Wreszcie się uporałem.
Zdecydowanie nie polecam tej książki na początek przygody z mitologią słowiańską, ale dla czytelników bardziej zaawansowanych będzie to pozycja ciekawa. Szczególnie część Mitologia Słowiańska, która była "pisana dla uczonych", podczas gdy "Mitologia Polska" była pisana dla ogólnej rzeszy odbiorców.
Dlaczego dla czytelników zaawansowanych? Po pierwsze, poglądy Brucknera w wielu miejscach są już nieaktualne i trzeba sobie z tego zdawać sprawę (np. dywagacje i Simargłu, Chorsie, nadrzędna rola Swaroga). Po drugie, tekst nie jest napisany jako "prezentacja polskiego Olimpu", ale jako niezupełnie uporządkowana polemika ze zdaniami rozmaitych badaczy z przełomu XIX i XX wieku. Ktoś nowy w temacie zgubi się na 100%. Ale w tym tkwi moc tej pozycji dla kogoś, kto ma już jakieś rozeznanie. Poznajemy całe spektrum dodatkowych możliwości spojrzenia na mitologię słowiańską. Punktów widzenia, które można odrzucać, ale nie trzeba wszędzie z Brucknerem się zgadzać, bo znamy już historię późniejszych badań i wiemy, że nie był alfą i omegą. Co więcej, Bruckner popiera te wywody bardzo często CYTATAMI ŹRÓDEŁ historycznych, które normalnie są trudno osiągalne dla czytelników, a nawet jeśli ktoś ma pod ręką Kronikę Nestora, Malali czy Słowo Igorowe, Prokopiusza, Helmonda, Chrystolubca, Hieronima z Pragi itd. to zanim znajdzie tam to, czego szuka, wiele wody w rzekach upłynie, a tutaj ma informacje podane na tacy. Niesamowite, że Bruckner potrafił tak przekopać literaturę w czasach kiedy nie dość, że nie było internetu, to jeszcze dostęp do książek był znacznie bardziej ograniczony niż dzisiaj.
Ja osobiście z tej książki dowiedziałem się (po lekturze Gieysztora i Szyjewskiego) np. dlaczego na Rusi Welesa nazwano Wołosem, że Swaróg UMARŁ i po nim nastąpił Daćbóg, że Słońce w Nawii idzie się wykąpać, bo jest spocone, że na wiosnę znaki zodiaku uwolniły Słońce z wieży, że w obrzędach Marzanny występowało też lato-Maik, że Weles miał wnuka Bojana, który był śpiewakiem (sensu nabrała dla mnie bylina o Sadku), że Weles posiada atrybuty greckiego Hermesa, dlaczego dawniej uważano Swaroga za bóstwo naczelne (źródła arabskie), że Rodowi i Rożanicom odpowiadali rzekomo Artemid (!) i Artemida, mogłem obejrzeć przykłady zaklęć i zamawiań (cytaty), że strzygi przemieniały się w puszczyka, a nie w nietoperza, że zamiast kości miały chrząstki, że wił było 30, a dawniej berygynii było 27, dlaczego rusałki nie są raczej duchami zmarłych dziewcząt, jak można zamienić się w wilka (wilkołactwo), zwrócił też pilniej moją uwagę na obrzędy dożynkowe, kierując ją ku opisowi Świętowita, co przeoczyłem czytając Gieysztora. A przede wszystkim, wreszcie przeczytałem te wszystkie cytaty, na których zbudowana jest cała nasza wiedza o mitologii słowiańskiej.
Moje notatki zebrane na bazie dotychczas przeczytanych pozycji (Gieysztor, Szyjewski, Bruckner) poniżej:
http://mer.chemia.polsl.pl/~pborys/mitologia-slowian3x.pdf
ps.
Co do zjadliwego stylu polemiki Brucknera, załączyłem obok charakterystyczne cytaty o "ssaniu rzeczy z palca", "wierutnych bajkach" (moje ulubione) i o agendzistach.
ps2.
Gdyby ktoś pytał co w takim razie przeczytać "na początek"--polecam Szyjewskiego Religię Słowian.
ps3. Ciekawe, że Gieysztor również firmował swoją okładkę tą samą figurą Lela i Polela... Niepokoją mnie te kulki pod ich brodami... Po co rzeźbiarz zadał sobie trud wyrzeźbienia "tego czegoś"?...

Wreszcie się uporałem.
Zdecydowanie nie polecam tej książki na początek przygody z mitologią słowiańską, ale dla czytelników bardziej zaawansowanych będzie to pozycja ciekawa. Szczególnie część Mitologia Słowiańska, która była "pisana dla uczonych", podczas gdy "Mitologia Polska" była pisana dla ogólnej rzeszy odbiorców.
Dlaczego dla czytelników zaawansowanych? Po pierwsze,...