscy określa ich stosunek do koleżanek. Autorka ukazując relacje panujące między uczennicami wyraźnie dostrzega, iż nienawiść, która zbierała się przez te wszystkie lata, narastające i utrwalane przez przybyłych Europejczyków podziały prędzej czy później musiały uwolnić zgromadzone zło i doprowadzić do rozlewu krwi.

W powieści Rwandyjki następuje zderzenie nowoczesności i afrykańskiego dziedzictwa. Zauważyć można wyraźny podział na to co cywilizowane i barbarzyńskie. Nie istnieje już dawna Afryka, ze swoimi wierzeniami i tradycjami. Cywilizowani Europejczycy w imię postępu, zaciekle walczą z zabobonami i zacofaniem. Nie tylko ucywilizowali jedzenie, ubrali uczennice w mundurki, w szkole zakazali rozmawiać w języku kinyarwanda, o deszcz nakazali modlić się do chrześcijańskiego Boga, a nie zwracać do lokalnej czarownicy. To kolonizatorzy stwierdzili, że Tutsi i Hutu to dwie różne rasy, celowo antagonizując oba plemiona.
Autorka w swojej powieści nie epatuje okrucieństwem, tutaj zło sączy się powoli, wdzierając się do piórników, zeszytów, wypełniając klasy i szkolne korytarze. Początkowo niepokoją i drażnią drobiazgi, rzucone mimochodem słowa, okrutny żart, z czasem zamieniając się w przybierające na sile obelgi, szykany, wwiercające się pamięć wyrażenia "ludu większościowego" "detutsizacja" tworzą przepaść między uczennicami, rodzą nienawiść.

Scholastique Mukasonga w swojej niepozornej historii o pensjonarkach, które wchodzą w dorosłość i stają się kobietami, skryła uniwersalną opowieść o narodzinach zła i nienawiści, które szerzą się błyskawicznie jeśli tylko da im się na nie przyzwolenie. Najbardziej w "Maria Pannie Nilu" przeraża świadomość, że tak niewiele trzeba, by świat stanął w płomieniach. Krótka droga dzieli niewinność od nienawiści, piękno od brzydoty, dobro od zła. Granica między byciem bohaterem a zdrajcą, ofiarą i katem jest bardzo cienka. Wystarczą drobne iskry, chowane urazy, kiełkująca zazdrość i nienawiść, aby ziemia splamiła się krwią.

Scholastique Mukasonga jest Rwandyjką, obecnie mieszkającą we Francji, do której wyemigrowała w 1992 roku, dwa lata przed zbrodnią ludobójstwa, która dokonała się w jej ojczyźnie i w której zabito 27 członków jej rodziny. Jej powieść "Maria Panna Nilu" rozgrywa się na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, w Rwandzie, jeszcze w cieniu belgijskiego...

O mamo, jakie to jest dobre. I przerażające zarazem.
Coś tam kiedyś dawno temu czytałam o ludobójstwie w Rwandzie (m.in. "Dzisiaj narysujemy śmierć" Tochmana), ale żaden reportaż nie dał mi tego, co "Maria Panna Nilu".
Polecam.

O mamo, jakie to jest dobre. I przerażające zarazem.
Coś tam kiedyś dawno temu czytałam o ludobójstwie w Rwandzie (m.in. "Dzisiaj narysujemy śmierć" Tochmana), ale żaden reportaż nie dał mi tego, co "Maria Panna Nilu".
Polecam.

Szkoda czasu.

Szkoda czasu.