Winnetou

Za książka nakręciła mnie na czytanie książek z cyklu dziki zachód.

Za książka nakręciła mnie na czytanie książek z cyklu dziki zachód.

Pokaż mimo to

Wróbel
„Świetny początek cyklu, choć (w moim odczuciu) trochę za wolno się rozkręca.”
Ano, tak.
Marta
„Pozostała mi ona w pamięci jako wspaniała, pełna przygód, pokazująca dobrych Indian i złych białych.” Są tam też źli Indianie i dobrzy biali.
michal2907
„Tylko opening mnie nie przekonał. Old Shatterhand jako nauczyciel i geodeta?!”
Rzeczywiście.
Maren
„Jedyne co faktycznie mi przeszkadzało, to to że Old Shatterhand niby greenhorn, a zachowywał się jak stary wyjadacz z zachodu, natomiast Sam Hawkens stary westman sam był jak greenhorn. Old Shatterhand jest niczym Macgyver XIX wieku. Gdzie się nie pojawi, wszystkich przyćmi.”
Dokładnie.
Przeczytane po raz pierwszy w podstawówce.
Było to pierwsze moje spotkanie z Mayem i chyba poznany pierwszy western w postaci pisanej.
Na początku pierwszego rozdziału liczne przykłady wyjaśniają, kim jest greenhorn. „Przy nabijaniu strzelby greenhorn wsuwa odwrotnie nabój do lufy albo wpycha najpierw pakuły, potem kulę, a dopiero na końcu proch” chodzi o broń odprzodową. Najlepsze chyba to „greenhorn roznieca na Dzikim Zachodzie tak duże ognisko, że płomień bucha na wysokość drzewa, a gdy go Indianie zauważą, dziwi się, że mogli go znaleźć. Greenhorn to właśnie greenhorn. Ja sam byłem greenhornem.”
Wygląda na żart, bowiem Karol (tak ma na imię, w późniejszej książce „Boże Narodzenie” dodaje nazwisko May, jakby były jakieś wątpliwości) jest chodzącą encyklopedią, świetnie pływa, mistrzowsko rzuca tomahawkiem, jest nie do pokonania w walce na noże (wszystkie te zdolności wychodzą na jaw w trakcie, kiedy są akurat potrzebne), celnie strzela (powinien być znany jako Old Firehand, lecz ten przydomek był już zajęty) i do tego potrafi zadawać potężne ciosy, stąd dostaje ksywę Old Shatterhand, „Stara Druzgocząca Ręka”.
Zanim to nastąpi, zatrudnia się przy wytyczaniu kolei. Przewodnikami są Sam Hawkens (trochę zwariowany gość, znany z zabawnych powiedzonek „niedźwiedź zginął od kuli (...) kula przeszła mu po głowie. i urwała czubek ucha. Wskutek utraty takiego czubka ginie grizzli oczywiście na miejscu”), Dick Stone i Will Parker. Reszta ekipy nie zasługuje na swoje miano, głównie popija brandy całymi dniami. Któregoś razu, akurat gdy Karol (w sposób typowy dla greenhornów) własnoręcznie pokonał niedźwiedzia, przybywa wódz Apaczów Inczu-czuna z synem Winnetou oraz białym misjonarzem Kleki-petrą i zapytują:
- Jakim prawem robicie kolej na naszej ziemi?
Rozmowy prowadzą do niczego, na pożegnanie najgorszy z ekipy, Rattler, strzela do Winnetou, którego Kleki-petra zasłania własnym ciałem i odchodzi do Krainy Wiecznych Łowów.
Obaj Apacze zagniewani opuszczają blade twarze, lecz wrócą z posiłkami.
Hawkens wpada na pomysł, by o pomoc prosić wrogie Apaczom plemię Kiowa. Od początku było wiadomo, że sojusz z Kiowami będzie drogo kosztować.
Po dwóch bitwach Karol i jego trzej towarzysze broni trafiają do niewoli Apaczów (reszta bladych twarzy poległa, Rattlera wzięto żywcem, by stracić w sposób szczególnie okrutny). Kiedy stoją przywiązani do pali (co zawsze przypomina mi okładkę „Kapitana Łukasza w Państwie Motyli”) Inczu-czuna przeprowadza rozprawę, w której jest oskarżycielem i sędzią, zaś zasada „audiatur et altera pars” nie obowiązuje. W końcu wyzywa Karola na pojedynek, mający wykazać, po czyjej stronie jest słuszność (podobnie jak w „Krzyżakach” czy w przygodzie Braciszka Cadfaela „O jedne zwłoki za dużo”). Karol oczywiście wygrywa i jest odtąd za pan brat z czerwonoskórymi, zwłaszcza, że w porę ujawnił ukryty dotąd dowód, iż zawsze był po ich stronie (chyba za łatwo poszło, lecz cóż).
Szło wszystko jakby dobrze lecz skończyło się źle.
Hawkens jak ostatni greenhorn wygadał jakiemuś przybłędzie Santerowi (nie wiadomo, czy to prawdziwe nazwisko) i jego kumplom, że Winnetou wraz ojcem i siostrą jadą do miasta. Łatwo było się domyśleć, że wiozą złoto. Wkrótce
Inczu-czuna i siostra Winnetou „Piękny Dzień” giną od kul.
Stąd ocena nie jest najwyższa.

