Lekko się czyta. Książka erudycyjna, napisana w konwencji - prawda ponad sympatiami, więc nie ma tam hagiografii, za to jest sporo frywolności i w zasadzie o każdym jest jakaś anegdotka pisana po to, by obraz nie był za brązowy. Wtrąca też perełki osobistych doświadczeń, takich jak np. w rozdziale o Henryku V, gdy ni stąd ni zowąd wspomina jak uczył na lekcjach 1:1 historii samą... księżnę Dianę.

Lekko się czyta. Książka erudycyjna, napisana w konwencji - prawda ponad sympatiami, więc nie ma tam hagiografii, za to jest sporo frywolności i w zasadzie o każdym jest jakaś anegdotka pisana po to, by obraz nie był za brązowy. Wtrąca też perełki osobistych doświadczeń, takich jak np. w rozdziale o Henryku V, gdy ni stąd ni zowąd wspomina jak uczył na lekcjach 1:1 historii...

Popularyzator w końskich okularach
Zacząć należy od tego, że tytuł książki jest całkowicie nietrafiony: winna nazywać się "Bohaterowie Anglosasów z marginalnym dodatkiem innych narodów". Poza rozdziałami 1. i 2. (starożytność),traktuje ona prawie wyłącznie o Brytyjczykach i Amerykanach; szczególny zaszczyt kopnął poza tym Francuzów, ponieważ autor "uhonorował" ich aż dwoje (de Gaulle'a chyba tylko po to, żeby mu mnóstwo szpil powbijać). Bohaterowie spoza elitarnego kręgu Anglosasów i tak byli przeważnie powiązani z USA czy Anglią, jak Joanna d'Arc czy Wittgenstein (który większą część życia w Anglii mieszkał i pracował).
Uważam zresztą, że rozdział 1. nie ma racji bytu w książce opowiadającej o osobach historycznych, ponieważ opiewa postacie biblijne. Nawet jeśli ich pierwowzory faktycznie istniały, wielusetletnia obróbka tekstu przez machinę propagandową zmieniła je w produkty niemalże czystej fantazji, podobne Kmicicowi czy d'Artagnanowi (którzy też mieli swoje historyczne pierwowzory). Sprawie nie pomaga to, że autor z całą naiwnością powtarza biblijne bajki, każąc czytelnikowi wierzyć np., że Judyta odrąbała głowę Holofernesowi dwoma ciosami miecza - że kobieta przecięła grubą szyję dorosłego faceta mieczem z brązu, którego nie da się naostrzyć! Najwyraźniej Johnson nigdy nie pomagał żonie w krojeniu świątecznego indyka.
Niestety światopogląd autora w doskonały sposób pozbawia go obiektywizmu (dało się to również odczuć w "Twórcach", ale nie do tego stopnia). Przekomiczna jest bojaźń autora, z jaką zdradza on czytelnikom, że Churchill był - o horrendum! - ateistą; podobnie nazywanie Boudiki feministką (nie musiała nią być, gdyż u Celtów kobiety cieszyły się wielkim mirem i swobodą, za to zupełnie inna sytuacja panowała u Greków, Rzymian, a zwłaszcza chrześcijan). Johnson organicznie nie znosi wszelkiego racjonalizmu - pozwala sobie też na liczne złośliwości pod adresem przyrodników, np. znakomitego biologa Richarda Dawkinsa, słynącego z radykalnych antyreligijnych poglądów, nazywa "telewizyjnym profesorem" (w czym pobrzmiewa i pewna nuta zazdrości).
Johnson jest znanym historykiem - osobiście nie rozumiem w jaki sposób patologiczna stronniczość, maniakalne uwielbienie dla wszystkiego, co anglosaskie, a zwłaszcza brytyjskie, i żenująca nietolerancja dla ludzi o odmiennych poglądach na religię i ustrój (czyli ateistów i lewicowców) może cechować kogoś uprawiającego taki zawód. Z pewnością każda z tych cech z osobna uniemożliwia obiektywną ocenę procesów i postaci historycznych, a gdy już się zgromadzą wszystkie naraz, jest to kompletna tragedia! Ale bez obaw, Johnson świetnie potrafi lawirować i przemilczać - czy to zasługi, jak w przypadku Henryka VIII (któremu robi czarną propagandę z tych samych powodów, co Łysiak - bo ośmielił się odrzucić zwierzchność papiestwa w sprawach religii) lub Napoleona (Johnson udaje, że nie wie, iż Napoleon poza wojnami prowadził też intensywną działalność państwowotwórczą, społeczną i prawodawczą); czy też wady i błędy (jak w przypadku Nelsona, którego romans z lady Hamilton, stanowiący jedną z osi życia admirała, został zaledwie wzmiankowany, a wstydliwe szczegóły - pominięte).
Dobór postaci w tego typu publikacjach zawsze da się zakwestionować; gorzej, że autor jest niekonsekwentny. Powtarza w tekście kilkakrotnie, że uznawanie za bohaterów przede wszystkim ludzi, którzy wykazali się jako wojownicy czy dowódcy wojskowi, jest prymitywne - po czym okazuje się, że połowa "tytularnych" bohaterów rozdziałowych należy właśnie do tej kategorii! Do "Bohaterów" nie trafił ani jeden naukowiec (a wśród badaczy funkcjonowania świata i jego tajemnic jak najbardziej zdarzają się postacie wyrastające ponad miarę epoki, chociażby Newton). Znalazło się za to miejsce dla bogatych snobek urządzających "salony" polityczne, literackie czy towarzyskie! Z "ludzi umysłu" w książce widzimy jedynie Wittgensteina, być może z uwagi na zbieżność poglądów z autorem. Zabawne, że w rozdziale o Churchillu Johnson przytacza popierany przez Poppera churchillowski pogląd całkowicie sprzeczny z tezami Wittgensteina - i czyni to z równym zachwytem.
Naprawdę szkoda słów i szkoda czasu na czytanie tej książki mimo ewidentnego talentu literackiego Johnsona. Ten talent to za mało w tym przypadku; nadzieje, jakie rozbudzili u mnie całkiem ciekawi "Twórcy", zostały co do jednej zawiedzione.

