Aż brak mi słów na opisanie tego grafomaństwa. Nie chce być odebrany jako zwykły hejter, ale nie mam wyboru.

Ta książka to morderstwo na drzewach, które zostały ścięte celem wydania tego. Styl jest nie do przejścia, w zasadzie to jeden wielki zbiór ,,mądrze brzmiących'' sformułowań, poetyzowania, setki porównań i metafor, niepotrzebne wstawki z terminologii marksizmu, feminizmu, psychoanalizy i Hegla. Książki przez jej styl dosłownie nie da się normalnie czytać, przebrnięcie przez nią było dla mnie udręką.

Treść, którą gdyby pozbawić książkę zbędnego bełkotu dałoby się zmieścić na 30 stronach, też wcale nie porywa. Ot jakiś niepoparte wnioski wynikające z rzekomo ,,mądrej'' pseudo analizy; o projekcie oświecenie, które było ,,walką z animizmem'' i jest nieskończone bo rozum wykorzystano do niewolenia klasy pracującej, o tym że seksualność jest tłamszona i przez to doszło do holocaustu (dosłownie) i cała masa innych mniej lub (rzadko) bardziej ciekawych treści. Wszystko zamknięte w 4 częściach. W sumie warto dodać malutki plusik że każdy kolejny esej jest trochę bardziej czytelny niż poprzedni, jednak do przejrzystości temu nadal wiele brakuje aż do końca.

Jeśli myśliciele (a w tym wypadku chyba bardziej poeci) kontynentalni chcą być brani na poważnie, warto by było aby zaczęli pisać jasnym językiem, oraz żeby treść nie była wynikiem ich estetycznych odczuć. Nie dałem 1/10 tylko dlatego że książka wzbudziła jakąś tam dyskusje w świecie, niemniej w każdych normalnych warunkach coś takiego nigdy nie powinno zostać opublikowane.

Aż brak mi słów na opisanie tego grafomaństwa. Nie chce być odebrany jako zwykły hejter, ale nie mam wyboru.

Ta książka to morderstwo na drzewach, które zostały ścięte celem wydania tego. Styl jest nie do przejścia, w zasadzie to jeden wielki zbiór ,,mądrze brzmiących'' sformułowań, poetyzowania, setki porównań i metafor, niepotrzebne wstawki z terminologii marksizmu,...

Nazwana przez Marka Siemka "kultową księgą rewolty studenckiej, Nowej Lewicy i alternatywnych ruchów społecznych oraz biblią zachodnich ruchów kontestacyjnych z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych" Dialektyka oświecenia pozostaje książką nadal aktualną i wartą lektury.

Pozycja prezentuję analizę oświecenia i jego mitologizacji, podkreślająca odłączenie się rozumu od teleologicznej tradycji i katastrofalne konsekwencje do jakich doprowadziło to w XX wieku (i w sumie do dziś). Rozum instrumentalny, oparty tylko na skutkach, reprodukuje społeczne stosunki które wywołują w nas stałe cierpienie i alienację od nas samych, historii i Innych. "Jak to jest możliwe że nasze instytucje publiczne są dla nas tak obce i zdają się większe niż my sami?", mawiał mój były wykładowca Prof. Jakub Kloc-Konkołowicz. Najlepiej tą logikę można dostrzec w naszym przemyśle kulturalnym i partiach politycznych. Z jednej strony, ciągła reprodukcja tych samych gier, książek, filmów. Ciągle te same schematy i brak możliwości wyobrażenia sobie innej przyszłości. Tworzy się swego rodzaju pastisz, brak jakiegokolwiek porządku i oryginalności. Odbiorca pozostaje bierny, wyłamanie się ze schematu jest "karane". Z drugiej, ludzie są świadomi tego jak fatalną mamy w Polsce kulturę polityczną, tego że partie polityczne ich nie reprezentują i są skorumpowane. A mimo to są jeszcze bardziej skłonni popadać w fanatyzm, w obronie tychże partii i antagonizują wszelkie stosunki z osobami o innych poglądach politycznych. Wykluczona jest jakakolwiek dyskusja merytoryczna czy chociaż agonistyka ("nie zgadzamy się ze sobą, ale działamy w ramach uznawanych przez nas zasad").
Książka jest przesycona wręcz skrajnym pesymizmem co do tego czy możemy faktycznie wrócić do "wewnętrznej rozumności" lub heideggerowskiego Bycia.