Wróbel
„Świetny początek cyklu, choć (w moim odczuciu) trochę za wolno się rozkręca.”
Ano, tak.
Marta
„Pozostała mi ona w pamięci jako wspaniała, pełna przygód, pokazująca dobrych Indian i złych białych.” Są tam też źli Indianie i dobrzy biali.
michal2907
„Tylko opening mnie nie przekonał. Old Shatterhand jako nauczyciel i geodeta?!”
Rzeczywiście.
Maren
„Jedyne co...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka jest łatwa do czytania, atrakcyjna pod względem jakości opowiadania historii. "Winnetou" to książka przygodowa, która jest trochę nierealistyczna, ale także bardzo pomysłowa. Fabuła, humor i charyzma głównych bohaterów są więcej niż wystarczające, aby ją polecić. Co ciekawe, Adolf Hitler uwielbiał książki Karola Maya.

Książka jest łatwa do czytania, atrakcyjna pod względem jakości opowiadania historii. "Winnetou" to książka przygodowa, która jest trochę nierealistyczna, ale także bardzo pomysłowa. Fabuła, humor i charyzma głównych bohaterów są więcej niż wystarczające, aby ją polecić. Co ciekawe, Adolf Hitler uwielbiał książki Karola Maya.

Pokaż mimo to

Znakomita powieść. Przywołuje dzieciństwo.

Znakomita powieść. Przywołuje dzieciństwo.

Pokaż mimo to

Klasyka gatunku. Bardzo przyjemnie się czyta, wartka akcja, zbalansowana ilość opisów i ciekawy sposób narracji w stylu pamiętnika. Nie mam tej pozycji nic do zarzucenia. Nic tylko czytać kolejną część.

Klasyka gatunku. Bardzo przyjemnie się czyta, wartka akcja, zbalansowana ilość opisów i ciekawy sposób narracji w stylu pamiętnika. Nie mam tej pozycji nic do zarzucenia. Nic tylko czytać kolejną część.

Pokaż mimo to

Zawsze chciałam przeczytać Winnetou, ale nigdy mi się ku temu nie złożyło. Nie widziałam też filmów. Tak więc dopiero jako dorosła osoba zaczynam swoją przygodę z Karolem Mayem.
Książka była była interesująca i ciekawa na tyle, że nie zrezygnuję z czytania dalszych tomów.
Nie chcę krytykować stylu pisania autora, ponieważ książka ma ponad 100 lat ale muszę coś zaznaczyć. Gdyby May żył w czasach współczesnych określiłabym go jako mistrza lania wody. To co można byłoby opisać na pół strony, momentami rozwlekało się na dwie-trzy. Musiałam przywyknąć do tego rozwleczonego stylu narracji. Z czasem przestałam go zauważać. Wiem jednak, że gdybym zaczęła swoją przygodę z Mayem jako dużo młodsza czytelniczka, przymknęłabym na to oko, albo w ogóle tego nie zauważyła.

Jedyne co faktycznie mi przeszkadzało, to to że Old Shatterhand niby greenhorn, a zachowywał się jak stary wyjadacz z zachodu, natomiast Sam Hawkens stary westman sam był jak greenhorn.
Old Shatterhand jest niczym Macgyver XIX wieku. Gdzie się nie pojawi, wszystkich przyćmi.

