Gertrude Stein

Amerykańska pisarka, eseistka i poetka. Miała wpływ na rozwój modernistycznej sztuki i literatury. Większość życia spędziła we Francji.

Kształciła się w USA w Radcliffe College, gdzie pod kierunkiem W. Jamesa studiowała psychologię; rozpoczęła też naukę na wydziale medycyny Uniwersytetu Johna Hopkinsa. W 1903 przeniosła się do Paryża, gdzie do 1912 mieszkała z bratem Leo, krytykiem i kolekcjonerem sztuki, później z Alice B. Toklas, która towarzyszyła pisarce aż do śmierci. W domu przy rue de Fleurus Stein, zafascynowana awangardą malarską, zwłaszcza kubizmem, przyjmowała P. Picassa i H. Matisse’a, a także pisarzy, E. Hemingwaya, E. Pounda, T. S. Eliota, F.S. Fitzgeralda i innych.

Napisała ponad 40 książek, w których eksperymentowała nad poszerzeniem możliwości języka literackiego; stosowała zasadę “ciągłej teraźniejszości” (unikanie wybiegania w przyszłość i cofania się w przeszłość),wykorzystywała technikę filmową, polegającą na rytmicznych powtórzeniach w miejsce opisów (słynne zdanie “Róża jest różą jest różą jest różą”),zerwała z interpunkcją, unikała przymiotników i rzeczowników, wprowadzając wielkie ilości czasowników, co służyć miało podkreśleniu ruchu, praktykowała pisanie automatyczne pod wpływem rozproszenia uwagi.

Swoje teorie literackie i rozważania o istocie twórczości zawarła w kilku zbiorach esejów, m.in. "Kompozycje jako wyjaśnienie" (1926),"Jak pisać" (1931),"Narracja" (1935) oraz w traktatach na temat tożsamości człowieka "Geograficzna historia Ameryki" (1936) i "Czworo w Ameryce" (1947). Do najważniejszych utworów beletrystycznych w dorobku Stein należą: pierwsza autobiograficzna powieść "Q.E.D." (Quod Erat Demonstrandum, 1903),"Dwoje". "Gertrude Stein i jej brat" (1951),“portrety” literackie "Picasso" (1939) i "Trzy żywioły" (1909),pisane 10 lat dzieło "Jak powstawali Amerykanie" (1925),"Autobiografia Alicji B. Toklas" (1933),"Autobiografia każdego z nas" (1937),hermetyczne powieści z pogranicza gatunku "Lucy Church serdecznie" (1930),"Ida. Powieść" (1941),"Powieść podziękowań" (1958) i inne.

W dziejach literatury Stein zapisała się nie tylko jako pisarka i teoretyk literatury, ale także osobowość, która odegrała niepoślednią rolę w kształtowaniu talentów młodych pisarzy amerykańskiego “straconego pokolenia” (określenie jej autorstwa). Ostatnie słowa wypowiedziane tuż przez śmiercią pisarka skierowała do panny Toklas, brzmiały one: “Jaka jest odpowiedź?”, wobec braku reakcji swojej towarzyszki dorzuciła: “Jakie jest pytanie?”

Jest autorką sławnego zdania "Róża jest różą, jest różą, jest różą", nakazując interpretować rzeczy, takimi jakie są.