Jarosław Marek Rymkiewicz


- Pisze książki: literatura piękna, powieść historyczna, biografia, autobiografia, pamiętnik, literatura faktu, publicystyka literacka, eseje, językoznawstwo, nauka o literaturze, popularnonaukowa, poezja, utwór dramatyczny (dramat, komedia, tragedia), czasopisma, inne więcej mniej
- Urodzony: 13 lipca 1935
Syn prozaika Władysława Szulca-Rymkiewicza, pochodzenia niemiecko-polskiego i lekarki Hanny z Baranowskich herbu Tuhan, pochodzenia tatarsko-niemieckiego. Rodzina zmieniła nazwisko Szulc pod wpływem wojennych przeżyć w połowie lat 40. (nazwisko Rymkiewicz było przedwojennym pseudonimem literackim Władysława Szulca). Po wojnie rodzina jego osiedliła się w Łodzi.
Rodzice poety należeli do PZPR, a on należał do Związku Młodzieży Polskiej.
W Łodzi uczęszczał do XXI Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Prusa, a następnie ukończył filologię polską na Uniwersytecie Łódzkim.
W 1994 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.
Był pracownikiem Instytutu Badań Literackich PAN oraz członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
W 1964 podpisał list pisarzy polskich, protestujących przeciwko listowi 34, wyrażając „protest przeciwko uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolnej Europy, zorganizowanej kampanii, oczerniającej Polskę Ludową”. W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Od początku lat 80. związany z opozycją. W roku 1984 roku został wydalony z PAN po wydaniu w drugim obiegu książki Rozmowy polskie latem 1983. Współpracował z wydawnictwami podziemnymi oraz z emigracyjnym Instytutem Literackim w Paryżu.
W 2010 wszedł w skład komitetu poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2011 koncern mediowy Agora – wydawca Gazety Wyborczej – wytoczył Rymkiewiczowi proces za nazwanie jej redaktorów „duchowymi spadkobiercami Komunistycznej Partii Polski”.
Rymkiewicz przede wszystkim znany jest ze swej twórczości poetyckiej. W 1957 wydał swój pierwszy tomik wierszy „Konwencje”. Duże uznanie zdobył zwłaszcza tom „Metafizyka” z 1963 roku, a także późniejsza twórczość. W roku 2003 otrzymał Nagrodę Literacką „Nike” (przyznawaną przez Gazetę Wyborczą i Fundację Agory) za tom poezji „Zachód słońca w Milanówku”, którą uznano za najlepszą polską książkę roku.
Jego program poetycki oparty jest na klasycyzmie rozumianym jako odwołanie się do tradycji literackiej i tworzenie na bazie odwołań do jej dorobku tak w sferze formy literackiej, jak i treści czy wątków. Jednak odwołania literackie, na jakich Jarosław Marek Rymkiewicz polega, to nie tradycyjny zestaw symboli sięgający do antyku, ale bogactwo form i charakterystyczne treści epoki baroku. Ten program poetycki wyraził on w książce „Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie” z 1967. Zainteresowanie wątkami barokowymi przejawia się w wykorzystywaniu filozoficznych aspektów śmierci, przemijania biologicznego i przemijania w kulturze.
Drugim najbardziej znanym aspektem jego twórczości, obok poetyckiej, jest eseistyka historycznoliteracka oraz historyczna. W zbiorach esejów poświęconych historii literatury skupia się przede wszystkim na okresie polskiego romantyzmu oraz okolicznościach i szerszym tle życia i twórczości romantyków („Aleksander Fredro jest w złym humorze”, „Juliusz Słowacki pyta o godzinę”).
Ukoronowaniem tych rozważań jest cykl „Jak bajeczne żurawie” poświęcony Adamowi Mickiewiczowi, a rozpoczęty tomem „Żmut”. W kolejnych książkach cyklu Rymkiewicz dzieli się wynikami swoich wieloletnich badań nad życiem i twórczością Mickiewicza, próbując rozwikłać związane z tym niejasności i tajemnice, min. młodzieńcze miłości poety, szczegóły romansu z Marylą, proces filomatów, okres emigracyjny czy mistycyzm i działalność Mickiewicza w sekcie towiańczyków. Opierając się na źródłach z epoki podważa wiele przyjętych i uznanych za fakty szczegółów.