Zawsze chciałam przeczytać Winnetou, ale nigdy mi się ku temu nie złożyło. Nie widziałam też filmów. Tak więc dopiero jako dorosła osoba zaczynam swoją przygodę z Karolem Mayem.
Książka była była interesująca i ciekawa na tyle, że nie zrezygnuję z czytania dalszych tomów.
Nie chcę krytykować stylu pisania autora, ponieważ książka ma ponad 100 lat ale muszę coś zaznaczyć....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Świetnie i przyjemnie się czyta. Choć o książka o Old Shatterhand, więc tytuł jest mylący, ale zakładam, że był bardziej chwytliwy :)

Świetnie i przyjemnie się czyta. Choć o książka o Old Shatterhand, więc tytuł jest mylący, ale zakładam, że był bardziej chwytliwy :)

Pokaż mimo to

Uuuuffff. Ciężka sprawa. Może zacznę od tego, że słucham tego audiobooka w wersji połączonej w trzy tomy, ale uznałem, że warto pisać swoje słowa co tom. Bo w tej wersji widziałem 'Winnetou' po raz pierwszy. Widziałem w biblioteczce mojego taty. Widziałem, ale nie przeczytałem.

Wtręt osobisty i chyba konieczny. Widziałem tę książkę, wziąłem ją do ręki i nawet przeczytałem kilka stron. Wtedy mnie to nie zainteresowało, nie rozumiem dlaczego. Potem długo szukałem właściwej wersji audio. Tata miał książki, mama wieszała po domu fotosy z wersji filmowej, a ja nic. Czas odrobić zaległości!

Karol May nic nie wiedział o Dzikim Zachodzie. To fakt. Mimo to w ogółach niewiele się mylił. Gdyby napisał to dzisiaj, to dalej miałby swoich zwolenników. Biali wymordowali Czerwonych, a Czerwoni bronili się bezskutecznie, ale walecznie. To wiedział May, to wiemy dzisiaj i raczej żaden historyk temu nie może zaprzeczyć.

May może plątać się w szczegółach i w opinii o samym sobie. I tu czas na wątpliwości. Całość książki opowiada nam wszechwiedzący narrator, którym jest Old Shatterhand vel. Karol May. Sam autor w listach podpisywał się imieniem sławnego westmana! Old Shatterhand jest idealny. Doskonały strzelec, zwiadowca, myśliwy, wojownik, a także człowiek bez skazy i zmazy. Dowodem klasy Maya jest fakt, że to nie przeszkadza! Brak zadęcia i prostolinijność narracji wypadła genialnie!

Pod względem czysto rozrywkowym i przygodowym to jest elita. London, Szklarski, May. Ktoś jeszcze? Sztilmarka nie liczę, napisał tylko jedno arcydzieło... Tylko opening mnie nie przekonał. Old Shatterhand jako nauczyciel i geodeta?! To nie pasuje i dość szybko May przestawił opowieść na inne tory.

No i od pierwszego spotkania z Winnetou dzieją się cuda. Jest pięknie, poruszająco, dramatycznie, rozrywkowo, epicko, niepotrzebne skreślić, potrzebne dodać, bo mi się synonimy kończą :) Ciągle żałuje, że mnie to za dzieciaka nie porwało. Ciężko wymienić ulubiony moment. Pierwsza rozmowa po walce z Inczu Czuną i sławna scena braterstwa krwi? A może ta późniejsza scena po pogrzebie...? Albo pielęgnowanie Old Shatterhanda przez Nszo Czi albo rozmowy z Samem... Uwielbiałem Szklarskiego, Londona, Knighta, Bahdaja... Ale nie Maya. Do Szklarskiego i jego 'Tomka na wojennej ścieżce' nawiązuje specjalnie. Szklarski na pewno czytał Maya i się nim inspirował, co jest kolejnym powodem, by tego Niemca szanować.

Może po całej trylogii będzie dycha. Póki co 9/10.

Wersja audio też wymaga komentarza. Długo na nią czekałem. Panie Felczyński niech mi pan wybaczy, ale wersja z panem jako lektorem jest po prosto za słaba i za cicha, słuchać się tego nie da. Próbowałem... Wolałbym pana, bo pan Balazs (Balasz?)zbyt lekko do tego podszedł. To drażni zwłaszcza w dialogach. Nie będę się pastwił dalej. Ale panie Piotrze proszę o więcej powagi i stonowania.

C.d.n.