Nie znaczy to że książka jest idealna. Wręcz przeciwnie, o krytykę momentami wręcz łatwo. Styl pisania jest niesamowicie ciężki, często wręcz przeintelektualizowany dla samego faktu żeby było ciężko (w oryginalnym wydaniu nawet nie było podziałów na rozdziały lub dużej części znaków interpunkcyjnych!). Adorno/Horkheimera cechuje w tej pracy bardzo mocny snobizm (co przekłada się na wręcz absurdalne krytyki samochodu, radia czy jazzu) i postrzeganie filozofa jako zbawiciela (nie jest to podejście za którym przepadam w jakimkolwiek aktywizmie, nie tylko filozoficznym). Ich antytechnologizm, aczkolwiek momentami trafnie opisuje nasze odosobnienie we współczesnych społeczeństwach od bytowania, to jednak nie prowadzi do żadnych rozwiązań problemów i jest po prostu przesadny. Te krytyki łatwo można dostrzec, zwłaszcza że posłowie filozofa Marka Siemka jasno je wytyka (jest ono bardzo dobrze napisane, swoją drogą).

Z czym więc zostajemy? Dostajemy bardzo solidną książkę, niesamowicie pobudzającą intelektualnie. Analiza nadal pozostaje dogłębna i pozwala nam zrozumieć z czym borykamy się w naszym życiu społecznym, zwłaszcza publicznym.
JEDNAK, powinna to być (jak Marek Siemek mówi) lektura krytyczna. Nie powinno się przyjmować wszystkich tych tez bezkrytycznie i nie powinno się w pełni opierać na tym co autorzy mówią. Powinno to być dla nas zaproszeniem do stworzenia nowej teorii która będzie odpowiadać na potrzeby współczesnego świata, nie popadając w przesadę lub nadmierny pesymizm. I przede wszystkim da nam narzędzia i rozwiązania, które będziemy mogli zaaplikować w naszym codziennym życiu, a nie tylko na kartce papieru lub na konferencji naukowej (jak często to wygląda w przypadku obecnych teorii emancypacyjnych).

Nazwana przez Marka Siemka "kultową księgą rewolty studenckiej, Nowej Lewicy i alternatywnych ruchów społecznych oraz biblią zachodnich ruchów kontestacyjnych z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych" Dialektyka oświecenia pozostaje książką nadal aktualną i wartą lektury.

Pozycja prezentuję analizę oświecenia i jego mitologizacji, podkreślająca odłączenie się rozumu od...

"Dialektyka Oświecenia" to jedna z ważniejszych książek filozoficznych XX w. Jej zrozumienie wymaga sporej wiedzy filozoficznej. Niestety nawet wtedy nie jest lekko. Winę ponosi niejasny i alegoryczny styl oraz postheglowski żargon autorów. Bez gruntownego przygotowania merytorycznego i solidnej narzędziowni (chociażby umiejętności gładkiego poruszania się po heglowskich pojęciach) praktycznie nic z tej książki nie wyniesiecie oprócz poczucia chaosu i skrzywionych interpretacji w karoniowskim duchu, które zdominowały recenzje "Dialektyki Oświecenia" na tym portalu. Zresztą niektóre recenzje powstały na bazie przekłamanych wykładów samego Karonia, a nie lektury literatury podmiotu, co widać po wrzuconych "karonizmach", których na próżno szukać na kartach omawianej książki.

"Dialektyka Oświecenia" składa się z kilku esejów. Niektóre z nich pisał Horkheimer, inne Adorno. Tam, gdzie najciężej się czyta – tam właśnie palce maczał ten drugi.