Swoistą formą literacką są dwie encyklopedie eseistyczne poświęcone życiu i twórczości poetów („Słowacki”, „Leśmian”), zaś w tomie „Przez zwierciadło” nie ucieka od rozważań biblijnych i teologicznych.
Drugim, po historii literatury, obszarem zainteresowań zawartych w książkach eseistycznych Rymkiewicza jest historia Polski. Przy czym skupia się on na przełomowych i kryzysowych momentach historii I Rzeczypospolitej („Wieszanie”, „Reytan”, „Samuel Zborowski”) czy okresu zaborów („Wielki książę”) oraz korzysta ze swoich doświadczeń z okresu powstania warszawskiego („Kinderszenen”).
W roku 2008 jego książka o insurekcji kościuszkowskiej „Wieszanie” została nagrodzona Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza.
Rymkiewicz zajmuje się także tłumaczeniem. Tłumaczył m.in. poezję anglo-amerykańską – Thomasa S. Eliota, Wallace Stevensa oraz hiszpańską – Federico García Lorca, Pedro Calderón de la Barca (imitacja Życie snem, 1969).
Jest znany również jako dramaturg („Eurydyka”, „Odys”), tragediopisarz („Kochankowie piekła”) i komediopisarz („Ułani”), a także autor dwóch powieści („Rozmowy polskie latem 1983” oraz „Umschlagplatz”).
- 831 przeczytało książki autora
- 1 320 chce przeczytać książki autora
Wszystkie książki i czasopisma
Cytaty
Siedemnasty artykuł henrycjański (..) jest bowiem jednym z najważniejszych zdań, jakie wypowiedziano w historii Polaków. (...) W dwudziestu dziewięciu słowach jest tam zawarte najważniejsze z ludzkich praw każdego Polaka, także najważniejsze z jego polskich praw - prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa. (...) W siedemnastym artykule król Polaków (...) przemawiał tak: „A jeślibyśmy (czego Boże uchowaj) co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycjom wykroczyli abo czego nie wypełnili, tedy obywatele koronne obojga narodu od posłuszeństwa i wiary nam powinnej wolne czynimy”. Co to znaczy? Jeśli ludzie, którzy rządzą Polską, nie wypełniają swoich obowiązków - jestem wolny od posłuszeństwa. Jeśli ludzie, którzy rządzą Polską, przekraczają swoje obowiązki - jestem wolny od posłuszeństwa. Jeśli ludzie, którzy rządzą Polską, w jakikolwiek sposób ograniczają moją wolność - jestem wolny od posłuszeństwa. (...) Jeśli Henryk d'Anjou nie dotrzyma słowa, czego Boże uchowaj, swoja przysięgą zwalnia mnie od posłuszeństwa. Jeśli nie dotrzyma słowa, mogę odebrać mu władzę - także używając siły. To niech sobie panowie zapamiętają (...) którzy teraz tutaj rządzicie.
Siedemnasty artykuł henrycjański (..) jest bowiem jednym z najważniejszych zdań, jakie wypowiedziano w historii Polaków. (...) W dwudziestu ...
Rozwiń ZwińGdybyśmy składniej się rządzili, gdybyśmy respektowali hierarchię społeczną, gdybyśmy szanowali instytucje, które sami dla siebie ustanawiamy, historia pewnie by się z nami lepiej obchodziła
Gdybyśmy składniej się rządzili, gdybyśmy respektowali hierarchię społeczną, gdybyśmy szanowali instytucje, które sami dla siebie ustanawiam...
Rozwiń ZwińKto zło lekceważy, pomniejsza, bagatelizuje, ten ze złem raczej rady dać sobie nie zdoła.
Kto zło lekceważy, pomniejsza, bagatelizuje, ten ze złem raczej rady dać sobie nie zdoła.