Uuuuffff. Ciężka sprawa. Może zacznę od tego, że słucham tego audiobooka w wersji połączonej w trzy tomy, ale uznałem, że warto pisać swoje słowa co tom. Bo w tej wersji widziałem 'Winnetou' po raz pierwszy. Widziałem w biblioteczce mojego taty. Widziałem, ale nie przeczytałem.

Wtręt osobisty i chyba konieczny. Widziałem tę książkę, wziąłem ją do ręki i nawet przeczytałem...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Zaczytywałam się w tej książce, mając jakieś 12 lat. Pozostała mi ona w pamięci jako wspaniała, pełna przygód, pokazująca dobrych Indian i złych białych. Skuszona tymi wspomnieniami sięgnęłam po nią w wieku dorosłym i to był błąd. Niestety, to nie są książki dla dorosłych - świat jest zbyt uproszczony, zbyt schematyczny, zbyt łopatologicznie podany. Książki z tego cyklu powinny być czytane przez dzieci i pozostać pięknymi wspomnieniami.

Zaczytywałam się w tej książce, mając jakieś 12 lat. Pozostała mi ona w pamięci jako wspaniała, pełna przygód, pokazująca dobrych Indian i złych białych. Skuszona tymi wspomnieniami sięgnęłam po nią w wieku dorosłym i to był błąd. Niestety, to nie są książki dla dorosłych - świat jest zbyt uproszczony, zbyt schematyczny, zbyt łopatologicznie podany. Książki z tego cyklu...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Pędzące kucyki, strzelaniny, sygnały dymne, fajki pokoju oraz tipi, które często jest błędnie nazywane wigwamem. Taki to obraz kultury Indian sławiły tonami produkowane kiedyś powiastki o Dzikim Zachodzie, czytane kiedyś przez dzieci i dorosłych, a wszystko to kiedyś, bo dzisiaj produkcja i czytanie ustało. Nowe gatunki się pojawiły, nowe zabawy i nowa moda, a niech się kultura i społeczeństwo rozwijają, prężnie rozwijają. Nie ma się co martwić o powieści przygodowe, o Juliusza Verne, Jacka Londona czy R. L. Stevensona, oni z klasą wryli się do kanonu i serc czytelników i nic ich stamtąd nie wypchnie.

Karol May wrył się z zadziwiającą skutecznością, ponad 200 mln sprzedanych egzemplarzy zbliża go do pań Christie i Rowling. Więcej osób skojarzy jego nazwisko niż Tomasza Manna. W Niemczech jest chlubą narodu, o której pamiętają, wznawiają wydania jego książek i wystawiają na ich podstawie spektakle. Sondowałam, lecz u nas miłośnika Maya nie znalazłam. W poprzednich pokoleniach owszem byli, teraz mamy ledwo żywe niedobitki, którym został tylko sentyment. Ale może jakiejś zagubionej duszy przyda się to, co napiszę.

Przedstawić Maya i część jego dorobku (czytałam głównie historie o Old Shatterandzie i Winnetou) na jednej stronie jest rzeczą trudną, może nawet niewykonalną, bo wymaga to zanurzenia się w temacie, głębokiego, do samego dna. A to jest płytkie, orientacyjne. May urodził się 25 lutego ooo 1842 roku, pisał więc głównie w wieku XIX, kiedy powieść przygodowa była czytana (spadek popularności zaliczyła dopiero pod koniec XX wieku) i był na nią popyt. May trafił w gusta czytelników, sam nic nowego do literatury nie wniósł. Miał fantazję, miał łatwość pisania i miał wydawców krwiopijców, których fani Maya obrzucają łajnem za zmuszenie go do pisania sensacyjnych romansideł i pisania w ogóle (książek sklecił grubo ponad 100), bo często słyszy się o grafomaństwie Maya. I był grafomanem. Wstydził się wielu książek. Lekko zmieniał te same wątki przemieszane ze sobą w poszczególnych tomach. Różne figurki z tej samej plasteliny. Był też słabym człowiekiem, zaszczutym, na starość zdziwaczał i uwstecznił się. Dlatego wydawcy faktycznie go wykorzystywali, ale i on czerpał z pisania wiele korzyści dla siebie, dla własnej psychiki szczególnie, bo pieniądze były mu podobno potrzebne tylko do usatysfakcjonowania swojej żony.