Książka przedstawia dzieje racjonalności (przez "oświecenie" nie rozumie się tu konkretnej epoki, lecz postęp myśli) jako proces staczania się rozumu w irracjonalność, którego genezą jest związek racjonalności ze społecznym panowaniem. To próba pokazania w jaki sposób panowanie człowieka nad przyrodą – rozumianą jako wszystko to, co "na zewnątrz" podmiotu – które motywowane było chęcią zadomowienia się człowieka w świecie i niwelacją lęku, przeistacza się mocą wewnętrznych prawideł w jeszcze większe panowanie tego, co czysto przyrodnicze. To historia samozniewolenia.

To również historia o powstaniu i upadku indywiduum, o uniformizującej kulturze masowej. To opowieść o produkowanych przez rozum ideologiach, które utrwalać mają ucisk poprzez niszczenie w zarodku wszelkich przejawów krytycznej myśli, która chciałaby wykroczyć poza status quo. Ofiarą jest niemal każdy: zarówno politycznie prześladowani, jak też politycznie prześladujący. Wymiar cierpienia ma charakter uniwersalny i egzystencjalny. Faszyzm, do którego piszący na przymusowej emigracji niemieccy intelektualiści żydowskiego pochodzenia nieustannie się odnoszą, jest tylko konsekwencją tego stanu rzeczy. Konsekwencją patologii rozumu.

Horkheimer i Adorno nie są postmodernistami (ten zresztą narodził się kilkadziesiąt lat później). Wierzą oni w moc rozumu, który siłą autorefleksji jest w stanie przekroczyć swoją ograniczoność i poprzez poznanie swojej własnej natury i genezy zerwać patologiczne relacje z panowaniem. To "przepracowanie" to bardzo freudowski motyw.

Jakby to miało w szczegółach wyglądać? Oczywiście nie wiadomo, ponieważ autorzy ślizgają się po ogólnikach, metaforach i myślowych skrótach. To jest największy minus tej pozycji. Bardzo ciężko się ją czyta, wymaga wytężonej uwagi i potrafi to być na prawdę frustrujące przeżycie. Jednak nie jest to bełkot, istnieje wspólna, filozoficzna oś.

To nie jest pozycja dla każdego. Bez przygotowania do niej nie podchodź.

"Dialektyka Oświecenia" to jedna z ważniejszych książek filozoficznych XX w. Jej zrozumienie wymaga sporej wiedzy filozoficznej. Niestety nawet wtedy nie jest lekko. Winę ponosi niejasny i alegoryczny styl oraz postheglowski żargon autorów. Bez gruntownego przygotowania merytorycznego i solidnej narzędziowni (chociażby umiejętności gładkiego poruszania się po heglowskich...

W skrócie: Głównym i najważniejszym przesłaniem Dialektyki oświecenia jest wyprowadzenie przyczyn powstania wszelkich systemów totalitarnych i faszystowskich z psychopatologii ludzkiej psychiki, której źródłem jest opresyjna kultura i religia skłaniająca człowieka do kontroli własnych impulsów seksualnych. Słowem, pruderyjność seksualna Niemców doprowadziła do narodzin antysemityzmu, III Rzeszy i zagłady milionów istnień. Pełne uwolnienie sfery libidalnej człowieka stanowi remedium na te historyczne fenomeny i na „odfaszyzowanie” psychiki ludzkiej. Takie właśnie mało subtelne i mało wyrafinowane założenia ideologiczne kryją się pod płaszczykiem wysublimowanego (tj. bełkotliwego) języka postmodernistycznego w wydaniu twórców szkoły krytycznej.

W skrócie: Głównym i najważniejszym przesłaniem Dialektyki oświecenia jest wyprowadzenie przyczyn powstania wszelkich systemów totalitarnych i faszystowskich z psychopatologii ludzkiej psychiki, której źródłem jest opresyjna kultura i religia skłaniająca człowieka do kontroli własnych impulsów seksualnych. Słowem, pruderyjność seksualna Niemców doprowadziła do narodzin...

