W powieściach biograficznych jest z założenia coś melancholijnego. Bez względu bowiem na to, jak bujne i pełne sukcesów życie by opisywały, zawsze w pewnym momencie przychodzi moment, w którym opowieść dotrzeć musi do nieuchronnego, z góry wiadomego końca. A im większe szczyty, na które wcześniej wspiął się jej bohater, tym bardziej spektakularny bywa późniejszy upadek.
Robert Bruce dokonał rzeczy zdawałoby się niemożliwej – pokonał wielokrotnie liczniejszą i znacznie lepiej uzbrojoną armię angielską. Choć „pokonał” to może za słabe słowo, bo Bannockburn to była klęska druzgocąca i haniebna – Anglia straciła wielu ze swoich dowódców, a jej król sromotnie uciekł z pola bitwy. Trzeba było jednak jeszcze kilkunastu lat, by Anglia uznała Szkocję za niezależne państwo. Wtedy jednak król był już ciężko chory, a ostatnie chwile zatruwała mu dodatkowo świadomość, że po tych wszystkich latach zmagań i nadludzkich wręcz wysiłków jego kraj ponownie znajduje się na rozdrożu, bo czekają go rządy króla-dziecka.
W trzeciej części opowieści o losach Jamesa Douglasa mniej jest bitew i krwi, ale więcej smutku – co nieuchronne, zważywszy na opisywane wydarzenia: tragiczną, gwałtowną śmierć lady Marjorje, powolne odchodzenie jej ojca-króla, czy wreszcie kres życia głównego bohatera w bitwie z Maurami pod Tebą w Hiszpanii. Jest też więcej tonów podniosłych, by nie powiedzieć – patetycznych, szczególnie w opisie sceny pisania słynnego listu do papieża, zawierającego apel o uznanie szkockiego prawa do samostanowienia („Walczymy nie o sławę, nie o bogactwo i honory, ale o ową wolność, bez której żaden cnotliwy człowiek żyć nie może.”).
To wszystko razem sprawiło, że zamknęłam tę książkę bez poczucia ulgi – że bohaterowie po wszystkich dramatach dotarli wreszcie do celu, a z pewnym smutkiem – z powodu niesprawiedliwości losu?… bezsilności wobec jego wyroków?... poczucia bezsensowności wszystkich wysiłków? A przecież mimo wszystko odnieśli sukces – być może Anglia w przyszłości będzie podejmować próby wpływania na politykę swego północnego sąsiada i będzie rozgrywała walczące ze sobą szkockie stronnictwa. Ale jednak nie udało jej się zrobić tego samego, co w Walii – zniszczyć jej państwowości, zaanektować terytorium i zmusić do uległości.

W powieściach biograficznych jest z założenia coś melancholijnego. Bez względu bowiem na to, jak bujne i pełne sukcesów życie by opisywały, zawsze w pewnym momencie przychodzi moment, w którym opowieść dotrzeć musi do nieuchronnego, z góry wiadomego końca. A im większe szczyty, na które wcześniej wspiął się jej bohater, tym bardziej spektakularny bywa późniejszy upadek....