Ostatnie zdanie tej obszernej, trzytomowej powieści brzmi: "My walczymy na barykadach o prawa nasze i całego świata by raz na zawsze skończyć z wyzyskiem człowieka przez człowieka." Wypowiada je mówca prezentujący w Teatrze Wielkim w Moskwie, na początku 1920 roku plany stworzenia po zwycięskiej wojnie domowej nowej, komunistycznej ojczyzny. Na sali oprócz głównych bohaterów książki także postaci historyczne, m.in. Lenin i Stalin.
Książkę Aleksego Tołstoja, pochodzącego z arystokracji rosyjskiej i daleko spokrewnionego z Lwem Tołstojem, jednak "nawróconego" na komunizm apologety rewolucji i samego Stalina trudno jednoznacznie ocenić.
Zamierzeniem autora było realistyczne sportretowanie losów rosyjskiej inteligencji na tle historycznych przemian w Rosji od momentu przed wybuchem I wojny światowej, przez światową wojnę, rewolucję, aż po zwycięską dla bolszewików wojnę domową. A. Tołstoj to zdolny pisarz, kontynuator najlepszych tradycji rosyjskiej powieści realistycznej reprezentowanej przez Gogola i L. Tołstoja. Barwnym, obrazowym językiem opisuje środowisko moskiewskich artystów i studentów, petersburskiego mieszczaństwa i arystokratów, ale także robotników moskiewskich fabryk, chłopów wschodniej Ukrainy czy frontowego życia: od stepów nadwołżańskich po bronione miasta środkowej Rosji. Na tle okrutnej wojny domowej rozgrywanej na wielkich przestrzeniach śledzimy losy bohaterów: pochodzących z ziemiaństwa mieszkanek Moskwy: Katii i jej siostry Daszy oraz ich mężczyzn: Roszczyna i Tielegina. Wojna dzieli pary, rzuca każdą z osób w inną część kraju, osobiste przeżycia pozwalają ewoluować postawom i wyborom politycznym bohaterów. Całość czyta się dobrze, jeśli przyzwyczajeni jesteśmy do tego typu powieści o ludziach i ich życiu w dobie wielkich społecznych przemian oraz do opisów bitew, rozległych krajobrazów i zmieniających się środowisk społecznych. Konstrukcja przypomina nieco powieści historyczne Sienkiewicza, choć postaci nie są tak barwne a przygody tak liczne. Nieprzewidywalność wojennych wydarzeń i różnorodność opisywanych środowisk i postaci (petersburskie mieszczaństwo, anarchiści Machny, oficerowie Armii Ochotniczej Denikina, czerwonoarmiści broniący Carycyna, kawaleria Budionnego, chłopskie życie ukraińskiej wsi w dobie wojny, kozacy dońscy i wołżańscy itd.) zaciekawia, ale i zmusza do sprawdzania co i rusz kim był kolejny generał czy gdzie znajduje się opisywane miasto.
Niestety książka jest także bardzo nasycona ideologicznie. Bohaterowie stojący po stronie bolszewików to niezależnie od pochodzenia ludzie szczerzy, prawi, walczący o lepszy świat w imię słabszych. Nawet jeśli bezwzględni wobec wroga - nigdy okrutni. Z kolei dońscy kozacy, "biali" generałowie czy mieszczaństwo stojące po stronie starych porządków są moralnie dwuznaczni lub przynajmniej emocjonalnie niezrównoważeni, często okrutni i bezzasadnie zarozumiali. Nawet fizycznie autor opisuje ich jako odrażających, z widocznym piętnem moralnej zgnilizny na twarzach, często pijanych i rozpustnych. Konkretne historyczne postaci zyskują w powieści jednoznaczne oceny, zgodne ze stalinowską wykładnią co do ich roli w wojnie domowej. Proces ideologicznej przemiany głównych bohaterów, pochodzących z ziemiaństwa i mieszczańskiej inteligencji a ostatecznie przyjmujących bolszewicką wizję Rosji jest zarysowany mało subtelnie. Zamiast ciekawego psychologicznie opisu dylematu jednostek stojących na rozdrożu między własnym pochodzeniem a nową ideą otrzymujemy mocno propagandowy wzorzec rodzenia się nowego, radzieckiego człowieka.
Pod tym względem najlepiej broni się tom pierwszy, dość przekonująco opisujący życie inteligencji rosyjskiej u zarania i w czasie I wojny światowej. Ten tom autor ukończył w roku 1921. Kolejne dwa, dotyczące głównie wojny domowej zostały zamknięte w 1928 i 1941 roku, co być może tłumaczy ich jawnie propagandowy charakter, łącznie z umieszczonymi wspomnieniami o kluczowych dla sukcesu Armii Czerwonej decyzjach Stalina.
Podsumowując, epicka opowieść o w sumie mało znanym, fascynującym okresie wielkich przemian w Rosji niestety napisana jest bardzo jednostronnie. Fabuła może wciągnąć miłośników klasycznych, epickich powieści w duchu XIX-wiecznego realizmu. Zwolenników wyłącznie współczesnej literatury zapewne już po kilkudziesięciu stronach zmęczą długie opisy, ilość przedstawianych postaci i środowisk oraz skala całego dzieła.

Ostatnie zdanie tej obszernej, trzytomowej powieści brzmi: "My walczymy na barykadach o prawa nasze i całego świata by raz na zawsze skończyć z wyzyskiem człowieka przez człowieka." Wypowiada je mówca prezentujący w Teatrze Wielkim w Moskwie, na początku 1920 roku plany stworzenia po zwycięskiej wojnie domowej nowej, komunistycznej ojczyzny. Na sali oprócz głównych...