"Dialektyka oświecenia" napisana została w latach 1941-44, a w jej skład wchodzą 4 eseje.
Pierwszy z nich tłumaczy jak, według frankfurtczyków, doszło do tego, że idea oświecenia, która miała wyzwolić ludzkość z karmienia się mitem, sama uległa mitologizacji i uczyniła rozum narzędziem jeszcze większego zniewolenia.
Drugi esej ukazuje teorię z części pierwszej w bardziej praktyczny sposób, posiłkując się wędrówką Odyseusza. Autorzy twierdzą, że protagonista homeryckiego eposu jest w rzeczywistości archetypem drobnomieszczanina, który zgodnie z ideą instrumentalnego rozumu, korzysta z niego jedynie po to, by zapewnić sobie przetrwanie w walce z naturą. Ceną jaką za to płaci jest samozaprzeczenie i samozakłamanie.
Esej trzeci, na przykładzie powieści "Julietta" Markiza de Sade'a, ilustruje tezę, że perwersje i zbrodnie są jedynie zemstą zniewolonej natury na kulturze i wierze, która nakłada na nią swe kajdany. Mamy tu konfrontację poglądów de Sade'a, Nietzschego oraz Kanta, według którego człowiek nie potrzebuje Boga, tradycji czy autorytetów, ale jedynie korzystania z własnego rozumu i doświadczeń.
Czwarty esej na temat genezy antysemityzmu analizuje "tajemniczą skłonność technicznie wykształconych mas do poddawania się despotyzmowi totalitarnych ideologii". Co ciekawe wcześniej lewica jako przyczynę takiego stanu rzeczy przedstawiała ciemnotę religijnych zabobonów, oznaczałoby to więc, że w ich mniemaniu, każda społeczna świadomość to zło, które należy zwalczyć. ;) Książka ta jest koronnym dziełem tzw. teorii krytycznej. Głosi ona, że szacunek dla tradycji, rodziny, autorytetów, patriotyzmu, logicznego myślenia, lojalności, obowiązkowości, religii i wszelkich przejawów wartości kultury europejskiej prowadzi do psychopatologii.
To jedna z najważniejszych lektur marksizmu. Zmęczyła mnie i zadręczyła, ale chęć poznania tych skrzywionych idei okazała się silniejsza.
W komentarzu poniżej jedna z ciekawostek o książce, która już się tu nie zmieściła. ;) Więcej na temat teorii krytycznej i antykultury znajdziecie w witrynie Pana Krzysztofa Karonia: historiasztuki.com.pl, z której zaczerpnęłam cześć informacji do tego wpisu. ;)

"Dialektyka oświecenia" napisana została w latach 1941-44, a w jej skład wchodzą 4 eseje.
Pierwszy z nich tłumaczy jak, według frankfurtczyków, doszło do tego, że idea oświecenia, która miała wyzwolić ludzkość z karmienia się mitem, sama uległa mitologizacji i uczyniła rozum narzędziem jeszcze większego zniewolenia.
Drugi esej ukazuje teorię z części pierwszej w bardziej...

Pozycja napisana bardzo ciężkim językiem (w każdym razie dla mnie),jednak warta zapoznania. Rozdział "przemysł kulturalny, oświecenie jako masowe oszustwo" otwiera oczy na wiele codziennych spraw, o których rzadko myśli się dłużej niż chwilę, tylko po to, aby skwitować "tak już jest". Ta książka mówi o tym, dlaczego tak myślimy. Z pewnością dostarcza sporo tematów na ciekawe konwersacje.

Pozycja napisana bardzo ciężkim językiem (w każdym razie dla mnie),jednak warta zapoznania. Rozdział "przemysł kulturalny, oświecenie jako masowe oszustwo" otwiera oczy na wiele codziennych spraw, o których rzadko myśli się dłużej niż chwilę, tylko po to, aby skwitować "tak już jest". Ta książka mówi o tym, dlaczego tak myślimy. Z pewnością dostarcza sporo tematów na...

Obstawiam, że jakiejś trzy czwarte humanistki, którą czytam ma wobec tej książki jakiś intelektualny dług, a mimo to czytało mi się ją bardzo ciężko. Kwestia języka, jakim jest napisana.

Obstawiam, że jakiejś trzy czwarte humanistki, którą czytam ma wobec tej książki jakiś intelektualny dług, a mimo to czytało mi się ją bardzo ciężko. Kwestia języka, jakim jest napisana.