Popularyzator w końskich okularach
Zacząć należy od tego, że tytuł książki jest całkowicie nietrafiony: winna nazywać się "Bohaterowie Anglosasów z marginalnym dodatkiem innych narodów". Poza rozdziałami 1. i 2. (starożytność),traktuje ona prawie wyłącznie o Brytyjczykach i Amerykanach; szczególny zaszczyt kopnął poza tym Francuzów, ponieważ autor "uhonorował" ich aż...

super.

super.

W wyniku długich rozważań nad własną osobą doszłam do wniosku, że brakuje mi wiedzy merytorycznej, powieści to nie wszystko. Pełna zapału sięgnęłam, więc po „Bohaterów” Paula Johnsona.
Na samym początku sam autor „wytrącił mi z ręki” końcowy argument „przeciw”. Mianowicie wybór bohaterów jest czysto subiektywny. Naprawdę trudno tego nie zauważyć. Większość „wybrańców” jest Anglikami tak jak sam autor, znajdziemy paru Amerykanów, Francuzów, oraz kilku innych rodzynków.
Największe wątpliwości wzbudziły we mnie przede wszystkim postacie biblijne. Przyznajcie, że Biblia to najbardziej popularna książka świata. Być może również najbardziej popularna bajka świata. Zawsze uważałam, że większość religii stworzona została by przejmować władzę – prym w tym temacie zdecydowanie wiedzie chrześcijaństwo. Dlatego też przeczytałam ten rozdział z przymrużeniem oka. Kolejne wątpliwości wzbudziła niewiasta, której zasługą było napisanie tysięcy listów do swego męża. Chwalebny wyczyn w czasach pergaminów i gęsich piór, ale czy wystarczający? Przykładów można by mnożyć wiele. Nie ma postaci czarnej i białej, wszystko zależy od punktu siedzenia.
Oczywiście nie są to pełne biografie, lecz mega skróty, zawierające najważniejsze wydarzenia i czynniki wpływające na postacie. Przecież nie sposób opisać żywota Joanny D’arc, Jana Pawła II czy Juliusza Cezara na zaledwie kilkudziesięciu-kilkunastu stronicach.
Niezależnie od preferowanych cech rozważanego bohaterstwa wielkie brawa należą się Johnson’owi za styl. Pisze niezmiernie lekko, ciekawie i zabawnie. Potrafi skierować uwagę na to, co tylko zechce, i nie potrzebuje w tym celu pogrubiania tekstu. Nie wątpię, że bez problemu przekonałby największego wroga do swojego zdania, co stanowi pewne zagrożenie, ale nie wątpię w waszą inteligencje i osobistą weryfikację.
Po tej lekturze nie będziecie ekspertami z dziedziny historii ( choć niewątpliwie będziecie się lepiej orientować i sypać anegdotami w towarzystwie ) spędzicie za to 2-3 niesamowicie przyjemne wieczory. Czy potrzeba więcej?

W wyniku długich rozważań nad własną osobą doszłam do wniosku, że brakuje mi wiedzy merytorycznej, powieści to nie wszystko. Pełna zapału sięgnęłam, więc po „Bohaterów” Paula Johnsona.
Na samym początku sam autor „wytrącił mi z ręki” końcowy argument „przeciw”. Mianowicie wybór bohaterów jest czysto subiektywny. Naprawdę trudno tego nie zauważyć. Większość „wybrańców” jest...

Praktycznie sami Anglosasi, nie warto kupować tej książki, jeśli nie jest się anglofilem.

Praktycznie sami Anglosasi, nie warto kupować tej książki, jeśli nie jest się anglofilem.