Niech się "Ballady i romanse" schowają w kąt przy "Księgach narodu..."! Dzieło podzielone na kilka części łączy ze sobą różną problematykę. Na początku Mickiewicz-historyk kreśli wizję niemalże utopijnej Rzeczpospolitej na tle innych, zepsutych i skazanych na wcześniejszą czy późniejszą zagładę krajów. Niewiarygodne jakie zmyślne rzeczy można wypisać z chęci idealizacji swojego narodu (który pośrednio sam jest sobie winien rozbiorów) przy jednoczesnej nieznajomości podstawoych faktów historycznych (bądź celowym ich przeinaczaniu, wszak takiemu artyście każdy uwierzy, cokolwiek by nie napisał).
Część drugą stanowią komentarze do cudzych prac. Tu mamy do czynienia z Mickiewiczem-krytykiem w pełnym tego słowa znaczeniu. Nie tylko wbija szpile gdzie tylko się da, ale co najlepsze, proponuje autorom zastosowanie wersów poprawionych i zmodyfikowanych na swój koncept.
W końcu przychodzi czas na utwory o zupełnie innym charakterze, bowiem objawia się nam Mickiewicz-publicysta piszący referaty dotyczące przyziemnych spraw funkcjonowania Towarzystwa Filomatów i Filaretów. I znika pełen uczuć romantyk ustępując miejsca dobrze zorganizowanemu działaczowi inteligenckiemu.
"Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" to dowód na wszechstronność twórczości literackiej i form przekazu Mickiewicza.

Niech się "Ballady i romanse" schowają w kąt przy "Księgach narodu..."! Dzieło podzielone na kilka części łączy ze sobą różną problematykę. Na początku Mickiewicz-historyk kreśli wizję niemalże utopijnej Rzeczpospolitej na tle innych, zepsutych i skazanych na wcześniejszą czy późniejszą zagładę krajów. Niewiarygodne jakie zmyślne rzeczy można wypisać z chęci idealizacji...