May powiedział, że wszystko co pisze, jest prawdą. Istnieją te postacie, miejsca, a wydarzenia naprawdę się zdarzyły. Gdy czytelnicy poznawali losy Winnetou, szlachetnego, pięknego, idealnego, wierząc, że czytają fakty nie fikcję, większe czuli przy tym emocje. Zaczęły przychodzić pełne zachwytów listy, pojawił się podziw i szacunek, ktoś go dostrzegł nareszcie. Dostał to czego potrzebował i posunął się w tym jeszcze dalej. Od początku z postacią Old Shatterhanda utożsamił siebie. Na drzwiach jego domu można było przeczytać „Karol May zwany Old Shatterhandem”, pozował do zdjęć w stroju myśliwskim, sprowadził do siebie przedmioty indiańskie, traperskie, prywatnie opowiadał historie podobne do tych pisanych.

Opis zewnętrzny Old Shatterhanda odpowiada wyglądowi Karola Maya. Mały, szczupły, niepozorny. Do tego dodał delikatne dłonie, myślącą twarz, błękitne spojrzenie, liryczne elementy. Z początku każdy nazywał go greenhorem, czyli żółtodziobem, a szybko okazało się, że ten wydelikacony chłopiec ma w tych wątłych ramionach tyle siły, że jednym ciosem powala przeciwnika. Ma oko tak celne, że zawsze trafia, nawet w najmniejsze punkty. Potrafi wybornie jeździć konno. Zna kilka języków (May często wychwalał i wyolbrzymiał swoje wykształcenie). Zalety umysłu, zalety charakteru, ciała, że tylko pozazdrościć. Literatura dała mu możliwość stworzenia siebie na nowo, na napisanie sobie doskonałego przyjaciela i przeżycie setek przygód. W rzeczywistości nie podróżował ani na Zachód, ani na Wschód. Przygotowanie teoretyczne oraz kreatywność pozwoliły mu napisać książki autentyczne i ożywione dla ludzi, którzy nie wiedzieli nic o Dzikim Zachodzie i Indianach.

Eksperci nie polecają twórczości Maya jako kompendium wiedzy. On przetworzył wszystko dla swoich potrzeb, a w tym była walka z uciskiem Indian. Dlatego pominął większość wad, niechlubnych cech, a grubą kreską podkreślił zalety. Kto swoją wiedzę opiera na Mayu nie wie nic.

O treści „Winnetou” nie trzeba pisać. Jest łatwa, przyjemna, nie wymaga wysiłku i niezliczonych interpretacji. Niezwykłe przygody,klimat, moc wyrażeń. To autor potrzebuje uwagi, bo bez niej krytyczni wyśmieją te książki, a nie dociekliwi spłycą i bezmyślnie pochłoną.

Karol May osiągnął sukces, może też szczęście, przynajmniej w niektórych chwilach. Miał wrogów i zwolenników, którzy przyrównywali go do Dumasa albo Sienkiewicza. Napisał kilka dzieł, o których nie powinno się zapominać, w tym „Winnetou”, piękną, czystą opowieść o przyjaźni. Można się czepiać, można zwymyślać i przedstawić dowody na bezwartościowość jego twórczości. Ale chyba uwielbienie czytelników, radość jaką wynoszą z czytania Maya i świadomość, jak bardzo mu to pomagało, to powody wystarczające, żeby zostawić go w spokoju, w świecie jego książek.

C.P.

Dopisek dla tych, co już zdążyli zarzucić, że za dużo o autorze, a za mało o książce. Wolałam przedstawić autora, bo jego problemy nie są często poruszane, a miał wiele kompleksów i lęków. Męczył się z ludźmi, wolał swoje książki, wolał siebie z tych książek. Jego zadufanie wynikało ze strachu i słabości. Ludziom warto się czasami przyjrzeć dokładniej, chcieć ich poznać. A o książce nie miałam co napisać, dobra powieść podróżnicza. Mam nadzieję, kochani, że to wystarczy.

Pędzące kucyki, strzelaniny, sygnały dymne, fajki pokoju oraz tipi, które często jest błędnie nazywane wigwamem. Taki to obraz kultury Indian sławiły tonami produkowane kiedyś powiastki o Dzikim Zachodzie, czytane kiedyś przez dzieci i dorosłych, a wszystko to kiedyś, bo dzisiaj produkcja i czytanie ustało. Nowe gatunki się pojawiły, nowe zabawy i nowa moda, a niech się...

więcej

mniej

Pokaż mimo to